Theo đánh giá của Bộ Công Thương và các hiệp hội ngành hàng, mặc dù thảm họa động đất và sóng thần sẽ ảnh hưởng đến thương mại giữa Việt Nam và Nhật Bản, tuy nhiên, Nhật Bản vẫn cần nhập khẩu hàng hóa từ Việt Nam, nhất là nông sản, hàng hóa thiết yếu để phục vụ cho việc khắc phục thiên tai, ổn định cuộc sống và tái thiết đất nước.
Hàng nông sản có nhiều cơ hội
Ông Phạm Hữu An, Trưởng Phòng thủy sản Công ty Marubeni (Nhật Bản), một doanh nghiệp chuyên thu mua thủy sản của Việt Nam cung cấp cho thị trường Nhật Bản cho hay, tình hình kinh doanh của doanh nghiệp vẫn bình thường và các đối tác từ Nhật Bản vẫn tiến hành các giao dịch thương mại như kế hoạch.
Ông An còn tin tưởng, trước mắt, hàng thủy sản nói riêng và những nhóm hàng tiêu dùng thiết yếu từ Việt Nam xuất khẩu sang thị trường Nhật chẳng những không giảm mà còn có cơ hội tăng. Nguyên nhân do tình hình thiên tai, nguồn cung trong nước sẽ giảm nên Nhật Bản sẽ cần nhập khẩu bổ sung nhiều loại hàng hóa, trong đó có hàng thủy sản để đáp ứng nhu cầu tiêu thụ của người dân. Ông An cho biết thêm, vùng chịu thiệt hại nặng về động đất, sóng thần tại Nhật là khu vực cung cấp nguồn thủy sản chính cho Nhật.
Dây chuyền sản xuất ống cao su kỹ thuật xe hơi xuất khẩu sang Nhật Bản của Xí nghiệp cao su Điện Biên. Ảnh: Văn Khánh - TTXVN |
Do thiếu hụt nguồn cung hàng thủy sản tại đây, các khách hàng tại Nhật cho biết, bữa ăn hàng ngày của người Nhật đang thiếu các loại thực phẩm như thủy hải sản, rau xanh, thịt, trứng… và đang rất cần nguồn khác bổ sung. Tuy nhiên, khó khăn trước mắt với doanh nghiệp thủy sản là khi xuất hàng, doanh nghiệp có thể sẽ phải thay đổi lịch trình hàng cập bến khiến phát sinh thêm kinh phí; chậm trong thanh toán đơn hàng do các nhà nhập khẩu từ Nhật gặp khó khăn về vốn…
Ông Hoàng Bảy, Phó Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và lâm sản Việt Nam cũng nhận định: "Biến động thiên tai của Nhật Bản chắc chắn sẽ tác động đến ngành gỗ Việt Nam. Trước mắt, các tác động đó có thể là đơn hàng sẽ không giao đúng như kế hoạch, chậm tiến độ thanh toán… Nhưng về dài hạn thì vẫn thuận lợi cho ngành gỗ vì sau thiên tai, Nhật Bản sẽ bùng nổ nhu cầu tái thiết, trang trí lại nhà cửa, văn phòng làm việc… Lúc đó nhu cầu sẽ tăng và là cơ hội cho doanh nghiệp Việt Nam khi có nhiều đơn hàng từ Nhật Bản".
Ông Đặng Hoàng Giang - Tổng thư ký Hiệp hội Điều Việt Nam cũng nhìn nhận do bị ảnh hưởng của thiên tai, nguồn cung tại Nhật Bản chắc chắn sẽ bị giảm sút và cần nguồn nông sản khác thay thế. Hiện người Nhật có xu thế hạn chế chi tiêu các mặt hàng xa xỉ hay đi du lịch nước ngoài nhưng lại tập trung mua sắm, tích trữ các mặt hàng thiết yếu như lương thực, thực phẩm, thuốc men… phục vụ nhu cầu cuộc sống thường nhật. "Theo tôi, các doanh nghiệp, ngành chức năng nên tận dụng cơ hội này tập trung đẩy mạnh xuất khẩu nông sản vào Nhật vì thời gian này có thể thị trường Nhật sẽ bớt khắt khe và dễ tính hơn", ông Giang nói.
Đề phòng biến động giá
Đối với xuất khẩu dệt may, Nhật Bản là thị trường Việt Nam xuất khẩu hàng dệt may lớn thứ ba, chỉ sau Mỹ và EU. Theo bà Đặng Thị Phương Dung, Tổng thư ký Hiệp hội Dệt may Việt Nam (Vitas), rất may là trong số các tập đoàn, doanh nghiệp lớn của Nhật Bản chịu thiệt hại lớn từ trận động đất vừa qua thì không hề có tên của các tập đoàn dệt may là đối tác lớn của ngành may mặc nước ta.
Tuy nhiên, theo bà Dung, với tổn thất to lớn từ thảm họa thiên nhiên, sức mua của người dân Nhật Bản đối với mặt hàng dệt may có thể sẽ giảm sút, tác động bất lợi đến các hợp đồng xuất khẩu của ta sang thị trường Nhật Bản. Năm 2010, xuất khẩu vào thị trường Nhật Bản thu về trên 1,2 tỷ USD, chiếm khoảng 11% kim ngạch xuất khẩu của toàn ngành. Năm nay, theo dự báo mức tăng trưởng xuất khẩu sang quốc gia này sẽ đạt mức 17 - 18%. Nhưng rất có thể, những yếu tố khách quan nêu trên sẽ khiến con số này không thể đạt được.
Từ thực tế của Nhật Bản hiện nay, bà Dung cho rằng, các doanh nghiệp nên lưu ý có những thay đổi về nhu cầu tiêu dùng hàng may mặc tại Nhật trong thời gian tới. Tùy vào sản phẩm và chủng loại thì mức độ ảnh hưởng cũng khác nhau. Có thể, sản phẩm hàng hóa thuộc phân khúc giá trung bình sẽ ít bị ảnh hưởng so với hàng cao cấp. Tuy nhiên, một số doanh nghiệp dệt may lo ngại là giá xuất khẩu hàng vào thị trường Nhật sẽ khó tăng trong khi giá nguyên liệu đầu vào của ngành dệt may lại đang có hướng tăng mạnh.
Các chuyên gia thương mại của Bộ Công Thương cũng cảnh báo, giá cả hàng hóa trên thị trường thế giới có thể biến động sau thảm họa thiên nhiên của Nhật Bản. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến hàng hóa Việt Nam xuất khẩu vào thị trường Nhật mà có thể ảnh hưởng đến các giá xuất khẩu vào các thị trường khác. Bởi thực tế, ngay sau trận động đất kinh hoàng ở Nhật Bản, giá hầu hết các loại hàng hóa trên thị trường thế giới đều giảm.
Văn Nghĩa- Thu Hường