Hàng chục nghìn tấn gạo ùn trên cảng, doanh nghiệp lo phá sản
Ngày 15/4, Hiệp hội Lương thực Việt Nam - VFA đã có báo cáo gửi Văn phòng Chính phủ, Bộ Công Thương, Bộ Tài chính, Bộ NN&PTNT, Tổng cục Hải quan và các đơn vị khác có liên quan về những bất cập, khó khăn gặp phải của các thương nhân khi mở tờ khai hải quan để xuất khẩu gạo.
Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, đã có 41/92 thương nhân có ý kiến gửi đến Hiệp hội nhờ can thiệp, giúp đỡ liên quan đến vấn đề khai báo hải quan.
Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn khi gạo đã sẵn sàng ở cảng nhưng không thể xuất khẩu. Ảnh: TTXVN.
Theo đó, các doanh nghiệp cho biết, việc đăng ký tờ khai bất ngờ được triển khai lúc 0 giờ ngày 12/4 và kết thúc chỉ sau 2 tiếng 30 phút cùng ngày mà không có một thông tin chính thức nào trước đó từ các bên có trách nhiệm liên quan về thời gian mở hệ thống nên phần lớn các thương nhân bị động, không đăng ký được.
Điều đó có nghĩa là, các doanh nghiệp đang có hàng sẵn sàng trên cảng không được phép xuất khẩu và phải đối diện với tất cả các chi phí phát sinh từ các container hàng trên cảng. Một số doanh nghiệp thậm chí có khả năng phá sản do chi phí phát sinh mỗi ngày lên đến hàng trăm triệu đồng và nghĩa vụ bồi thường hợp đồng cho khách hàng theo quy tắc ngoại thương cùng hàng loạt rủi ro nặng nề khác kéo theo.
Do đó, nếu các lô hàng này không được thông quan và xuất khẩu, các doanh nghiệp sẽ bị thiệt hại nặng nề lên đến hàng tỷ đồng, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh, sự sống còn của các thương nhân, thậm chí là ảnh hưởng đến vấn đề an sinh xã hội.
Hơn nữa, đối với những lô hàng trị giá lớn đã sẵn sàng tại các cảng, doanh nghiệp không giao hàng kịp thời sẽ phải đền bù hợp đồng cho khách hàng nước ngoài và đây là khoản thiệt hại nặng nề nằm ngoài cả những trường hợp bất khả kháng.
Ngoài ra, nếu không thông quan và xuất khẩu được trong tháng 4 và tháng 5, một số doanh nghiệp sẽ không có nguồn tiền thu để trả nợ ngân hàng đúng hạn, ảnh hưởng đến uy tín tín dụng và sự sống còn của doanh nghiệp. Trong khi đó, hệ thống ngân hàng chịu ảnh hưởng kéo theo là điều không tránh khỏi.
Đề nghị cho thông quan hết số gạo còn nằm trên cảng
Trước những gì đã và đang diễn ra trong thực tế những ngày qua, các thương nhân khẩn thiết đề xuất các phương án tháo gỡ khó khăn, vướng mắc.
Trước hết là giải tỏa toàn bộ lượng gạo hàng hóa đã có tại các cảng bằng cách tạo điều kiện cho các thương nhân khai tiếp những đơn hàng còn đang khai dở dang và cho thông quan hết toàn bộ số lượng gạo hàng hóa đã nằm trên cảng trong thời gian sớm nhất có thể (số lượng thực tế ước không vượt quá 300.000 tấn).
Về hạn ngạch 400.000 tấn, đối với hàng container, tiến hành kiểm tra số container, số seal đã được các doanh nghiệp mở tờ khai qua mạng xem có hay không. Tùy thực tế có thể vừa kiểm tra và vừa xuất hàng bị tồn đọng tại cảng, vừa phát hiện được doanh nghiệp khai báo khống nhằm giữ lượng hạn ngạch.
Hiệp hội Lương thực Việt Nam kiến nghị, các cơ quan có thẩm quyền phải áp dụng biện pháp chế tài đối với các doanh nghiệp không xuất trình đúng, đủ số lượng hàng hóa, số container và số seal hàng như đã khai báo. Hủy toàn bộ tờ khai của doanh nghiệp tại hệ thống nếu phát hiện việc khai khống số lượng, khai khống số container và số seal, không xuất trình được hàng hóa khi kiểm hóa.
Đối với hàng tàu, ưu tiên thực hiện thủ tục hải quan cho các doanh nghiệp có tàu đã vào cảng nhận hàng trước và trong ngày 12/4/2020 để các doanh nghiệp tranh thủ xếp hàng nhanh, tránh bị phạt tàu.
Cũng như hàng container, các cơ quan có thẩm quyền phải có biện pháp chế tài đối với các doanh nghiệp không xuất trình đúng, đủ số lượng hàng hóa như đã khai báo. Hủy toàn bộ tờ khai của thương nhân tại hệ thống nếu phát hiện tình trạng không có tàu tại phao, khai khống số lượng, không xuất trình được hàng hóa.
Còn đối với bất kỳ hạn ngạch nào bị hủy thì ngay lập tức phải được chuyển ưu tiên cho các lô hàng đã sẵn sàng ngoài cảng nhưng việc đăng ký tờ khai vẫn chưa thành công.
Ngoài ra, các doanh nghiệp còn yêu cầu xem xét miễn giảm thuế, giảm lãi suất ngân hàng để giúp họ vượt qua giai đoạn khó khăn chung này, tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp tục thực hiện các hợp đồng bao tiêu tiêu thụ lúa gạo với nông dân...
Theo báo cáo của 41 doanh nghiệp gửi về Hiệp hội lương thực Việt Nam, số lượng gạo đã nhận được số tờ khai, được phân luồng đỏ, đang chờ thông quan (mở tờ khai trong ngày 12/4) là 58.209 tấn.
Số lượng gạo các loại đã nhận được số tờ khai, được phân luồng đỏ nhưng không được ghi nhận (mở tờ khai trong ngày 11/4 và 13/4) là14.268 tấn. Số lượng gạo các loại đã nhận được số tờ khai, tuy nhiên chưa được phân luồng là 18.193 tấn. Số lượng gạo các loại chưa mở được tờ khai, đang chờ xuất tại cảng và hàng đóng tại kho là 55.782 tấn.