Các giải pháp quyết liệt
Theo Phó Chủ tịch UBND tỉnh Kiên Giang Nguyễn Thanh Nhàn, tỉnh đang tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp một cách quyết liệt. Ban Chỉ đạo về IUU tỉnh tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc các đơn vị chức năng, các địa phương thực hiện nhiệm vụ chống khai thác hải sản bất hợp pháp, không báo cáo và không theo quy định (IUU).
Cụ thể, là đến từng địa phương cấp xã có tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài để giải quyết kịp thời, hiệu quả; xử lý đối với đơn vị không hoàn thành nhiệm vụ, nhất là người đứng đầu địa phương có tàu vi phạm nhiều năm liền không có chuyển biến, chưa ngăn chặn triệt để. Ban Chỉ đạo về IUU cùng với chính quyền địa phương kết hợp với ngành chức năng tuyên truyền quy định về chống khai thác IUU theo nguyên tắc “dân biết, dân hiểu, dân tin, dân theo, dân làm”.
Tỉnh cũng lập đường dây nóng đến người lãnh đạo cao nhất các cấp từ xã đến tỉnh và thủ trưởng một số sở, ngành chức năng liên quan để kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, chống khai thác IUU.
Tại thành phố Phú Quốc, Vùng Cảnh sát biển 4, Vùng 5 Hải quân, Hải đoàn 28 Bộ đội Biên phòng và Chi cục Kiểm ngư Vùng 5 vừa ký kết kế hoạch phối hợp mở đợt cao điểm tuần tra, kiểm tra, kiểm soát chống khai thác IUU để triển khai quyết liệt hơn nữa các giải pháp ngăn chặn, chấm dứt tình trạng tàu cá địa phương vi phạm khai thác IUU ở vùng biển nước ngoài trong thời gian tới.
Theo đó, các lực lượng chức năng tăng cường tổ chức các hoạt động tuần tra, kiểm tra, kiểm soát trên phạm vi vùng khơi biển Kiên Giang và các vùng biển chồng lấn, chưa được phân định; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm khai thác IUU và các tàu chưa lắp đặt thiết bị giám sát hành trình tàu cá, tắt hoặc tháo thiết bị này khi hoạt động trên biển, vượt khu vực ranh giới trên biển.
Ngoài ra, tỉnh và các đơn vị kết hợp tổ chức tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật của người dân về chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước trong việc bảo vệ, phát triển bền vững nguồn lợi thủy sản và đảm bảo an ninh, trật tự an toàn trên các vùng biển, đảo. Cùng đó, hỗ trợ, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho ngư dân trong quá trình hoạt động khai thác đánh bắt thủy hải sản trên ngư trường.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Kiên Giang Quảng Trọng Thao cho biết, các đơn vị chức năng ra quân thực hiện phương án tăng cường quản lý ngư trường, phối hợp đấu tranh, phòng ngừa, xử lý vi phạm, kiểm soát vùng khai thác thủy sản, kiểm tra chặt chẽ tàu cá xuất - nhập bến cảng cá, tuần tra truy quét, xử lý kịp thời, nghiêm minh tàu cá vi phạm IUU. Đồng thời, vận động, yêu cầu chủ tàu cá có chiều dài từ 15 m trở lên phải lắp đặt thiết bị giám sát hành trình hoặc thay thế thiết bị này bị hư hỏng, đảm bảo sử dụng trên ngư trường.
Tiếp đến, tỉnh đề nghị Bộ đội Biên phòng Kiên Giang tiếp tục điều tra, xác minh, xử lý nghiêm tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài, nhất là số tàu cá do các lực lượng Hải quân, Cảnh sát biển phát hiện, cung cấp thông tin.
