Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban kinh tế Trung ương, Trưởng ban chỉ đạo Tây Bắc Nguyễn Văn Bình dự và chỉ đạo hội nghị. Tham gia hội nghị còn có đại diện lãnh đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, lãnh đạo 12 tỉnh thuộc khu vực Tây Bắc và 21 huyện phía Tây của hai tỉnh Thanh Hoá và Nghệ An.
Ông Nguyễn Văn Bình đã đề nghị hội nghị tập trung đánh giá và làm rõ kết quả 2 năm tổ chức thực hiện Chỉ thị 40 của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với tín dụng chính sách xã hội. Đồng thời, đánh giá và phân tích khách quan, khoa học về những kết quả đạt được, những hạn chế, bất cập của hoạt động tín dụng chính sách xã hội vùng Tây Bắc giai đoạn 2011-2015. Đồng thời làm rõ nguyên nhân của những thành công, hạn chế, bài học kinh nghiệm qua 5 năm thực hiện. Nhận diện và làm rõ bối cảnh, định hướng phát triển kinh tế - xã hội Tây Bắc giai đoạn 2016-2020 cũng như các yêu cầu của công tác giảm nghèo bền vững vùng Tây Bắc trong 5 năm tới. Qua đó, đề xuất các giải pháp và kiến nghị để mở rộng và nâng cao hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách xã hội cho vùng Tây Bắc giai đoạn 2016-2020 cũng như các kiến nghị, đề xuất để triển khai thực hiện tốt Chỉ thị 40 của Ban Bí thư.
Theo báo cáo được trình bày tại hội nghị, các tỉnh miền núi khu vực Tây Bắc (Hà Giang, Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Phú Thọ, Tuyên Quang) và 21 huyện phía Tây của hai tỉnh Thanh Hoá và Nghệ An có chung đặc điểm là đất đai rộng, nhiều đồng bào dân tộc thiểu số sinh sống, giao thông khó khăn, hạ tầng còn nhiều hạn chế, tỷ lệ hộ nghèo cao. Vì vậy, nguồn vốn của Nhà nước thông qua Ngân hàng Chính sách Xã hội, với các ưu đãi về lãi suất, thời hạn vay vốn, đã tạo động lực quan trọng, giúp người dân phát triển sản xuất, kinh doanh nhằm đẩy nhanh xóa đói giảm nghèo, vươn lên làm giàu ở địa bàn miền núi, biên giới, vùng sâu, vùng xa.
Trong 5 năm qua, Ngân hàng Chính sách Xã hội Việt Nam đã đã triển khai gần 20 chương trình tín dụng chính sách và một số chương trình, dự án nhận ủy thác cho hộ nghèo, hộ đồng bào dân tộc thiểu số và các đối tượng chính sách. Từ năm 2011 đến nay, đã cho trên 2,2 triệu lượt hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách vay vốn từ ngân hàng này; trong đó, có trên 1,5 triệu hộ là đồng bào dân tộc được vay vốn; với doanh số cho vay đạt 44.917 tỷ đồng.
Đến ngày 31/8/2016, tổng dư nợ các chương trình tín dụng chính sách đạt 32.194 tỷ đồng, hiện có trên 1,2 triệu hộ nghèo và các đối tượng chính sách đang vay vốn. Tốc độ tăng trưởng tín dụng bình quân giai đoạn 2011 - 2015 của vùng Tây Bắc là 12,6%, cao hơn bình quân chung toàn quốc là 2,8%; tỷ lệ nợ quá hạn của vùng chỉ chiếm 0,25% trên tổng dư nợ, thấp hơn bình quân chung của toàn hệ thống.
