Ông Nguyễn Tư Pháp, nguyên là Bí thư Huyện ủy huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình, năm nay bước qua tuổi 63, dù sức khỏe hơi yếu, nhưng trong dịp kỷ niệm 100 năm ngày sinh của Đại tướng Võ Nguyên Giáp 25/8, khi nhắc lại kỷ niệm những lần tiếp đón Đại tướng về thăm quê, ông rất vui vẻ và phấn khởi: “Trong 6 năm làm Bí thư Huyện ủy, kể từ năm 1999, vinh dự lớn nhất của đời tôi là 4 lần được đón Đại tướng Võ Nguyên Giáp”.

Sức lan tỏa của vị tướng tài ba

Ông Pháp bồi hồi nhớ lại: “Ngày 20/8/2002, Đại tướng Võ Nguyên Giáp về thăm quê hương Lệ Thủy. Năm ấy, huyện Lệ Thủy tổ chức lễ hội đua thuyền truyền thống 2/9 hàng năm sớm hơn so với mọi năm, nhằm đúng vào ngày Đại tướng về thăm quê. Nhân dân Lệ Thủy ai cũng vui mừng và hân hoan mong chờ. Hôm đó, Đại tướng có hỏi tôi và các anh em lãnh đạo huyện: “Tại sao năm nay tổ chức lễ hội đua thuyền sớm thế?”. Khi nghe tôi báo cáo lại lý do, Đại tướng rất xúc động. Đại tướng xa quê cũng đã lâu rồi, ít có dịp dự lễ hội truyền thống của quê hương.

Ông Nguyễn Tư Pháp và Đại tướng Võ Nguyên Giáp bên bờ sông Kiến Giang. Ảnh do ông Nguyễn Tư Pháp cung cấp

Ngày lễ hội diễn ra, từng dòng người đổ về chật kín các ngả đường ở trung tâm huyện. Hai bên con đường chạy dọc sông Kiến Giang đông nghịt người. Tôi nhớ lúc Đại tướng đứng trên ca nô chạy dọc sông Kiến Giang, tay vẫy chào mọi người, cả một vùng đất như vỡ tung. Bà con vỗ tay reo hò. ở các bến nước, các mẹ các chị lội xuống sông, tay dùng nón lá khoát nước, hét vang “Hoan hô Đại tướng! Hoan hô Đại tướng!”. Nhiều người bơi ra tận gần giữa sông với mong muốn được gần, được nhìn rõ Đại tướng hơn”.

Trong lần về thăm quê ấy, Đại tướng nhắc nhở rất nhiều chuyện. Trước hết, Đại tướng nhắc nhở vấn đề rác và quán xá ở hai bên bờ sông Kiến Giang. Đại tướng nói, trước đây, lúc Đại tướng hoạt động ở Huế, mỗi lần về quê đều mang sách vở xuống dưới thuyền, núp dưới bóng cây dọc bờ sông để học bài, thấy dòng sông rất nên thơ và đẹp đẽ. Nhưng bây giờ hiện tượng quán xá lấn chiếm như vậy, thêm nữa rác rưởi trên sông ô nhiễm quá. Đại tướng căn dặn anh em lãnh đạo huyện là phải làm thế nào đó để quang cảnh thay đổi. Ngay sau đó, lãnh đạo huyện tập trung mời năm xã, gồm thị trấn Kiến Giang, Lộc Thủy, An Thủy, Liên Thủy, Xuân Thủy để quán triệt và phổ biến lời căn dặn của Đại tướng. Chỉ trong một tuần, 112 quán dọc bờ sông đã tự giác tháo dỡ, trong đó, có nhiều hàng quán kiên cố, được người dân đầu tư rất nhiều tiền bạc xây dựng. “Tưởng rằng huyện đã phải bỏ ra hàng trăm triệu đồng để đền bù, giải tỏa nhưng khi biết Đại tướng căn dặn như thế, bà con đều tự giác tháo dỡ” - ông Pháp tâm sự.

Lần nào về thăm quê, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đều căn dặn phải quan tâm đến thế hệ trẻ, đến cuộc sống của người dân, vận động nhân dân định canh định cư, trồng cây gây rừng, bảo vệ và làm giàu hệ sinh thái. Nghe theo lời căn dặn của Đại tướng, lãnh đạo huyện cùng bà con Lệ Thủy luôn chăm chỉ, phấn đấu vươn lên trong mọi lĩnh vực.

Vị tướng tài bình dị

Đại tướng Võ Nguyên Giáp, người con của quê hương Lệ Thủy, luôn mang trong mình tình yêu với điệu hò khoan xứ Lệ. Biết là Đại tướng rất thích nghe hò khoan của quê hương nên mỗi lần Đại tướng về thăm quê, huyện đều tổ chức các buổi văn nghệ quần chúng để đón tiếp Đại tướng. Trong các buổi biểu diễn, hò khoan Lệ Thủy không bao giờ thiếu. Bà con ngồi quây quần bên Đại tướng ở trên sân, cùng lắng nghe những giai điệu ngọt ngào, uyển chuyển, linh hoạt của các làn điệu hò. Không khí lúc đó trở nên lắng đọng. Tình cảm của một vị tướng tài dành cho quê hương, và tình cảm của bà con quê hương dành cho Đại tướng như cùng hòa quyện vào trong từng câu hò.

Trân trọng, nâng niu những bức ảnh mà ông chụp cùng Đại tướng trong những lần tiếp đón Đại tướng ở Lệ Thủy, với ông Pháp mỗi bức ảnh có hình Đại tướng là một kỷ vật thiêng liêng, gần gũi. Rồi như nhớ ra một điều quan trọng, ông Pháp ngậm ngùi: “Đại tướng đặc biệt thích xem đò bơi đấy, các cô chú có biết không? Có một lần, lúc tôi đang là Chánh văn phòng Huyện ủy, tôi và một số anh em lãnh đạo huyện cùng ăn cơm với Đại tướng ở phòng khách. Lúc đó, Đại tướng nghe tiếng đò bơi đi ngang qua liền dừng đũa và chạy ngay ra ngoài để xem. Lúc đầu chúng tôi không hiểu lí do vì sao tự nhiên Đại tướng chạy ra ngoài như thế, nhưng khi thấy Đại tướng đứng xem đò bơi say sưa thì ai nấy đều bất ngờ và cảm động. Sau này, mỗi lần anh em ở huyện chúng tôi ngồi với nhau nói lại chuyện này ai cũng nghĩ rằng, có lẽ Đại tướng đi làm cách mạng sớm, xa quê biền biệt nên những tình cảm thương nhớ về quê hương luôn thường trực, da diết...”.

Lệ Thủy những ngày này đang rộn ràng không khí chuẩn bị cho lễ hội đua thuyền truyền thống mừng Tết Độc lập 2/9. Văng vẳng đâu đó tiếng hò khoan ngọt ngào, sâu lắng. Chúng tôi bất chợt nhớ lại lời ông Pháp lúc tiễn ra về: “Tình cảm mà Đại tướng Võ Nguyên Giáp dành cho quê hương Lệ Thủy như tình cảm của người cha, người ông. Và tình cảm của bà con dành cho Đại tướng vẫn luôn sâu đậm. Bà con mong muốn thêm một lần được đón Đại tướng về thăm quê”.

Hà Giang