Sau khi Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng có kết luận về vụ việc cưỡng chế thu hồi đất ở xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng (Hải Phòng), lãnh đạo nhiều ngành, nhiều cấp, các tổ chức chính trị xã hội, các tầng lớp nhân dân, các chuyên gia, nhà khoa học… đều bày tỏ sự đồng tình, đồng thời cho rằng, kết luận hoàn chỉnh cả về khía cạnh pháp lý lẫn đạo lý.

Hải Phòng coi thực hiện Kết luận là nhiệm vụ trọng tâm

Tại cuộc họp ngày 12/2, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng đã thông qua 9 nội dung triển khai thực hiện kết luận của Thủ tướng Chính phủ về vụ cưỡng chế thu hồi đất ở xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng.

Bí thư Thành ủy Hải Phòng Nguyễn Văn Thành chỉ rõ: Ban Cán sự đảng UBND thành phố tiếp tục chỉ đạo thu hồi các quyết định không đúng pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng về việc thu hồi đất và cưỡng chế thu hồi đất đã giao cho ông Đoàn Văn Vươn. Xử lý các vi phạm về sử dụng đất của ông Đoàn Văn Vươn theo đúng các quy định của pháp luật và làm thủ tục cho ông này sử dụng đất theo đúng quy định của Luật Đất đai. Đồng thời, kiểm điểm làm rõ trách nhiệm về việc chấp thuận đề nghị cưỡng chế thu hồi đất không đúng pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng; khi vụ việc xảy ra chậm chỉ đạo làm rõ đúng sai và trách nhiệm của tập thể, cá nhân; báo cáo chưa đầy đủ, nghiêm túc với Thủ tướng Chính phủ; việc thực hiện cung cấp thông tin chưa kịp thời, thiếu chặt chẽ, gây bức xúc trong dư luận.

Thanh tra thành phố, công an thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường kiểm điểm trách nhiệm trong việc thực hiện nhiệm vụ UBND thành phố giao tại Công văn số 4778/UBND-ĐC ngày 17/82011 về việc hướng dẫn UBND huyện Tiên Lãng thực hiện việc cưỡng chế đảm bảo đúng quy định của pháp luật... Công an thành phố khẩn trương điều tra để đưa ra xét xử nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật việc phá dỡ nhà của ông Đoàn Văn Vươn; kiểm điểm trách nhiệm của Công an huyện Tiên Lãng về việc không tham mưu tốt cho UBND huyện Tiên Lãng; không nắm chắc tình hình; xử lý tình huống không tốt để gây hậu quả nghiêm trọng. Viện Kiểm sát nhân dân thành phố, Tòa án nhân dân thành phố khẩn trương đưa vụ án “giết người và chống người thi hành công vụ” ra xét xử công khai, bảo đảm tính nghiêm minh của pháp luật; xem xét tình tiết giảm nhẹ đối với bị cáo do các quyết định không đúng pháp luật của UBND huyện Tiên Lãng.

Ban Thường vụ Huyện ủy Tiên Lãng kiểm điểm làm rõ trách nhiệm và đề xuất hình thức xử lý theo đúng quy định của Đảng, pháp luật của Nhà nước đối với tổ chức, cá nhân liên quan đến những vi phạm trong việc giao đất, thu hồi đất, tổ chức cưỡng chế thu hồi đất; chỉ đạo việc đình chỉ công tác đối với cán bộ và chỉ đạo Đảng ủy xã Vinh Quang kiểm điểm trách nhiệm tập thể và cá nhân có liên quan đến vụ phá dỡ nhà của ông Đoàn Văn Vươn...

Tòa án nhân dân thành phố và Viện Kiểm sát nhân dân thành phố, Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng xin ý kiến của Ban Cán sự đảng Tòa án nhân dân tối cao và Viện Kiểm sát nhân dân tối cao về việc chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm việc kiểm sát, xét xử đối với vụ việc này. Đảng ủy Bộ Chỉ huy quân sự thành phố chỉ đạo kiểm điểm Ban Chỉ huy quân sự huyện Tiên Lãng về việc không tham mưu tốt cho UBND huyện trong việc tổ chức cưỡng chế thu hồi đất; tự ý điều động lực lượng không báo cáo xin phép cấp trên theo quy định, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Đảng ủy Quân khu III.