Vốn tín dụng chính sách thực hiện tại vùng trong giai đoạn 2011 - 2015 đã góp phần giúp trên 318 nghìn hộ vượt qua ngưỡng nghèo; thu hút, tạo việc làm mới cho gần 114 nghìn lao động; trong đó gần 6 nghìn lao động đi làm việc có thời hạn ở nước ngoài; giúp trên 121 nghìn học sinh, sinh viên hoàn cảnh khó khăn được vay vốn học tập; xây dựng trên 681 nghìn công trình cung cấp nước sạch, công trình vệ sinh ở nông thôn; hỗ trợ xây dựng gần 61 nghìn căn nhà cho hộ nghèo và các đối tượng chính sách tại vùng Tây Bắc; trong đó, có gần 360 căn nhà ở phòng, tránh bão, lụt khu vực miền Trung (Thanh Hóa và Nghệ An)… Qua đó, góp phần đáng kể đưa tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn giai đoạn 2011 - 2015 tại vùng Tây Bắc giảm từ 34,58% (cuối năm 2010) xuống còn 14,97% (năm 2015); trong đó, 45 huyện nghèo theo Nghị quyết 30a giảm từ 57,52% (năm 2010) xuống còn 26% (năm 2015).
Đánh giá về kết quả sau 5 năm thực hiện tín dụng chính sách cho người nghèo miền núi khu vực Tây Bắc, nhiều ý kiến tại hội nghị cho rằng, Ngân hàng Chính sách Xã hội đã huy động các nguồn lực, đáp ứng cơ bản các nhu cầu của người vay, nâng cao chất lượng tín dụng. Đã hình thành mô hình tổ chức quản trị đặc thù và hiệu quả, từ Hội sở chính xuống tới các Tổ tiết kiệm và vay vốn ở các thôn, bản; Hội đồng quản trị được tổ chức đến cấp huyện, có sự tham gia của các Chủ tịch xã; bộ máy điều hành được xây dựng gọn nhẹ; công tác quản lý tín dụng chính sách có nhiều đổi mới; xây dựng và thực hiện thành công phương thức quản lý vốn tín dụng chính sách đặc thù, sáng tạo, phù hợp với thực tiễn ở địa phương.
Tuy nhiên, việc vay vốn ở nhiều địa phương các tỉnh miền núi, vùng biên giới, vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn, hạn chế; chất lượng và hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách xã hội chưa cao; chưa đáp ứng được mục tiêu giảm nghèo nhanh và bền vững (tỷ lệ hộ nghèo và cận nghèo vùng Tây Bắc còn cao gấp ba lần cả nước); nguồn vốn địa phương của các tỉnh trong vùng Tây Bắc dành để cho vay hộ nghèo, hộ cận nghèo và các đối tượng chính sách trên địa bàn còn hạn chế; việc phối hợp với hoạt động khuyến nông và tiêu thụ sản phẩm chưa tốt…
Tại hội nghị đã có các tham luận bàn về giải pháp nâng cao hiệu quả tín dụng chính sách trong thực hiện Nghị quyết 30a vùng Tây Bắc; triển khai thực hiện Chỉ thị 40-CT/TW; thực hiện ủy thác và bài học kinh nghiệm trong việc thực hiện ủy thác; vai trò của Tổ trưởng Tổ tiết kiệm và vay vốn; kinh nghiệm sử dụng đồng vốn hiệu quả của các hộ vay vốn.
Một số ý kiến tại hội nghị chỉ rõ, để nâng cao chất lượng và hiệu quả hoạt động tín dụng chính sách xã hội, Ngân hàng Chính sách Xã hội cần nghiên cứu, rà soát các cơ chế, chính sách tín dụng còn tồn tại bất cập để sửa đổi, bổ sung, bảo đảm phù hợp với thực tế (đặc biệt là các chính sách đối với hộ đồng bào dân tộc), đi vào trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào địa bàn cụ thể (huyện, xã), bám sát thực tiễn, gắn với Chương trình xây dựng nông thôn mới. Tập trung và tăng cường cho vay các chương trình về giải quyết việc làm, xuất khẩu lao động, cho vay hộ nghèo, cho vay theo dự án, tăng cường liên kết thông qua mô hình trang trại, nông trại, hợp tác xã, nhóm hộ gia đình để có tác dụng lan tỏa về kinh tế, tạo việc làm, phát triển kinh tế địa phương. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm toán, chấp hành đúng các chế độ, chính sách, quy định của Nhà nước, tỷ lệ nợ quá hạn, nợ xấu thấp, góp phần nâng cao hiệu quả của các chính sách tín dụng ưu đãi hỗ trợ người nghèo và các đối tượng chính sách vươn lên, thoát nghèo, giảm tệ nạn tín dụng đen ở khu vực nông thôn.