Một loạt những thông điệp trong việc điều hành chính sách tiền tệ những tháng cuối năm được Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đưa ra trong thời gian qua đã thu hút sự quan tâm đặc biệt của dư luận. Trong những quyết sách đáng chú ý là việc lãnh đạo NHNN đã nỗ lực chỉ đạo các ngân hàng thương mại (NHTM) đưa mức cho vay về biên độ 17-19% đối với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường. Tuy nhiên, nhiều chuyên gia vẫn lo ngại, liệu những biện pháp cứng rắn của NHNN có lập lại được trật tự lãi suất.
Trong những tháng cuối năm 2011, để góp phần đạt được các mục tiêu của Chính phủ, NHNN cho biết sẽ thực hiện một loạt các biện pháp nhằm hạ mặt bằng lãi suất tiền đồng nhưng vẫn chặt chẽ trong việc cung ứng tiền tệ.
Để hiện thực hóa các mục tiêu cho những tháng cuối năm 2011, Thống đốc NHNN đã ban hành Chỉ thị số 02/CT-NHNN về việc chấn chỉnh việc thực hiện quy định về mức lãi suất huy động bằng VND và bằng USD của các tổ chức tín dụng (TCTD), chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Cụ thể, những ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam phải thực hiện đúng cam kết huy động lãi suất bằng VND và USD như trần quy định. Nếu phát hiện sai phạm trong huy động vốn, người đứng đầu các đơn vị, chi nhánh có hiện tượng vượt trần sẽ bị xử lý nghiêm khắc.
|
Khách hàng giao dịch tại Hội Sở Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank) ngày 12/9 sau khi lãi suất được điều chỉnh .
Ảnh: Trần Việt - TTXVN |
Từ đường dây nóng, NHNN đã nhận được thông tin về một số tổ chức tín dụng đang có dấu hiệu áp dụng lãi suất huy động cao hơn trần quy định và đã tiến hành kiểm tra đột xuất. Mặc dù chưa có kết quả chính thức từ phía NHNN nhưng trong những ngày qua đồng loạt các NHTM có tên trong danh sách đều đăng đàn để thanh minh "nghi án" lách trần lãi suất và cam kết sẽ áp đúng mức trần lãi suất như quy định của NHNN. Điều này cho thấy sự chặt tay trong kiểm soát của NHNN bước đầu đã có tác dụng.
Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN) cho biết, đến ngày 8/9/2011, đã có 34/42 NHTM ban hành văn bản chỉ đạo trong toàn hệ thống về việc chấp hành đúng quy định của NHNN về mức lãi suất huy động bằng VND và USD; các NHTM khác đang triển khai ban hành văn bản chỉ đạo trong toàn hệ thống.
Những động thái của các NHTM đã mở ra cho các doanh nghiệp những tín hiệu mới trong việc tìm kiếm nguốn vốn vay hợp lý trong những tháng cuối năm. Tuy nhiên việc tiếp cận được nguồn vốn với mức lãi suất như cam kết không phải là dễ. Theo nhận định của các chuyên gia, thực chất lãi suất ngân hàng cao hay thấp phụ thuộc vào thực tế thị trường của nền kinh tế và quan điểm kinh doanh của chính ngành ngân hàng. Trong thời gian qua, các NHTM lựa chọn chính sách lãi suất cao. Trên thực tế, các doanh nghiệp kinh doanh sản xuất ổn định khó có thể chấp nhận lãi suất này, họ không vay. Cho nên bên yêu cầu chắc chắn là đối tượng bất đắc dĩ phải vay. Họ là những đối tượng buộc phải lựa chọn giữa “sự sống còn” với “một lãi suất cao”. Nếu ngân hàng chọn đối tượng này thì phải chấp nhận rủi ro cao, do đó lãi suất phải cao. Nghĩa là ngân hàng còn cho họ vay thì lãi suất tín dụng còn cao và nhiều khả năng còn cao hơn nữa.
Nhìn ở một góc độ khác, các chuyên gia kinh tế cho rằng nếu một khi chính sách lãi suất cao có xu thế bị khước từ rõ ràng thì dòng tiền cung cho tín dụng sẽ giảm. Và cuối cùng, bằng cách nào đó dòng tiền rút ra khỏi kênh tín dụng vẫn phải được tích trữ hoặc đầu tư vào đâu đó trong phạm vi nền kinh tế và xã hội. Và chắc chắn rằng nó sẽ làm thay đổi tương quan lực lượng giữa kênh tín dụng với các kênh cung ứng vốn khác. Điều này đồng nghĩa với việc ngành ngân hàng sẽ đứng trước một giai đoạn khó khăn mới.
Trong thông điệp mới đây của mình, người đứng đầu NHNN, ông Nguyễn Văn Bình cũng nêu rõ, NHNN sẽ điều hành linh hoạt việc cung ứng tiền tệ qua các kênh, đảm bảo hài hòa về mức tăng và lượng cung tiền qua các tháng. Trước mắt, cơ quan quản lý vẫn duy trì các quy định về cho vay phi sản xuất. Tùy theo diễn biến tình hình, sẽ trình Chính phủ cho phép có những điều chỉnh phù hợp. Riêng về lãi suất, NHNN cho biết sẽ kiên quyết giữ trần lãi suất huy động tiền đồng ở mức 14% để tạo điều kiện đưa mức cho vay về biên độ 17-19% đối với các lĩnh vực sản xuất kinh doanh thông thường. Để luật hóa, cơ quan quản lý cũng sẽ ban hành Thông tư quy định về hoạt động ủy thác, nhận ủy thác tổ chức tín dụng để tránh việc các ngân hàng lợi dụng hình thức này để đưa lãi suất huy động lên cao.
Trước tình hình các tổ chức tín dụng đang tăng mạnh cho vay ngoại tệ, gây bất ổn đối với nền kinh tế và an toàn hệ thống, NHNN cho biết sẽ tăng cường kiểm tra và sửa đổi cơ chế cho vay, cương quyết thắt chặt với các khách hàng không có nguồn thu ngoại tệ để trả nợ. Cơ quan này cũng sẽ ban hành quy chế trần giao dịch kỳ hạn nhằm tăng chi phí vay, qua đó thu hẹp chênh lệch giữa lãi suất vay USD với VND. Về tỷ giá, NNHN một lần nữa khẳng định sẽ tiếp tục điều hành theo hướng ổn định, mức điều chỉnh (nếu có) cũng không quá 1%. Cơ quan này cũng sẵn sàng bán ngoại tệ can thiệp trong trường hợp cần bình ổn tỷ giá.
Đức Duy