PV: Xin Thứ trưởng cho biết những nội dung chính nào sẽ được đề cập trong Đối thoại chính sách quốc phòng Việt Nam-Nhật Bản lần thứ 4?

Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh: Quan hệ Quốc phòng Việt Nam-Nhật Bản diễn ra trong bối cảnh tình hình an ninh khu vực có nhiều biến động, đồng thời vừa đem lại cơ hội ổn định, hòa bình và phát triển cho các quốc gia trong khu vực, nhưng cũng đem lại những quan ngại trước những tình hình có thể làm mất an ninh trong khu vực. Nói như vậy có nghĩa rằng, giữa Việt Nam và Nhật Bản có những mối quan tâm chung về hòa bình, ổn định và phát triển và cũng có những mối quan ngại chung về những tình hình gây ra ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định hòa bình của khu vực châu Á-Thái Bình Dương nói chung, cũng như ảnh hưởng tiêu cực đến ổn định, phát triển của Việt Nam và Nhật Bản nói riêng.

Một đặc điểm nữa là trong mối quan hệ Quốc phòng giữa Việt Nam-Nhật Bản đã xây dựng mối quan hệ đối tác chiến lược sâu rộng. Như vậy có nghĩa là phải xây dựng một lòng tin hết sức cao giữa hai quốc gia. Vì vậy, quan hệ Quốc phòng giữa hai nước càng ngày càng trở nên quan trọng, bởi nó xây dựng lòng tin giữa hai quốc gia mang tính chất bền vững, có cùng mong muốn là đóng góp cho ổn định, hòa bình và phát triển. Chính vì vậy, giữa Việt Nam và Nhật bản có cơ chế Đối thoại chính sách Quốc phòng ở cấp Thứ trưởng Quốc phòng tức là cấp chiến lược.

Trong các đối thoại, trước hết là trao đổi về tình hình an ninh khu vực, trao đổi những lợi ích chung để cùng phát triển, nhưng cũng trao đổi những quan ngại chung để cùng có tiếng nói và cùng có những hành động giảm bớt nguy cơ bất ổn trong khu vực và từng nước. Đối thoại năm nay cũng như vậy, chúng ta nêu những vấn đề bất ổn của khu vực, và chúng ta thấy rằng Nhật Bản cũng có những mối quan ngại giống như vậy. Chúng ta thống nhất với Nhật Bản phải có tiếng nói mạnh mẽ để ủng hộ, bảo vệ các tiến trình hòa bình, hợp tác trong khu vực và trên thế giới, đồng thời ngăn chặn và phản đối những hành vi vi phạm luật pháp quốc tế, hành vi gây phương hại đến lợi ích chung tới hòa bình, ổn định của khu vực.

Một vấn đề quan trọng nữa trong Đối thoại lần này là chúng ta kiểm điểm lại các mối quan hệ giữa quốc phòng Việt Nam và Nhật Bản. Có thể nói đây là mối quan hệ rất phong phú, đa dạng và toàn diện, hết sức tin cậy và ngày càng tin cậy hơn. Chúng tôi cũng như các đồng nghiệp Nhật Bản đều bày tỏ mong muốn làm sao mối quan hệ quốc phòng thực sự trở thành trụ cột trong mối quan hệ chiến lược sâu rộng giữa Việt Nam và Nhật Bản.

PV: Thứ trưởng đánh giá thế nào về triển vọng hợp tác quốc phòng Việt – Nhật trong lĩnh vực an ninh biển và khắc phục hậu quả chiến tranh?

Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh: Ngoài những lĩnh vực truyền thống thì năm nay, phía Nhật Bản cũng như Việt Nam quan tâm tới hợp tác an ninh Biển. Đây là vấn đề hai nước cùng quan tâm. Vừa qua các tàu chiến của Nhật Bản đã thăm Việt Nam, trao đổi những kiến thức, kỹ năng về tìm kiếm cứu nạn và một số vấn đề khác với phía Việt Nam. Những năm tới đây, các tàu quân sự Việt Nam sẽ tiếp tục thăm Việt Nam nhiều hơn một lần so với các năm trước, nghĩa là trước đây chỉ một năm một lần, thì bây giờ trở đi có thể nhiều hơn một lần. Có thể nói mối quan hệ này nó đảm bảo cho sự hiểu biết lẫn nhau, cũng như sự hiện diện một cách hợp pháp của Nhật Bản ở khu vực Châu á -Thái Bình Dương nhất là Biển Đông.

