Tồn kho sản
phẩm công nghiệp tăng cao tới 26%, xuất khẩu dù tăng trưởng trên 22% nhưng các
mặt hàng xuất khẩu có trị lớn nhất như dệt may, nông sản lại tăng trưởng thấp
hơn nhiều so với cùng kỳ do sụt giảm cả về giá và lượng xuất khẩu.
Vì vậy, việc
triển khai quyết liệt các giải pháp nhằm tháo gỡ khó khăn để sản xuất và xuất
khẩu về đích chính là nhiệm vụ ưu tiên cao nhất của ngành công thương trong 6
tháng cuối năm.
* Sản xuất và xuất khẩu đều khó khăn
Theo Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Bộ Công Thương Nguyễn Tiến Vị, sản xuất công
nghiệp 6 tháng đã có mức tăng trưởng thấp, trong đó nhóm ngành công nghiệp chế
biến, chế tạo tăng thấp hơn nhiều so với mức tăng 12,7% của cùng kỳ năm 2011 do
nhu cầu tiêu dùng nhóm hàng công nghiệp chế biến giảm trong bối cảnh kinh tế
gặp khó khăn, sức mua trên thị trường thấp.
Chế biến hải sản xuất khẩu tại Công ty CP Chế biến thủy sản Bà Rịa-Vũng Tàu. Ảnh: Phương Vy-TTXVN |
Vì vậy, tuy
các doanh nghiệp vẫn duy trì hoạt động nhưng hầu như trong trạng thái cầm chừng
do gặp khó khăn về đầu ra.
Trong khi đó,
mặc dù lãi suất ngân hàng đã giảm, Ngân hàng Nhà nước đã có các chủ trương hỗ
trợ doanh nghiệp sản xuất song vẫn còn những “rào cản” cho việc doanh nghiệp
tiếp cận vốn vay giá rẻ, gây ảnh hưởng không nhỏ tới việc thực hiện các dự án
đầu tư nâng cao năng lực sản xuất và thực hiện các mục tiêu kế hoạch đề ra, gây
lãng phí các nguồn lực huy động.
Xuất khẩu cho
dù là điểm sáng nhất trong bức tranh kinh tế 6 tháng đầu năm nhưng việc thực
hiện mục tiêu cả năm 2012 là 109,5 tỷ USD, tăng 13% so với năm 2011, sẽ cực kỳ
khó khăn do không chỉ giá xuất khẩu giảm mà thị trường xuất khẩu cũng bị thu
hẹp khi các doanh nghiệp xuất khẩu phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và
khủng hoảng kinh tế thế giới vẫn chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.
Ông Vị cho biết: Giá cả hàng hóa xuất khẩu, nhất là giá hàng nông sản đã giảm
sút mạnh khiến kim ngạch nhóm hàng hóa này giảm 916 triệu USD, xuất khẩu than
đá giảm 61 triệu USD.
Mặt hàng dệt
may, giày dép là một trong các mặt hàng chiếm tỷ trọng lớn nhất trong kim ngạch
xuất chung cả nước, nhưng tăng trưởng thấp so với cùng kỳ 2011 do quá phụ thuộc
vào thị trường xuất khẩu chính như EU.
Đại diện cho doanh nghiệp có mặt hàng xuất khẩu thuộc tốp 10 mặt hàng có giá
trị lớn nhất, Tổng Thư ký Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam
(VASEP) Trương Đình Hòe cho biết: Chưa bao giờ, xuất khẩu thủy sản gặp thách
thức lớn như hiện nay bởi ngoài khó khăn về vốn, về thị trường, việc xuất khẩu
nhóm hàng này, nhất là xuất khẩu tôm, cá tra đang phải đối mặt với các rào cản
thương mại ngày càng gia tăng tại nhiều thị trường. Sáu tháng đầu năm, xuất
khẩu thủy sản sang các nước thuộc khối EU sụt giảm mạnh, trong đó Đức giảm
26,4%, Hà Lan giảm 10,9%, Italy giảm 16,3% so với cùng kỳ năm 2011.
Đáng chú ý,
việc xuất khẩu tôm vào Nhật Bản - thị trường xuất khẩu lớn nhất của tôm Việt
Nam , chiếm đến 27% tổng giá trị kim ngạch xuất khẩu đang phải đối diện với
nhiều rào cản nhất.
* Khơi thông thị trường trong nước
Tại
Hội nghị triển khai nhiệm vụ 6 tháng cuối năm ngành công thương tổ chức vào
sáng 9/7, Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng khẳng định: Xử lý hàng tồn kho
để giúp doanh nghiệp duy trì sản xuất và hoàn thành các mục tiêu kế hoạch đề ra
chính là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của ngành.
Trước mắt, các
doanh nghiệp sản xuất tính toán các yếu tố đầu vào, tiết giảm chi phí, khơi
thông đầu ra cho hàng hóa bằng việc củng cố hệ thống phân phối để sản phẩm hàng
hóa từ nhà sản xuất đến tay người tiêu dùng ở mức giá thấp nhất, giảm tồn kho
sản phẩm.
Bên cạnh đó,
việc thực hiện Cuộc vận động người Việt Nam ưu tiên dùng hàng Việt Nam cần tiếp
tục thực hiện sâu rộng để khuyến khích tiêu dùng hàng hóa trong nước, kích
thích sản xuất phát triển và giảm nhập khẩu.
