Diễn văn khai mạc buổi lễ do Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh Lê Ngọc Châu trình bày nhấn mạnh: Hà Tĩnh vinh dự là quê hương sinh thành, dưỡng dục, tạo nên khí phách, bản lĩnh của các bậc anh hùng hào kiệt, danh nhân văn hóa nổi tiếng, các nhà lãnh đạo cách mạng của Đảng như: Đặng Tất, Đặng Dung, Nguyễn Du, Nguyễn Công Trứ, Phan Đình Phùng, Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng - Trần Phú, Tổng Bí thư Hà Huy Tập, người đoàn viên thanh niên Cộng sản đầu tiên Lý Tự Trọng... ; trong đó có người con ưu tú La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp (1723 - 1804).

Nguyễn Thiếp quê ở xã Kim Song Trường, huyện Can Lộc. Xuất thân trong một gia đình, dòng họ giàu truyền thống, Nguyễn Thiếp đã thể hiện trách nhiệm cao với vận mệnh của dân tộc và có những đóng góp đặc biệt trong lịch sử Việt Nam.

Nguyễn Thiếp đã đỗ thi Hương năm 1743 và sau đó thi Hội đỗ tam trường. Năm 1756, Nguyễn Thiếp ra nhậm chức Huấn đạo ở huyện Anh Đô (nay là Anh Sơn), năm 1762, ông được bổ chức Tri huyện Thanh Chương (Nghệ An). Năm 1768, Nguyễn Thiếp xin cáo quan về lập trại Bùi Phong trên núi Thiên Nhẫn (Nam Đàn, Nghệ An) bắt đầu dạy học.

Tuy chỉ dạy học ở vùng đất Hồng Lam nhưng danh tiếng của ông lan truyền khắp cả nước. Ông nổi tiếng là người đạo hạnh thanh cao, có trình độ uyên bác. Tư tưởng và phương pháp giáo dục của ông đến nay vẫn còn nguyên giá trị.

Là một kẻ sĩ thức thời, có ý thức và trách nhiệm sâu sắc với vận mệnh của đất nước, dân tộc, La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp chọn cho mình một lối đi riêng, độc đáo, trên cơ sở lấy vận mệnh đất nước và cuộc sống của muôn dân làm mục tiêu hành đạo. Ông là một nhân cách cao thượng, một trí tuệ lớn, một tâm hồn thanh cao, một bản lĩnh kiên định, vững vàng.

Hoàng đế Quang Trung đã đánh giá rất cao La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp: “Trông lên thành Lục Niên có người tài đương ở đó, ấy là trời để dành Phu tử cho quả đức”. Còn Giáo sư Hoàng Xuân Hãn thì cho rằng: “Nhờ Phu tử mà nho phong lan khắp cả vùng Hoan Châu”, “bởi cái đặc tính của mình, Phu tử đã liên can đến tất cả các vai chính trong màn lịch sử đương thời”...

Chương trình Nghệ thuật chào mừng kỷ niệm 300 năm ngày sinh La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp có chủ đề “La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp: Danh bất hư truyền” (thời lượng 50 phút), do Nghệ sỹ ưu tú An Ninh tổng đạo diễn, âm nhạc: nhạc sỹ Quốc Dũng. Chương trình là sự kết nối các trích đoạn sử thi kịch dân ca, tổ khúc dân ca và các ca khúc về quê hương Can Lộc, quê hương Hà Tĩnh. Trong đó, tập trung ca ngợi mảnh đất địa linh nhân kiệt đã sinh ra bậc hiền tài; ca ngợi đức tài và sự cống hiến, công lao to lớn của La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp với Triều đại Tây Sơn nói riêng và dân tộc nói chung.

Chương trình nghệ thuật gồm 5 tiết mục: Về miền nhân kiệt (tổ khúc dân ca ví, giặm); Kẻ sĩ núi Bùi Phong “Vua Quang Trung cầu hiền” (ca kịch); Tây Sơn bước chân hào kiệt (ca khúc); danh bất hư truyền (ca kịch); Hà Tĩnh đất phượng hoàng (ca khúc).

Ngoài các nghệ sỹ, diễn viên Nhà hát nghệ thuật truyền thống Hà Tĩnh, chương trình còn có sự tham gia của các ca sỹ như: Đăng Thuật, Thanh Quý, Lương Nguyệt Anh.

* Trước đó, trong sáng 21/10, tỉnh Hà Tĩnh đã phối hợp với Viện Sử học quốc gia tổ chức hội thảo khoa học cấp quốc gia “La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp trong dòng chảy lịch sử - văn hóa Việt Nam” với sự tham gia của các đại biểu, chuyên gia, nhà khoa học trong nước.

Hội thảo đã nhận được gần 60 tham luận của các nhà nghiên cứu lịch sử, văn hóa trong cả nước gửi về. Hội thảo nhằm công bố những sưu tầm, khảo cứu, những nghiên cứu mới về La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp như: cuộc đời, con người, sự nghiệp, quê hương, thời đại, các mối quan hệ xã hội, lịch sử...

Qua đó bổ sung, khẳng định vai trò và những đóng góp của La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp đối với triều Tây Sơn nói riêng, với văn hóa và lịch sử nước nhà nói chung; đồng thời bảo tồn, khai thác và phát huy các giá trị di sản văn hóa triều Tây Sơn và La Sơn phu tử Nguyễn Thiếp trên địa bàn Hà Tĩnh.