Đồng thời, Bộ đội Biên phòng tỉnh tăng cường kiểm tra thường xuyên công tác kiểm tra, kiểm soát tàu cá ra vào cửa biển, cửa sông của các Đồn, Trạm kiểm soát Biên phòng được giao nhiệm vụ; xử lý nghiêm trách nhiệm người đứng đầu đơn vị và cá nhân để tàu cá xuất bến ra khơi mà không đảm bảo trang thiết bị giám sát hành trình và các thủ tục hành chính theo quy định.
Bộ đội Biên phòng tỉnh phối hợp các địa phương vận động chủ tàu, thuyền trưởng ký cam kết không vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép; tích cực tham gia chống khai thác IUU, tàu cá xuất - nhập bến đảm bảo đầy đủ các điều kiện, thủ tục đúng quy định.
Còn nhiều khó khăn, bất cập
Đối với Kiên Giang, mặc dù tỉnh nỗ lực chống khai thác IUU nhưng kết quả vẫn chưa đạt như mong muốn, tàu cá ngư dân vi phạm vùng biển nước ngoài khá nhiều trong những năm qua và hiện nay vẫn còn tình trạng này.
Theo Chi cục Thủy sản Kiên Giang, thông tin từ các sở, ngành và lực lượng chức năng cung cấp tính đến ngày 15/9/2021, có 42 tàu của Kiên Giang có dấu hiệu vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép. Bước đầu, tỉnh đã xử lý 5 vụ, 6 tàu cá với tổng số tiền phạt hơn 4,8 tỷ đồng, tịch thu 6 tàu.
Trong những tháng đầu năm nay, qua theo dõi hệ thống giám sát, Chi cục Thủy sản Kiên Giang đã thực hiện 432 cuộc gọi với 432 tàu cá vượt ranh giới trên biển; phát hành văn bản cảnh báo đối với 9 tàu ngư dân về vấn đề này. Chi cục cũng thực hiện hơn 10.000 cuộc gọi với tàu cá mất kết nối trên biển; phát hành 115 thông báo đối với 316 tàu cá mất kết nối trên biển hơn 10 ngày. Ngoài ra, Chi cục phát hành văn bản đối với 184 tàu cá để cung cấp thông tin đề nghị các lực lượng chức năng phối hợp kiểm tra, xác minh nhóm tàu cá có dấu hiệu và nguy cơ vi phạm khai thác IUU.
Chi cục Thủy sản Kiên Giang cũng làm việc 155 trường hợp tàu cá vượt ranh giới và mất tín hiệu trên biển quá 10 ngày; lập biên bản, xử phạt vi phạm hành chính 92 trường hợp hơn 1,7 tỷ đồng do vô hiệu hóa thiết bị giám sát hành trình, không thực hiện quy định trong trường hợp thiết bị giám sát hành trình bị hỏng, tháo thiết bị giám sát hành trình và không duy trì hoạt động của thiết bị trong quá trình hoạt động trên biển.
Theo Ban Chỉ đạo về IUU tỉnh, tình trạng tàu cá, ngư dân Kiên Giang vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản vẫn còn xảy ra ảnh hưởng rất lớn đến việc gỡ cảnh báo “thẻ vàng” của EC. Tỉnh chưa hoàn thành 100% việc lắp đặt thiết bị giám sát hành trình trên tàu cá, vẫn còn nhiều tàu cá mất kết nối với hệ thống giám sát hành trình và vượt ranh giới trên biển. Việc xử lý tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài và tàu cá vi phạm phát hiện qua hệ thống giám sát hành trình còn nhiều hạn chế, bất cập và chưa nghiêm…
Cùng với đó, còn nhiều chủ tàu thiếu ý thức trong chấp hành pháp luật về khai thác thủy sản trên ngư trường, ký cam kết không vi phạm IUU nhưng không thực hiện. Vai trò, trách nhiệm của cấp ủy và chính quyền cấp huyện, cấp xã ở một số nơi chưa quan tâm chỉ đạo quyết liệt còn để tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài khai thác hải sản trái phép có chiều hướng gia tăng, diễn biến phức tạp như: thành phố Rạch Giá, huyện Châu Thành, An Biên…