Chúng tôi cũng rất quan tâm đến lĩnh vực hợp tác khắc phục hậu quả chiến tranh. Đây là nhiệm vụ của Chính phủ Nhật Bản và Chính phủ Việt Nam nhưng hai Bộ Quốc phòng Việt Nam và Nhật Bản trực tiếp thực hiện việc này. Trước hết là về khắc phục hậu quả bom mìn, Nhật Bản đã hỗ trợ Việt Nam rất tích cực và đã có những dự án mang lại hiệu quả rất tốt giúp nhân dân Việt Nam giảm bớt thảm họa do bom mìn. Lần này chúng tôi chính thức đề nghị Chính phủ Nhật Bản, Bộ Ngoại giao, Bộ Quốc phòng Nhật Bản giúp Việt Nam khắc phục triệt để chất độc đi-ô-xin cụ thể là một, hai dự án cỡ nhỏ và cỡ vừa xử lý đi-ô-xin tại một số điểm trên lãnh thổ Việt Nam. Chúng tôi đã nhận được phản hồi rất tích cực từ phía Nhật Bản và chúng tôi sẽ bàn về những vấn đề này.

Một vấn đề nữa mà chúng tôi cũng cần phải tăng cường là tìm kiếm cứu nạn, nhất là tìm kiếm cứu nạn trên biển. Vừa qua ở Việt Nam đã có những vụ tai nạn trên Biển, nhất là tai nạn Hàng không Không quân. Chuyện này rất là đau xót. Tuy nhiên để làm sao công tác tìm kiếm cứu nạn của chúng ta được thực hiện nhanh, chính xác, hiệu quả thì rất cần sự hợp tác quốc tế, trong đó Nhật Bản là đối tác chúng ta đặt rất nhiều kỳ vọng.

PV: Xin Thứ trưởng cho biết những điểm mới trong hợp tác quốc phòng Việt – Nhật trong thời gian tới?

Thứ trưởng Nguyễn Chí Vịnh: Một lĩnh vực nữa mà chúng tôi cũng đặt ra với phía Nhật Bản là tăng cường hợp tác công nghiệp Quốc phòng lưỡng dụng vì hòa bình, hợp tác và phát triển chứ không phải công nghiệp Quốc phòng để sản xuất ra vũ khí sát thương. Đây là sự hợp tác lâu dài giữa các doanh nghiệp, xí nghiệp nhưng không có sự hỗ trợ của Chính phủ , hay hỗ trợ của Quốc phòng thì rất khó phát triển.

Một lĩnh vực nữa mà hai bên rất quan tâm là hợp tác trên các diễn đàn đa phương. Nhật Bản ủng hộ chúng ta trong vấn đề Lực lượng gìn giữ hòa bình Liên Hợp Quốc (PKO) rất tích cực. Chúng tôi cũng đã thể hiện mong muốn với phía Nhật Bản là muốn Nhật Bản là đối tác hàng đầu của Việt Nam trong vấn đề Lực lượng gìn giữ hòa bình và xây dựng Trung tâm gìn giữ Hòa bình của Việt Nam thành Trung tâm không chỉ của Việt Nam mà còn của khu vực, mà trước hết là khu vực ASEAN.

Vừa rồi, Nhật Bản cũng đưa ra sáng kiến Hợp tác Quốc phòng Nhật Bản-ASEAN trong cuộc họp Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN-Nhật Bản diễn ra tại Viêng Chăn, Lào. Chúng ta bày tỏ mạnh mẽ sáng kiến này. Tất nhiên phải chờ sự đồng thuận của các nước ASEAN, nhưng chúng tôi thấy đây là một sáng kiến hết sức tích cực, chủ động và thiện chí của phía Nhật Bản. Cũng như trong khuôn khổ của Hội nghị Bộ trưởng Quốc phòng ASEAN mở rộng, đây là một cấu trúc an ninh và diễn đàn an ninh hết sức quan trọng. Chúng ta và Nhật Bản luôn là những người bạn đồng hành trong lĩnh vực này. 

Nguyễn Tuyến – Gia Quân (P/v TTXVN tại Nhật Bản)