Khoai gieo là một món ăn dân dã, quen thuộc của nhiều vùng quê Việt Nam. Hiện nay ở xã Hải Ninh, Quảng Ninh (Quảng Bình) khoai gieo đã trở thành hàng hoá được bày bán rộng rãi trên thị trường và là một thương hiệu nổi tiếng được nhiều người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh biết đến. Nếu ai đã từng được thưởng thức món khoai gieo ở Hải Ninh thì chắc hẳn sẽ nhớ mãi bởi hương vị thơm, ngon, ngọt đậm đà, dẻo… Vì thế mà mỗi khi nhắc đến, nhiều người thường gọi đùa món khoai gieo này là “sâm Việt Nam ”.

Ở Hải Ninh hiện có rất nhiều cơ sở sản xuất khoai gieo, nhưng có lẽ sản phẩm của Hợp tác xã sản xuất và chế biến khoai gieo Hải Ninh do mệ Hoàng Thị Liễu làm Chủ nhiệm là ngon và có uy tín chất lượng nhất vùng. Mệ vừa là người có thâm niên trong nghề sản xuất, vừa là người đã có công đầu trong việc khởi xướng nên nghề sản xuất và chế biến khoai gieo ở vùng biển này. Vì vậy, trong những năm qua, Hợp tác xã sản xuất và chế biến khoai gieo đã sản xuất ra hàng trăm tấn sản phẩm bán ra thị trường trong và ngoài tỉnh, đưa khoai gieo từ món ăn dân dã trở thành món ăn đặc sản nổi tiếng được mọi người biết đến, góp phần tạo việc làm giúp nhiều hộ có hoàn cảnh khó khăn vươn lên thoát nghèo bền vững.

Đến thăm và được tận mắt chứng kiến công sức mà mệ bỏ ra mới thấy được sức lao động bền bỉ, dẻo dai của “bà chủ”, dù đã bước sang tuổi 60. Ngoài việc “chỉ đạo” chị em trong tổ sản xuất, mệ còn là người đóng vai trò quan trọng không thể thiếu trong khâu sản xuất để làm sao khi cho ra lò khoai gieo được đảm bảo về số lượng, ngon về chất lượng.

Nói về cơ duyên của mình gắn với nghề chế biến khoai gieo, mệ Liễu tâm sự: Hải Ninh là vùng biển bãi ngang quanh năm chỉ có gió Lào và cát trắng, thời tiết khắc nghiệt khiến cho đất đai ở vùng quê này trở nên khô cằn, ít có loại cây hoa màu nào sống được. Nhưng có một điều lạ rằng, trong khi nhiều cây hoa màu khác khó bám trụ vì sự khắc nghiệt của thời tiết, thì cây khoai lang lại có thể sống tốt như là cây thiên phú cho mảnh đất này. Vì thế ở Hải Ninh khoai lang là cây trồng chủ lực, chất lượng khoai ở đây cũng rất ngon, khi nấu lên ăn có mùi vị rất đặc trưng và ngon ngọt hơn khoai lang so với những nơi khác trong vùng.



Năm 2006, mệ đã đi từng nhà vận động được hơn 10 chị em trong xã thành lập tổ hợp sản xuất khoai gieo và đây cũng là tổ hợp sản xuất khoai gieo đầu tiên của vùng biển Hải Ninh. Ngày mới thành lập do nguồn vốn còn hạn hẹp, mệ Liễu cùng với mấy chị em trong tổ cùng nhau góp vốn lại để thu mua nguyên liệu sản xuất, với phương châm lấy ngắn nuôi dài, nên chỉ trong thời gian ngắn, món khoai gieo do cơ sở mệ Liễu sản xuất đã được cả làng biết đến. Mỗi khi Tết đến Xuân về, hay vào các dịp lễ Tết, người dân trong vùng thường mua khoai gieo của mệ để làm quà cho trẻ con, quà biếu cho người thân ở xa.

Nhận thấy “sức sống” của món khoai gieo có thể bán chạy trên thị trường, đồng thời để đáp ứng được sức mua trên thị trường, năm 2009, được sự giúp đỡ của hội nông dân, hội phụ nữ, chính quyền địa phương, mệ Liễu đã mạnh dạn đầu tư trang thiết bị, xin UBND xã cấp đất để xây dựng cơ sở sản xuất khoai gieo, nâng tổ hợp sản xuất thành hợp tác xã với tên gọi “Hợp tác xã sản xuất và chế biến khoai gieo Hải Ninh” với quy mô ngày càng lớn hơn, thu hút trên 30 lao động tham gia sản xuất. Nhờ vậy, đến nay, Hợp tác xã sản xuất và chế biến khoai gieo Hải Ninh mỗi năm sản xuất được từ 5 đến 8 tấn khoai gieo thương phẩm, trừ chi phí mỗi năm thu về hàng trăm triệu đồng, góp phần tạo việc làm, giúp người dân ổn định đời sống.

Theo kinh nghiệm của mệ, muốn chế biến được khoai gieo đảm bảo chất lượng, trước hết phải chọn loại giống khoai màu đỏ (khoai chiêm) củ to bằng cán dao trở lên, cân đối không bị hư hỏng. Sau khi thu mua về, khoai được rửa sạch, đem luộc bóc vỏ, thái thành lát mỏng, đem phơi và để có sản phẩm khoai gieo chất lượng cao, vấn đề quan trọng nhất là giai đoạn phơi khoai cho phù hợp, thời gian phơi đảm bảo cho tinh bột chuyển thành đường tốt nhất, tạo vị ngọt, vị đậm của khoai. Thời điểm bắt đầu chế biến khoai gieo phải những ngày nắng to, khoai mới nhanh khô và dẻo hơn. Những lát khoai đạt thành phẩm phải là những lát khoai khô, dẻo có màu đỏ vàng, trong và có vị ngọt.

Những năm trở lại đây khoai gieo Hải Ninh không chỉ được bày bán rộng rãi tại một số điểm như chợ Đồng Hới, bến xe, nhà ga, sân bay hay tại các địa điểm du lịch của tỉnh Quảng Bình, mà còn được bày bán tại các kỳ hội chợ thương mại trong và ngoài tỉnh, tham gia chương trình đưa hàng Việt về nông thôn, hội chợ Du lịch - Thương mại Quảng Bình nên được nhiều người tiêu dùng trong, ngoài tỉnh biết đến và ngày càng khẳng định được thương hiệu trên thị trường.

TTXVN/ Tin Tức