Chính sách hỗ trợ tăng trưởng sẽ giúp Việt Nam vượt qua thách thức

Đầu tư công là động lực chính cho phục hồi kinh tế 

Đại dịch COVID-19 kéo dài đã làm bộc lộ những vấn đề mang tính cơ cấu và cũng là những thách thức chính với kinh tế. Mặc dù sự bất ổn của thị trường vốn vẫn chưa gây ra những rủi ro hệ thống do khả năng chống chịu của các ngân hàng vẫn tốt, song rủi ro ngày càng hiện hữu. 

Theo các chuyên gia kinh tế ADB, về dài hạn, cần duy trì cải cách lĩnh vực tài chính để giảm sự phụ thuộc của nền kinh tế vào nguồn vốn ngân hàng và nâng cao tính minh bạch trên thị trường vốn.

Ông Andrew Jeffries, Giám đốc Quốc gia của ADB tại Việt Nam cho biết: Tăng trưởng kinh tế Việt Nam năm 2023 sẽ bị hạn chế do suy thoái kinh tế thế giới, chính sách tiền tệ tiếp tục thắt chặt ở các nước phát triển và tác động lan tỏa từ căng thẳng địa chính trị toàn cầu. Tuy nhiên, chính sách hỗ trợ tăng trưởng thông qua việc nới lỏng tiền tệ và khối lượng lớn đầu tư công kỳ vọng được giải ngân năm nay; việc mở cửa trở lại của Trung Quốc sẽ giúp Việt Nam đương đầu với những bất lợi này.

Trả lời phóng viên báo Tin tức sáng 4/4 về vai trò của tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công, ông Nguyễn Minh Cường - Chuyên gia kinh tế trưởng quốc gia ADB cho biết: “Đầu tư công là động lực then chốt khác cho việc phục hồi và tăng trưởng kinh tế năm 2023 và 2024, giúp thúc đẩy ngành xây dựng và các hoạt động kinh tế liên quan khác. Cùng với việc nhanh chóng chuyển sang chính sách nới lỏng tiền tệ trong tháng 3/2023, giải ngân đầu tư công được kỳ vọng mang lại tác động đa chiều, tạo ra động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho nền kinh tế”. 

Theo ông Nguyễn Minh Cường, dự kiến, một lượng đáng kể vốn đầu tư công sẽ được giải ngân năm nay. Chính phủ cam kết giải ngân 30 tỷ USD năm 2023, trong đó 90% đã được phân bổ cho các bộ ngành và tỉnh để giải ngân từ tháng 1/2023. 

Tuy nhiên, đầu tư nước ngoài sẽ vẫn bị ảnh hưởng do suy thoái kinh tế toàn cầu. Vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký mới giảm 38% và giải ngân giảm 4,9% trong hai tháng đầu năm 2023 so với cùng kỳ năm trước; thâm hụt tài khóa năm 2023 có thể cao hơn chỉ tiêu thâm hụt của năm là 4,4% GDP. Trong tương lai, Việt Nam cần tiếp tục cải cách để đảm bảo tài chính bền vững hơn, giảm đáng kể sự phụ thuộc vào các nguồn thu không bền vững như đất đai và dầu thô..

Ứng phó với khó khăn của thị trường vốn

Thời gian qua, Chính phủ Việt Nam đã phản ứng kịp thời trước điều kiện thị trường vốn, trái phiếu doanh nghiệp (TPDN) xấu đi. Nghị định 65 đã nhanh chóng được thông qua nhằm tăng cường quản trị trên thị trường TPDN. Tuy nhiên, điều này không cải thiện được tâm lý thị trường và các nhà đầu tư đột ngột ngừng mua trái phiếu doanh nghiệp do nghi ngờ về khả năng trả nợ trái phiếu. 

Sau đó, Chính phủ đã lùi thời hạn thực hiện một năm đối với các quy định về việc phát hành TPDN, bao gồm xếp hạng tín dụng bắt buộc đối với việc phát hành trái phiếu riêng lẻ; cho phép thanh toán lãi và gốc trái phiếu không chỉ bằng tiền mặt mà còn bằng tài sản vật chất và tài sản khác. Điều này làm dấy lên nghi ngờ về khả năng thực thi, do nhiều tài sản vật chất chưa có đủ cơ sở pháp lý để định giá. 

Theo nhiều chuyên gia kinh tế, Việt Nam, cần tiếp tục phối hợp các biện pháp tiền tệ và tài khóa để hỗ trợ nền kinh tế. Việc ban hành Nghị định 65 là rất kịp thời và cần tiếp tục triển khai, vì nếu chậm trễ có thể làm tăng nợ xấu trong tương lai. Việc thực hiện chương trình nhà ở xã hội cần cân bằng giữa nhu cầu cho vay thận trọng để tránh các khoản nợ xấu trong tương lai với nhu cầu đẩy nhanh tiến độ giải ngân. 

Mặc dù chuyển sang chính sách tiền tệ nới lỏng hơn, Việt Nam vẫn nên tiếp tục ưu tiên ổn định giá cả, do căng thẳng địa chính trị leo thang và việc đẩy nhanh giải ngân đầu tư công vẫn có thể làm gia tăng lạm phát trong năm 2023. 

Theo Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê (TCTK) Nguyễn Thị Hương, với con số tăng trưởng 3,32% của quý I/2023, mục tiêu 6,5% cả năm nay được đánh giá là thách thức. Theo đó, các quý còn lại của năm cần đạt mức tăng trưởng 7,5%. Điều này không hề đơn giản trong bối cảnh các khó khăn, thách thức của nền kinh tế vẫn còn tồn tại; những biến động từ kinh tế thế giới còn tiếp tục ảnh hưởng đến Việt Nam…

Tuy nhiên, điểm cộng lớn nhất của Việt Nam được đánh giá là sự ổn định kinh tế vĩ mô, với lạm phát tiếp tục trên xu hướng giảm và vẫn trong mục tiêu 6,5% năm 2023. Thêm vào đó, mặt bằng lãi suất vẫn đang tiếp tục hạ nhiệt để hỗ trợ doanh nghiệp. Xu hướng tăng trưởng kinh tế Việt Nam thường tăng thấp trong quý I, gia tăng dần ở quý II, sau đó bứt phá ở nửa cuối năm. 

“Các ngành, các cấp cần tăng cường dự báo, chủ động điều hành linh hoạt, phù hợp với tình hình mới, kịp thời ứng phó với các tình huống phát sinh, tập trung triển khai hiệu quả đồng bộ các chính sách hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội và cập nhật kịp thời diễn biến tình hình thế giới, chính sách tài khóa, tiền tệ của các nước có quy mô kinh tế lớn, là đối tác thương mại, đầu tư quan trọng của Việt Nam”, Tổng cục trưởng TCTK Nguyễn Thị Hương chia sẻ.

Bên cạnh đó theo các chuyên gia kinh tế của TCTK, Việt Nam cần có giải pháp hỗ trợ hiệu quả các doanh nghiệp thiếu vốn; đồng thời, có giải pháp hỗ trợ kịp thời một số ngành, lĩnh vực bị tác động bất lợi do nhu cầu của thị trường thế giới suy giảm như: Sản xuất da giày, dệt may, sản xuất và chế biến gỗ...

Ông Nguyễn Minh Cường chia sẻ: Để hấp thụ nguồn vốn đầu tư công năm 2023, với tổng số vốn trên 700.000 tỷ đồng là điều không đơn giản, cần phải tính toán lại, bởi con số quá cao sẽ khiến khó thực hiện được theo đúng tiến độ.