Việt Nam đang dồn dập đàm phán hàng loạt hiệp định tự do thương mại như: TPP, Việt Nam - EU, liên minh thuế quan với 4 nước Đông Âu... Trong đó, một trong những trọng tâm trong các cuộc đàm phán thuộc về lĩnh vực nông nghiệp. Mở cửa, hội nhập sẽ tạo ra cho ngành nông nghiệp cả thuận lợi lẫn thách thức. Ông Đặng Kim Sơn (ảnh), Viện trưởng Viện chính sách và chiến lược nông nghiệp (Bộ NN&PTNT) đã có cuộc trao đổi với PV báo Tin Tức xung quanh vấn đề này.
Xin ông cho biết, các hiệp định tự do thương mại nếu được ký kết sẽ tác động như thế nào tới người nông dân Việt Nam?
Người nông dân sẽ đứng trước cơ hội rất lớn và cũng như đối mặt với thách thức ghê gớm trong quá trình hội nhập diễn ra vài năm tới. Cơ hội là khi thị trường mở rộng, các mặt hàng nông sản chủ lực như: thủy sản, cà phê, lúa gạo... sẽ có nhiều thị trường tiêu thụ hơn. Nếu chúng ta nâng cao chất lượng sản phẩm thì độ mở của thị trường còn tăng gấp đôi, gấp ba.
Về thách thức, hàng loạt các mặt hàng nông sản sức có cạnh tranh cao từ các nước khác sẽ tràn vào thị trường Việt Nam. Ví dụ, bông, dầu ăn, thức ăn gia súc..., thậm chí là ngay cả các ngành mà Việt Nam có lợi thế như: sản phẩm của ngành chăn nuôi, rau quả... cũng có khả năng bị sản phẩm của ngoại cùng chủng loại lấn chiếm thị trường.
Ngoài ra, hội nhập còn đem tới những rủi ro về bệnh dịch, giá cả, các cuộc khủng hoảng kinh tế cho ngành nông nghiệp Việt Nam. Như vậy, người nông dân Việt Nam nội lực vốn yếu, mức độ tự bảo vệ gần như bằng không, sẽ phải hứng chịu thiệt hại to lớn. Nếu chúng ta không có những giải pháp thật căn cơ ngay từ bây giờ thì người nông dân sẽ là đối tượng chịu nhiều rủi ro nhất.
Vậy ông sẽ đề xuất gì giúp ngành nông nghiệp nước nhà tăng tính cạnh tranh?
Hội nhập chưa thể đem lại thành công ngay cho một nền nông nghiệp dù lớn hay nhỏ. Hội nhập phải đi kèm với đổi mới. Đổi mới đầu tiên là trong công tác quản lý nhà nước, minh bạch thị trường, có chính sách dài hạn để mọi thành phần kinh tế nhận thức và tập trung đầu tư.
Chúng ta cần tạo ra môi trường kinh doanh bình đẳng, để các thành phần kinh tế đều được đối xử công bằng. Ngoài ra, cần đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ, ứng dụng vào sản xuất để các doanh nghiệp nông nghiệp Việt Nam vươn lên.
Chúng ta cũng cần có chính sách tốt để thu hút đầu tư vào nông thôn. Đây là vấn đề quan trọng để ngành nông nghiệp bắt kịp quá trình hội nhập. Nếu không, các doanh nghiệp quốc tế có nhiều lợi thế về vốn, công nghệ, tổ chức sẽ làm chủ thị trường nông sản nước ta.
Ngoài ra, hiện nay Việt Nam không có nhiều nguồn lực mạnh để hỗ trợ cho nông nghiệp. Do vậy, cách tốt nhất là chuyển nguồn lực, tài nguyên từ những ngành không có lợi thế sang các ngành có lợi thế. Bên cạnh đó, ta phải chỉ ra được các mặt hàng không có tính cạnh tranh, không vượt được đối thủ trong khu vực và thế giới, rồi sau đó chủ động xây dựng lộ trình để chuyển sang sản xuất các ngành hàng khác mà chúng ta có lợi thế.
Xin trân trọng cảm ơn ông!
Phi Sơn(thực hiện).