06:08 06/06/2012

Kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XIII: Tăng đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 5/6, Quốc hội họp toàn thể tại Hội trường để nghe báo cáo kết quả giám sát và thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

Tiếp tục chương trình làm việc, sáng 5/6, Quốc hội họp toàn thể tại Hội trường để nghe báo cáo kết quả giám sát và thảo luận về việc thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn.

 

Ưu tiêu phát triển tam nông


Báo cáo giám sát của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) do Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Nguyễn Văn Giàu trình bày nêu rõ: Đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn đã đạt được nhiều thành tựu to lớn, góp phần phát triển kinh tế đất nước, đảm bảo an ninh lương thực quốc gia. Kết cấu hạ tầng kinh tế, xã hội ngày càng được tăng cường và hoàn thiện, góp phần thay đổi diện mạo nông thôn theo hướng hiện đại; từng bước giải quyết việc làm, giảm nghèo, đảm bảo an sinh xã hội ngày càng tốt hơn, đời sống vật chất, tinh thần đối với nông dân ngày càng được cải thiện.

 

Theo kết quả giám sát, giai đoạn 2006-2011, tổng vốn đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn từ nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) và trái phiếu chính phủ là gần 433.000 tỷ đồng. Cơ sở hạ tầng nông nghiệp, nông thôn đã được quan tâm đầu tư xây dựng, trong đó lĩnh vực hàng đầu là thủy lợi. Sản xuất lương thực đạt nhiều thành tựu to lớn, bảo đảm an ninh lương thực quốc gia, đồng thời là nước xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới. Năm 2011, tỷ lệ hộ nghèo nông thôn còn 9,45%, giảm 12% so với năm 2006. 99,8% số xã và 95,5% số thôn có điện. Đến nay, đã đảm bảo được việc mua thẻ bảo hiểm y tế cho gần 14 triệu người thuộc hộ nghèo, đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống ở vùng kinh tế - xã hội khó khăn, đặc biệt khó khăn...


Đánh giá cao kết quả giám sát, các đại biểu cho rằng, báo cáo cơ bản đã đem lại một bức tranh toàn diện, không né tránh về một vấn đề đa dạng, đa lĩnh vực như nông nghiệp, nông dân, nông thôn trong xu thế chuyển đổi, phát triển, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến luật pháp, chính sách, quản lý điều hành vĩ mô, nguồn lực đầu tư; đồng thời đưa ra những kiến nghị và giải pháp cụ thể.


 

Đại biểu Quốc hội thành phố Hà Nội Trịnh Thế Khiết phát biểu ý kiến. Ảnh: Nguyễn Dân - TTXVN

 

Đại biểu Trịnh Thế Khiết (Hà Nội) và nhiều đại biểu khác khẳng định: Từ năm 2006 đến nay, đời sống người nông dân trong cả nước đã có những cải thiện đáng kể; nhiều nơi đã có những công trình đầu tư lớn về điện, đường, trường, trạm, nâng cao chất lượng hạ tầng cơ sở. Các đại biểu nhấn mạnh: Cần tiếp tục khẳng định nhất quán và xác định vị trí ưu tiên trong đường lối, chính sách của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp phát triển nông nghiệp, nông thôn và cuộc sống của hàng chục triệu nông dân.

 

Kết quả chưa thực sự vững chắc


Các đại biểu cũng cho rằng: Mặc dù đã đạt được những thành tựu to lớn song kết quả thực hiện chính sách đầu tư công cho lĩnh vực trên chưa thực sự vững chắc, tính cạnh tranh chưa cao.


Báo cáo giám sát đã chỉ rõ những hạn chế, yếu kém cần quyết tâm rất cao và tập trung khắc phục trong những năm tới như nguồn lực đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn còn thiếu so với nhu cầu; công tác lập và thực hiện quy hoạch chưa sát thực tế. Tình trạng đầu tư dàn trải, kéo dài, hiệu quả sử dụng vốn chưa cao. Công tác giảm nghèo chưa thực sự bền vững...


Đại biểu Nguyễn Thu Thủy (Bình Định) nêu lên một thực tế: Nông dân vẫn là đối tượng được thụ hưởng ít nhất những thành quả của nền kinh tế; chênh lệch về mức sống giữa nông thôn và thành thị đang ngày càng lớn. Nông nghiệp nước ta hiện nay chưa có quy hoạch cụ thể về chuyển đổi cơ cấu theo từng vùng trong quy hoạch tổng thể chung cả nước; việc giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình vẫn khống chế về hạn mức. Đây là một nguyên nhân khiến nhiều doanh nghiệp không mặn mà, nông dân không dám đầu tư lớn, ngân hàng không muốn cho vay vốn. Nếu không có sự hỗ trợ của Nhà nước, người nông dân không đủ sức chống đỡ trước những bất trắc, rủi ro trong sản xuất kinh doanh.


