Sáng 4/6, Quốc hội (QH) đã thảo luận ở hội trường về Đề án tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả hoạt động của QH. Nội dung này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã nhiều lần thảo luận, cho ý kiến hoàn thiện; tổ chức xin ý kiến các đại biểu Quốc hội (ĐBQH), các cơ quan, tổ chức hữu quan và cũng đã tổ chức một hội nghị trực tuyến vào cuối tháng 4 vừa qua.

Thảo luận tại hội trường, các ĐB tập trung kiến nghị những vấn đề xung quanh hoạt động lập pháp; hoạt động giám sát; quyết định các vấn đề quan trọng; cách thức tổ chức kỳ họp QH; tổ chức phiên họp UBTVQH; hoạt động tiếp xúc cử tri và công tác bảo đảm phục vụ hoạt động của QH.

ĐB Trần Thị Hoa Sinh (Lạng Sơn) đánh giá, có nhiều báo cáo thẩm tra các dự án luật thời gian qua làm chưa tốt, chất lượng chưa cao. Báo cáo thẩm tra phải nêu rõ những vấn đề tán thành, những vấn đề không tán thành, những vấn đề cần bổ sung, hoàn chỉnh và lý do cụ thể đối với dự án luật.

ĐB Vũ Công Tiến (Lâm Đồng) đề nghị cần có đánh giá, tổng kết làm rõ những hạn chế trong hoạt động của QH thời gian qua, làm căn cứ để xây dựng phương hướng nâng cao chất lượng hoạt động của QH theo hướng kiên quyết, thẳng thắn, dám tấn công vào các hạn chế, yếu kém. ĐB Tiến kiến nghị cần tăng thẩm quyền, thời gian làm việc, chức năng của UBTVQH, các cơ quan của QH và các ĐBQH chuyên trách.

Đa số các ý kiến thảo luận đều tán thành và kiến nghị tăng cường nhiều hơn các phiên chất vấn, giải trình tại các phiên họp của UBTVQH, Hội đồng Dân tộc và các cơ quan của QH giữa hai kỳ họp. Các ĐB cũng đề nghị hoàn thiện cơ chế giám sát thực thi hậu chất vấn để đảm bảo vấn đề được giải quyết triệt để thấu đáo. Trong thời gian giữa hai kỳ họp, QH cần tăng cường tổ chức các hội nghị trực tuyến với sự tham gia của các ĐBQH hoặc hội nghị trực tuyến các ĐBQH chuyên trách để xin ý kiến về các dự án luật. Thành phần tham dự, ngoài ĐBQH có thể mời thêm các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý thuộc lĩnh vực của dự án.

Một trong những nội dung của Đề án được các ĐB quan tâm nhiều nhất, là hoạt động giám sát. Theo Đề án, UBTVQH xây dựng Quy chế quy định cụ thể đối tượng, quy trình, thủ tục bỏ phiếu tín nhiệm và việc xử lý kết quả bỏ phiếu tín nhiệm công khai. Băn khoăn về cơ chế pháp lý đối với hoạt động bỏ phiếu tín nhiệm, ĐB Vũ Hải Hà (Đồng Nai) dẫn chứng, ở các nước, kết quả bỏ phiếu nếu bất lợi sẽ có hình thức bãi miễn, bãi nhiệm đối với chức danh được bỏ phiếu.

Đồng tình với việc giao UBTVQH xây dựng quy chế, tiêu chí bỏ phiếu, ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên) kiến nghị cần xây dựng 2 hình thức: Bỏ phiếu tín nhiệm định kỳ và bỏ phiếu tín nhiệm bất thường (bỏ phiếu bất tín nhiệm). Phạm vi, đối tượng bỏ phiếu chỉ nên tiến hành đối với các chức danh từ bộ trưởng trở lên. ĐB Phùng Văn Hùng (Cao Bằng) lại cho rằng, không nên bỏ phiếu định kỳ hàng năm, mà chỉ nên bỏ phiếu bất thường đối với các chức danh được bỏ phiếu. Nêu quan điểm nên tiến hành lấy phiếu tín nhiệm 2 năm/lần vào năm thứ hai hoặc năm thứ 4 trong nhiệm kỳ, ĐB Vũ Trọng Kim (Quảng Ngãi) đề nghị UBTVQH khẩn trương hoàn tất việc xây dựng quy chế để QH có thể sớm tiến hành vào đầu năm sau.

Hoàn toàn tán thành việc lấy phiếu tín nhiệm đối với các chức danh do QH bầu, ĐB Bùi Thị An (Hà Nội) cho rằng, hình thức này có liên hệ mật thiết đến vấn đề con người, công tác cán bộ, vì vậy cần có quy định chặt chẽ và tiến hành một cách hiệu quả, tránh hình thức. ĐB Bùi Sỹ Lợi (Thanh Hóa) kiến nghị, để việc bỏ phiếu tín nhiệm diễn ra có hiệu quả cao cần phải làm rõ và xây dựng cơ chế đồng bộ giữa QH với cơ quan quản lý cán bộ được bỏ phiếu tín nhiệm.