* Cùng ngày, Chủ tịch UBND TP Hải Phòng Dương Anh Điền đã ký ban hành Kế hoạch số 648/KH-UBND triển khai thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Thông báo số 43/TB – VPCP ngày 10/2/2012 của Văn phòng Chính phủ; Kế hoạch số 24-KH/TU ngày 12/2/2012 của Ban Thường vụ Thành ủy Hải Phòng về vụ việc cưỡng chế thu hồi đất tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng. Theo đó, UBND TP Hải Phòng chỉ đạo các sở, ngành, cơ quan liên quan và chính quyền huyện Tiên Lãng phải coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, cấp bách, tập trung cao nhất sự lãnh đạo, chỉ đạo, huy động lực lượng cán bộ và các điều kiện cần thiết để hoàn thành nhiệm vụ được giao, tổng hợp tình hình để UBND thành phố báo cáo kết quả thực hiện với Thủ tướng Chính phủ trước ngày 30/3/2012.

Trong 4 nhóm nội dung chỉ đạo thực hiện, nhóm các nhiệm vụ kiểm điểm, xử lý trách nhiệm hành chính đối với vụ việc, UBND thành phố Hải Phòng yêu cầu: UBND huyện Tiên Lãng thực hiện thủ tục đình chỉ công tác đối với hai ông Lê Văn Hiền, Chủ tịch UBND huyện và Nguyễn Văn Khanh, Phó Chủ tịch UBND huyện; tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân của huyện Tiên Lãng liên quan đến các vi phạm trong việc giao đất, thu hồi đất, cưỡng chế thu hồi đất; có biện pháp xử lý theo thẩm quyền, đề xuất cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật.

Thực hiện các thủ tục đình chỉ công tác ông Phạm Đăng Hoan, Chủ tịch Hội đồng nhân dân xã Vinh Quang, ông Lê Thanh Liêm, Chủ tịch UBND xã Vinh Quang; tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm của các tổ chức, cá nhân của xã Vinh Quang liên quan đến các vi phạm trong việc giao đất, thu hồi đất, cưỡng chế thu hồi đất; có biện pháp xử lý theo thẩm quyền, đề xuất cơ quan có thẩm quyền xử lý nghiêm minh theo quy định của pháp luật. Đồng thời, phân công lãnh đạo điều hành công việc của UBND huyện, HĐND, UBND xã Vinh Quang đảm bảo hoạt động bình thường của huyện và xã.

UBND huyện Tiên Lãng tiến hành thu hồi các quyết định thu hồi đất số 460/QĐ-UBND ngày 23/4/2008, số 461/QĐ-UBND ngày 7/4/2009, Quyết định cưỡng chế thu hồi đất số 3307/QĐ-UBND ngày 24/11/2011 của UBND huyện Tiên Lãng. Nội dung này hoàn thành trước ngày 20/2/2012.

lTrước đó, tối 11/2, tại trụ sở UBND huyện Tiên Lãng, UBND TP Hải Phòng đã công bố quyết định tạm đình chỉ công tác đối với ông Lê Văn Hiền, Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng và Phó Chủ tịch UBND huyện Nguyễn Văn Khanh; đồng thời, Thành ủy Hải Phòng công bố quyết định về tạm đình chỉ chức vụ Phó Bí thư huyện ủy đối với ông Hiền để kiểm điểm theo quy định. Trước mắt, ông Lương Hữu Huyền, Phó Chủ tịch UBND huyện Tiên Lãng được phân công phụ trách điều hành công việc của huyện thay ông Lê Văn Hiền.

Cơ quan cảnh sát điều tra CATP Hải Phòng cũng ra quyết định khởi tố vụ án cố ý hủy hoại tài sản liên quan đến vụ cưỡng chế khu đầm của ông Đoàn Văn Vươn. Đồng thời, tiếp tục thu thập chứng cứ tại hiện trường, củng cố hồ sơ để ra quyết định khởi tố bị can vụ án này.

Bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân

Đồng tình và đánh giá về kết luận của Thủ tướng, Phó Chủ tịch Ủy ban TƯ MTTQ Việt Nam Nguyễn Văn Pha cho rằng, kết luận rất rõ ràng, cụ thể, có lý, có tình. Trong chỉ đạo xử lý vụ việc, Thủ tướng luôn tôn trọng, lắng nghe ý kiến của các cơ quan thông tin đại chúng, của các vị lãnh đạo lão thành, của các chuyên gia, ý kiến giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc.

GS.TS Đặng Hùng Võ, nguyên Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường cho rằng, kết luận của Thủ tướng rất hoàn chỉnh; xác định rõ cái đúng, cái sai về mặt pháp lý. Về đạo lý, kết luận cũng thể hiện rõ quan điểm bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của người dân và cũng đưa ra yêu cầu xem xét những tình tiết giảm nhẹ khi xử lý những hành vi vi phạm pháp luật của gia đình anh Vươn. Kết luận cũng đề cập từ những vấn đề vĩ mô tới những vấn đề cụ thể của việc xảy ra ở từng cấp. Thủ tướng cũng đã chỉ rõ được nhiều bất cập trong việc thực hiện pháp luật ở địa phương và đưa ra cách khắc phục. Đặc biệt là việc Thủ tướng giao cho Bộ Tư pháp đưa ra một cơ chế để giám sát việc ban hành các quyết định của các cấp địa phương sao cho thỏa đáng, đúng pháp luật. Đây không phải bài học của riêng Tiên Lãng, mà còn chỉ ra cho các địa phương khác khi áp dụng pháp luật, đúng với tinh thần Nhà nước của dân, do dân, vì dân.

Sau khi các phương tiện thông tin đại chúng công bố kết luận của Thủ tướng, nhiều người dân xã Vinh Quang và huyện Tiên Lãng đều phấn khởi, bày tỏ lòng cảm ơn tới Thủ tướng. Ông Lương Văn Trong, Phó Chủ tịch Liên chi hội trồng thủy sản nước lợ huyện Tiên Lãng cho biết: Kết luận của Thủ tướng đã chỉ đúng người, đúng tội, đem lại niềm tin cho người dân. Theo kết luận của Thủ tướng, Hải Phòng sẽ rà soát lại các trường hợp bị thu hồi đất không đúng Luật Đất đai để giao lại cho người dân. Như vậy, nhiều hộ dân sẽ được giao lại diện tích đất khi họ đã phải đầu tư nhiều công sức, tiền của, nhưng đã bị yêu cầu dừng đầu tư hoặc bị thu hồi trong thời gian qua. Với gia đình ông Đoàn Văn Vươn, pháp luật sẽ xét xử nghiêm minh, nhưng cân nhắc tới yếu tố đã đẩy ông Vươn đến việc chống người thi hành công vụ, tạo điều kiện cho ông Vươn sớm được đoàn tụ với gia đình.

Ông Lương Văn Toảnh, 40 tuổi, xã Đông Hưng, huyện Tiên Lãng, cho biết: Khi sự việc của ông Đoàn Văn Vươn xảy ra, ông Toảnh theo dõi sát sao, vì hoàn cảnh của ông Vươn rất giống với hoàn cảnh nhiều người dân ở Tiên Lãng. Khi Thủ tướng có kết luận, ông Toảnh rất mừng vì kết luận của Thủ tướng sẽ giúp nhiều hộ nông dân bị thu hồi đất, hoặc có quyết định của chính quyền về dừng đầu tư có cơ hội thuê lại đất theo đúng quy định của pháp luật.

Mừng hơn cả là bà Nguyễn Thị Thương, vợ ông Đoàn Văn Vươn. Bà Thương tâm sự, bà mừng rơi nước mắt khi nghe con trai gọi điện báo Thủ tướng đã có kết luận, yêu cầu các cơ quan chức năng xử lý đúng người, đúng tội, đồng thời xem xét, triển khai các thủ tục cho gia đình bà tiếp tục sử dụng đất theo đúng quy định. Bà Thương bày tỏ tin tưởng và cảm ơn chân thành tới Thủ tướng.