Nhấn mạnh vai trò quan trọng của nông nghiệp, đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) cũng bày tỏ băn khoăn bởi sản xuất nông nghiệp hiện còn gặp nhiều khó khăn. Việc thực hiện chính sách, pháp luật về đầu tư cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn tuy đã có những tác dụng tích cực, nhưng kết quả chưa được như mong muốn và yêu cầu thực tiễn. Đầu tư chưa hiệu quả, còn dàn trải, lãng phí, chất lượng một số công trình hạ tầng cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu của người dân. Một số chính sách hỗ trợ đầu tư của Nhà nước cho người dân còn hạn chế, chưa đi vào cuộc sống. Đầu tư trực tiếp để phát triển sản xuất còn khiêm tốn. Công tác quy hoạch nói chung và quy hoạch nông thôn chưa được quan tâm đúng mức; cơ chế, tiêu chí phân bổ nguồn vốn chưa hợp lý.

 

Sớm hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan


Nhiều đại biểu Quốc hội cho rằng, để khắc phục những tồn tại, hạn chế trên, cần sớm sửa đổi, bổ sung, hoàn thiện chính sách, pháp luật về đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn; thực hiện các giải pháp như: Nâng cao chất lượng lập, quản lý, thực hiện quy hoạch; bố trí, phân bổ nguồn vốn đầu tư công; phát triển kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn; phân cấp quản lý đầu tư công; cải cách thủ tục đầu tư. Cùng đó là một số cơ chế, chính sách nhằm khuyến khích đầu tư công cho nông nghiệp, nông dân, nông thôn về tín dụng, thuế; phát triển thị trường; khoa học, công nghệ; đào tạo nghề, tạo việc làm cho nông dân...


Đại biểu Nguyễn Thu Anh (Lâm Đồng) đề nghị Chính phủ sớm trình Quốc hội sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai để khắc phục những hạn chế, bất cập; quy hoạch lại việc sử dụng đất, rà soát việc sử dụng đất đai trên phạm vi toàn quốc; xác định cho được quỹ đất cơ bản dành cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là đất lúa. Bên cạnh đó, đảm bảo công bằng trong việc thu hồi đất; bồi hoàn hợp lý, công bằng cho người dân; khẳng định chủ trương giao đất, thuê đất ổn định lâu dài cho người dân, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân chuyển quyền sử dụng đất, yên tâm đầu tư, phát triển sản xuất lâu dài.


Theo đại biểu, việc xây dựng tiêu chí Chương trình nông thôn mới phải bảo đảm tính khả thi, phù hợp với khả năng, điều kiện kinh tế từng vùng, miền, địa phương. Bên cạnh đó, tăng cường phân cấp cho các địa phương trong việc phân bổ nguồn vốn được giao để thực hiện các mục tiêu đề ra, đảm bảo sử dụng vốn hiệu quả, tránh dàn trải, kéo dài; đặc biệt quan tâm các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn, vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa.


Đồng tình với ý kiến của các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Cao Đức Phát cho biết: Xây dựng nông thôn mới đang trở thành phong trào nhận được sự ủng hộ mạnh mẽ của đông đảo nông dân với sự kỳ vọng to lớn về cuộc sống với điều kiện tốt hơn. Đến nay, đã có 60% xã hoàn thành công tác quy hoạch. Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đang phối hợp với các bộ liên quan thực hiện chỉ đạo của Chính phủ xem xét, đề xuất điều chỉnh một số tiêu chí và hướng dẫn thực hiện các tiêu chí khác sát hơn với điều kiện từng vùng. Cùng với việc tăng cường đầu tư cho sự phát triển, cũng cần tăng đầu tư để hỗ trợ các hộ nghèo, các vùng nghèo còn nhiều khó khăn. Bộ trưởng cũng nhất trí với các ý kiến về việc tăng cường quản lý để nâng cao hiệu quả đầu tư công cho nông nghiệp, nông thôn, nâng cao chất lượng quy hoạch, gắn với nguồn lực, cơ chế chính sách thực thi, tăng cường phân cấp quản lý quy hoạch và đầu tư, đi đôi với tăng cường giám sát ở cấp cơ sở với sự tham gia của người dân.


Các đại biểu Nguyễn Lâm Thành (Lạng Sơn), Nguyễn Thanh Thủy (Bình Định) đề nghị Chính phủ rà soát, cơ cấu lại thành những nhóm chính sách chủ yếu theo các lĩnh vực phát triển, phù hợp vùng, miền, xác định đúng ưu tiên để tránh dàn trải, cào bằng, bình quân. Cần chuyển mạnh chính sách cho người nghèo từ hỗ trợ trực tiếp sang hỗ trợ tín dụng, thúc đẩy chế biến và mở rộng thị trường, gắn với tiêu thụ sản phẩm, đồng thời cần có chính sách hỗ trợ cụ thể cho cả doanh nghiệp.