Cũng tại phiên thảo luận, liên quan đến công tác phục vụ, nhiều ý kiến đề nghị cần tách riêng Văn phòng Đoàn ĐBQH ra khỏi Văn phòng Đoàn ĐB HĐND do tính chất, đặc thù công việc khác nhau. Có ý kiến đề nghị QH nên xây dựng cơ chế người phát ngôn để có tiếng nói thể hiện vai trò của QH trước mỗi vấn đề được đông đảo dư luận xã hội quan tâm, phát huy vị thế cơ quan giám sát tối cao, đồng thời đáp ứng nguyện vọng và sự trông đợi của đông đảo cử tri cả nước.

Đổi mới cơ chế quản lý hoạt động xuất bản

Chiều 4/6, QH thảo luận tại tổ về dự án Luật Xuất bản (sửa đổi). Nhiều ĐBQH tán thành với sự cần thiết ban hành Luật Xuất bản (sửa đổi).

Đa số các đại biểu đều nhất trí với việc cần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong hoạt động xuất bản. Theo các đại biểu, dự thảo Luật cần thể hiện quyết tâm đổi mới cơ chế quản lý hoạt động xuất bản, tăng cường hiệu quả quản lý nhà nước, thực hiện phân công, phân cấp trách nhiệm, quyền hạn rõ ràng giữa Trung ương, địa phương và cơ sở; trao quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm cho các chủ thể tham gia hoạt động xuất bản; cơ quan quản lý nhà nước chuyển vai trò từ kiểm soát sang giám sát hoạt động của các nhà xuất bản, cơ sở in, phát hành và tập trung vào trách nhiệm chính là hoạch định chính sách, giám sát, thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm; đẩy mạnh đổi mới cơ chế quản lý ở cơ sở, cải cách hành chính.

 Về liên kết xuất bản, báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa, giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội đề nghị dự thảo Luật cần bổ sung thêm các quy định cụ thể về điều kiện hoạt động, quyền, trách nhiệm, cơ cấu tổ chức nhân sự cũng như quy trình tổ chức và biên tập bản thảo của cơ sở liên kết xuất bản. Vì hiện nay cơ sở liên kết xuất bản thực chất đã thực hiện hầu hết chức năng, nhiệm vụ của một nhà xuất bản, trừ quyền quyết định xuất bản và chịu sự thẩm định về nội dung tư tưởng của nhà xuất bản liên kết, do đó phải có đủ năng lực chuyên môn, nghiệp vụ và quản lý tương tự nhà xuất bản. Tuy nhiên, đại biểu Nguyễn Anh Sơn (Nam Định) không đồng tình với việc này vì cho rằng đây là việc khó thực hiện vì thực tế hiện nay có nhiều tổ chức liên kết không liên quan đến lĩnh vực xuất bản nhưng thấy lợi cho kinh doanh thì làm. Đại biểu Nguyễn Anh Sơn đề nghị chỉ nên giới hạn liên kết bằng cách quy định các tổ chức liên kết làm các nhiệm vụ: đi tìm đầu vào tác phẩm, cung cấp tài chính và đảm nhiệm việc phát hành. Còn lại nhà xuất bản phải chịu trách nhiệm chính để có tác phẩm lành mạnh đưa ra xã hội.

Nhiều đại biểu đề nghị giữ nguyên quy định như luật hiện hành về thẩm quyền cấp giấy phép hoạt động in xuất bản phẩm, giao Bộ Thông tin và Truyền thông cấp giấy phép cho cơ sở in của cơ quan, tổ chức ở Trung ương; UBND cấp tỉnh cấp giấy phép cho cơ sở in của địa phương. Theo đại biểu Lê Thị Nguyệt (Vĩnh Phúc), Luật Xuất bản năm 2004 và Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xuất bản năm 2008 đã quy định giao việc cấp giấy phép cho cơ sở in của địa phương cho UBND tỉnh. Trên thực tế, UBND tỉnh làm rất tốt việc này. Quy định như vậy sẽ phân cấp cho các địa phương về việc quản lý, cấp giấy phép hoạt động in xuất bản phẩm. "Hơn nữa, việc giao thẩm quyền cấp giấy phép hoạt động in xuất bản phẩm cho cơ sở in của địa phương cho Bộ Thông tin và Truyền thông không phù hợp với Đề án cải cách thủ tục hành chính. Nếu các cơ sở in ở các địa phương cũng phải thông qua Bộ cấp giấy phép sẽ vừa tốn thời gian, công sức và không hiệu quả..." - đại biểu Lê Thị Nguyệt nhấn mạnh.

Các đại biểu cũng dành nhiều thời gian thảo luận về chính sách phát triển sự nghiệp xuất bản; tổ chức của nhà xuất bản; mô hình tổ chức, đối tượng thành lập xuất bản; liên kết xuất bản và hợp tác quốc tế; tổ chức và hoạt động in xuất bản phẩm; tổ chức hoạt động xuất bản phẩm... 

Quang Vũ - Phúc Hằng