Bộ sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến cung cầu, giá cả thị trường các mặt hàng
thiết yếu để có biện pháp điều tiết kịp thời, không để xảy ra thiếu hàng sốt
giá cũng như phối hợp với các địa phương triển khai các giải pháp đồng bộ nhằm
tháo gỡ khó khăn cho sản xuất, lưu thông, bảo đảm cung cầu, an sinh xã hội
Bộ Công Thương
kiến nghị Chính phủ xem xét giảm thuế VAT xuống 5% cho doanh nghiệp bởi việc
giảm thuế VAT này sẽ trực tiếp tác động đến việc hạ cơ cấu giá thành sản phẩm,
giúp nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, giảm giá bán, tăng lượng
tiêu thụ.
Bộ cũng đề nghị Ngân hàng Nhà nước mở rộng đối tượng được vay cho tất cả các
doanh nghiệp, không hạn chế đối tượng như Thông tư số 14 quy định bởi có rất
nhiều doanh nghiệp thuộc đối tượng bị hạn chế đang có đóng góp lớn cho ngân
sách Nhà nước.
Tương tự như vậy, đối với doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực công nghiệp hỗ
trợ, ngoài các ưu đãi được hưởng theo Thông tư 14/2012/NHNN, Ngân hàng Nhà nước
cần tạo điều kiện cho doanh nghiệp sản xuất những sản phẩm là công nghiệp hỗ
trợ được vay vốn ưu đãi từ Quỹ đầu tư phát triển với lãi suất thấp hơn quy định
tại Thông tư 14 và linh hoạt trong việc xác định tài sản thế chấp khi vay vốn.
Đại diện Sở Công Thương Hà Nội đề xuất: Luật Thuế môi trường có hiệu lực từ
ngày 1/1/2012 nhưng chưa có hướng dẫn cụ thể; đồng thời việc áp dụng cũng chưa
có lộ trình cụ thể khiến các doanh nghiệp ngành sản xuất bao bì nhựa gặp khó
khăn lớn trong sản xuất kinh doanh.
Các doanh
nghiệp cần bao bì nhựa lại tăng nhập khẩu bao bì túi ni lon, càng làm cho đầu
ra của sản xuất trong nước đã khó lại càng khó thêm. Vì vậy, Chính phủ cần tạm
dừng việc áp dụng thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng túi nilon cho đến khi
có văn bản hướng dẫn và điều chỉnh cụ thể.
* Đẩy mạnh xúc tiến thương mại
Để tháo gỡ khó khăn cho xuất khẩu thủy sản, nhất là xuất khẩu tôm, ông
Trương Đình Hòe khẳng định: Bộ Công Thương cần kiến nghị với các cơ quan chức
năng của Nhật Bản để tăng hàm lượng chất Ethoxyquin trong tôm như quy định của
các nước EU và Hoa Kỳ cũng như sẵn sàng hỗ trợ doanh nghiệp xuất khẩu tôm kiện
ra Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) để thay đổi quy định hàng rào kỹ thuật
này.
Đối với việc
xuất khẩu cá tra, hiện cung cầu đang mất cân đối và thị trường xuất khẩu bị thu
hẹp, bất ổn do có quá nhiều doanh nghiệp (khoảng 150 đơn vị) tham gia xuất
khẩu, Bộ Công Thương cần sớm ban hành quy định việc xuất khẩu cá tra có điều
kiện như: Doanh nghiệp xuất khẩu phải có nhà máy chế biến sản xuất... để giảm
số lượng đầu mối xuất khẩu quá nhiều như hiện nay, gây nên sự cạnh tranh không
cần thiết.
Theo Bộ trưởng Vũ Huy Hoàng, nhằm giúp doanh nghiệp xuất khẩu mở rộng thị
trường, các chương trình xúc tiến Thương mại quốc gia sẽ được tiếp tục triển
khai mạnh mẽ nhằm khai thông thị trường trong sáu tháng cuối năm, nhất là tại
các thị trường tiềm năng như: Hong Kong, Hàn Quốc, Thailand (Thái Lan),
Malaysia (Malaixia) và Australia (Ôxtrâylia).
Cùng đó, công
tác thông tin sẽ được thực hiện đồng bộ để kịp thời đưa ra các dự báo sát thị
trường và sớm phát hiện các thay đổi về chính sách, cơ chế quản lý nhập khẩu,
kiểm soát chất lượng hoặc những thông tin bất lợi đối với hàng hóa xuất khẩu
Việt Nam tại các thị trường nhằm kịp thời giải quyết các vụ việc phát sinh.
Nhằm tạo điều kiện cho doanh nghiệp xuất khẩu tiếp cận nguồn vốn tín dụng ưu
đãi, Bộ cũng sẽ phối hợp với Bộ Tài chính triển khai có hiệu quả Nghị định số
75/2011/NĐ-CP ngày 30/8/2011 của Chính phủ; đẩy mạnh bảo lãnh tín dụng cho các
doanh nghiệp nhỏ và vừa cũng như điều chỉnh linh hoạt thuế suất thuế xuất khẩu,
thuế nhập khẩu.
Ngoài ra, Bộ
tiếp tục phối hợp với Bộ Tài chính tạo điều kiện thuận lợi hơn nữa về thủ tục
hải quan theo hướng hỗ trợ tối đa cho sản xuất trong nước và thúc đẩy kinh
doanh, xuất khẩu.
Nguyễn Kim Anh