Để tránh lãng phí, dàn trải và chồng chéo trong đầu tư, đại biểu Hồ Thị Thủy (Vĩnh Phúc) kiến nghị chú trọng công tác quy hoạch, tăng cường thanh tra, kiểm soát; đầu tư có trọng tâm, trọng điểm; đồng thời điều chỉnh và phân bố lại cơ cấu đầu tư công, khắc phục cơ chế xin-cho; chú trọng đầu tư hỗ trợ phát triển sản xuất, áp dụng khoa học công nghệ. Trong điều kiện ngân sách có hạn, cần có đột phá về chính sách để thu hút, khuyến khích đầu tư; có cơ chế, tiêu chí lồng ghép các nguồn vốn.


Từ thực tiễn quá trình tổ chức thực hiện, đại biểu Trần Văn Tấn (Tiền Giang) đề xuất Quốc hội sớm sửa đổi, bổ sung Luật Đất đai theo hướng giao quyền sử dụng ruộng đất lâu dài cho nhân dân; cân đối đầu tư cho nông nghiệp, tạo điều kiện hình thành các vùng sản xuất chuyên canh, thâm canh cây trồng, vật nuôi, thủy sản.
Theo đại biểu Trần Xuân Vinh (Quảng Nam), cần có giải pháp mạnh mẽ hơn về chuyển dịch cơ cấu lao động nông nghiệp, nông thôn; khẩn trương hoàn thiện hệ thống pháp luật về bồi thường, tái định cư; xây dựng mối quan hệ hài hòa trong việc bồi thường giải phóng mặt bằng, đặt lợi ích của người dân lên trên hết. Bên cạnh đó, nâng cao hơn nữa năng lực quản lý, điều hành của hệ thống chính quyền cơ sở.


Bộ trưởng Bộ Tài chính Vương Đình Huệ khẳng định trong 5 năm 2008 - 2012, dự toán chi đầu tư cho nông nghiệp, nông thôn tăng bình quân 18,2%, cao hơn tốc độ tăng chi đầu tư chung của cả nước. Thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ trình Chính phủ để báo cáo Quốc hội tăng chi đầu tư cho khu vực nông nghiệp, nông thôn, điều tiết phân bổ ngân sách nhà nước đảm bảo lợi ích của các địa phương có điều kiện phát triển công nghiệp, cũng như các địa phương thuần nông, tăng cường phân cấp thu chi cho địa phương kể cả cho cấp huyện và xã. Tiếp tục dành nguồn vốn ưu đãi cho nông nghiệp, nông thôn thông qua chương trình kiên cố hóa kênh mương, đường giao thông nông thôn, cơ sở nuôi trồng thủy sản, cơ sở hạ tầng thủy lợi cho cánh đồng mẫu lớn. Ưu tiên bố trí ngân sách thông qua các chương trình dự án nhằm thúc đẩy các vùng nghèo, vùng khó khăn phát triển, tạo cơ chế cho các vùng có điều kiện phát triển kinh tế - xã hội để thu hút nguồn lực tài chính để có thể tự phát triển; hỗ trợ ngân sách trực tiếp cho hộ nông dân và địa phương theo diện tích trồng lúa để đảm bảo giữ diện tích trồng lúa khoảng 3,8 triệu ha. Đến nay đã triển khai được trên 54.000 hợp đồng đối với các hộ ở các tỉnh thí điểm; tiếp tục triển khai mạnh mẽ chủ trương bảo hiểm nông nghiệp trong thời gian tới và tổng kết, triển khai ra diện rộng, góp phần bảo đảm an sinh xã hội cho khu vực nông thôn, hỗ trợ sản xuất nông nghiệp…


Kết luận ngày làm việc, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho rằng, phát triển nông nghiệp, nông dân, nông thôn là chiến lược đặc biệt quan trọng đã được khẳng định trong các nghị quyết của Đảng. Ở nước ta, nông nghiệp là ngành chiến lược, nông dân chiếm hơn 73% dân số và nông thôn là địa bàn chiến lược. Vai trò, vị trí chiến lược của “tam nông” đã được minh chứng qua các thời kỳ cách mạng và ngay cả trong quá trình nước ta tiến hành công nghiệp hóa - hiện đại hóa để trở thành một nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Đẩy mạnh công nghiệp hóa - hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn, giải quyết vấn đề “tam nông” để xây dựng nền nông nghiệp phát triển toàn diện, xây dựng nông thôn mới và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của nông dân luôn là mục tiêu, nhiệm vụ trong chủ trương, đường lối phát triển đất nước của Đảng và Nhà nước, thể hiện qua các kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm và hàng năm của cả nước cũng như các bộ, ngành, địa phương.


Tiếp thu ý kiến của các đại biểu, UBTVQH sẽ chỉ đạo hoàn chỉnh nâng cao chất lượng báo cáo giám sát. Dự thảo nghị quyết về vấn đề này sẽ được các đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua vào cuối kỳ họp.

 

Thanh Hòa – Thanh Vân