Bài học để xây dựng chính sách đất đai sát thực tiễn

Đề cập tới bài học rút ra từ vụ việc cưỡng chế thu hồi đất xảy ra ở xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng, thành phố Hải Phòng, Thứ trưởng Bộ Tài Nguyên và Môi trường Chu Phạm Ngọc Hiển cho rằng, bài học đầu tiên là làm sao chính sách pháp luật đất đai phải bao quát được tất cả những vấn đề diễn ra trong thực tiễn cuộc sống, làm sao chính sách pháp luật về đất đai phải dễ thực hiện, mọi người có thể hiểu và thực hiện theo đúng quy định của pháp luật. Đây là bài học kinh nghiệm đối với người làm công tác quản lý nhà nước, đặc biệt là thực hiện chức năng tham mưu cho Chính phủ trong việc hoạch định chủ chương, chính sách pháp luật về đất đai cần phải tiếp tục bổ sung, hoàn thiện để đáp ứng yêu cầu thực tiễn cũng như những phát sinh trong thực tiễn cuộc sống.

Theo ông Hiển, từ vụ việc ở Tiên Lãng thì việc tổng kết Nghị quyết số 26-NQ/TW Hội nghị lần thứ 7, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa X về nông nghiệp, nông dân, nông thôn và tổng kết thi hành Luật Đất đai cũng như kiến nghị về sửa đổi Luật Đất đai năm 2003 phải làm với tinh thần khẩn trương, đảm bảo bao quát được các hoạt động diễn ra trong thực tiễn cuộc sống. Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ kiến nghị Chính phủ, Quốc hội để hoàn chỉnh chính sách pháp luật về đất đai để đáp ứng được yêu cầu của thực tiễn cuộc sống cũng như yêu cầu công cuộc đổi mới của đất nước.

Qua vụ việc ở Tiên Lãng, ông Hiển kiến nghị phải tiếp tục nâng cao năng lực cũng như phẩm chất trong việc thực hiện chức năng để giảm bớt phiền hà đối với người dân cũng như là thực hiện đúng quy định của pháp luật của đội ngũ cán bộ, công chức làm nhiệm vụ quản lý nhà nước trên lĩnh vực đất đai từ Trung ương đến địa phương.

Cho biết quan điểm của Trung ương Hội Nông dân Việt Nam về vụ việc cưỡng chế thu hồi đất tại xã Vinh Quang, huyện Tiên Lãng (Hải Phòng) sau khi dự cuộc họp do Thủ tướng Chính phủ chủ trì với các bộ, ban, ngành, Phó Chủ tịch Trung ương Hội Nông dân Việt Nam Nguyễn Duy Lượng cho biết: Trong vụ việc ở Tiên Lãng, những quyết định ban hành chưa có sự tham gia ý kiến của hội nông dân địa phương, dẫn đến quyền và lợi ích hợp pháp của nông dân chưa được đảm bảo. Đây là một việc cần rút kinh nghiệm. Vụ việc xảy ra ở Tiên Lãng là một bài học lớn cho các cơ quan quản lý nhà nước cũng như các tổ chức chính trị xã hội. Hiện có rất nhiều chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước chưa đến được với nông dân. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến giáo dục pháp luật về đất đai cho nông dân, cho các cấp Hội và cho cả các công chức Nhà nước là một việc làm rất cần thiết. Trong những năm qua, Trung ương Hội Nông dân Việt Nam đã chỉ đạo các cấp Hội phối hợp với các luật sư, luật gia đến các tỉnh, thành phố, đến tận các bản làng, thôn, xóm để tư vấn pháp luật miễn phí cho nông dân. Công tác này nay càng cần tăng cường hơn nữa.

Từ vụ việc này, Hội Nông dân Việt Nam đã kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ một số nội dung liên quan đến thời điểm năm 2013 kết thúc thời hạn giao quyền sử dụng đất nông nghiệp cho nông dân, trong đó đề xuất trường hợp nếu hết thời hạn hợp đồng, người dân tiếp tục có nhu cầu sử dụng đất, đề nghị các bộ, ngành và các cấp chính quyền hướng dẫn người dân chuyển sang hình thức thuê đất theo quy định. Chính phủ cần sớm tổng kết, sửa đổi bổ sung những bất cập của Luật Đất đai để nông dân yên tâm đầu tư, sản xuất, làm ra của cải đóng góp cho xã hội.

TTN