Ngày 28/11, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương đã tổ chức Hội nghị chuẩn bị Báo cáo Bộ Chính trị về việc tổ chức tòa án nhân dân sơ thẩm khu vực (TAND) và viện kiểm sát nhân dân khu vực (VKSND).

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương và Phó Trưởng ban trường trực Ban chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương Lê Thị Thu Ba chủ trì hội nghị.

Tính đến thời điểm này, đã có 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương triển khai xong bước xây dựng Đề án thành lập TAND sơ thẩm khu vực của địa phương mình; trong đó 58 địa phương Ban Thường vụ Tỉnh ủy đã xem xét, phê duyệt thông qua đề án; 5 địa phương đã xây dựng Đề án thành lập TAND sơ thẩm khu vực và Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp địa phương đang xem xét, thông qua để trình Ban Thường vụ Tỉnh ủy xem xét, phê duyệt.

Theo báo cáo tại các đề án thành lập TAND sơ thẩm khu vực của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, tính đến thời điểm báo cáo thì thống kê được 427 TAND sơ thẩm khu vực, giảm 268 đơn vị (chiếm tỷ lệ 38,5%).

Ban Cán sự Đảng TANDTC và ngành TAND thống nhất cao với chủ trương tổ chức TAND sơ thẩm khu vực, coi đây là khâu đột phá trong việc đổi mới hệ thống tổ chức tòa án theo thẩm quyền xét xử, bảo đảm cải cách hoạt động xét xử là trọng tâm của cải cách tư pháp; hệ thống TAND gồm 4 cấp, trong đó TAND sơ thẩm khu vực xét xử sơ thẩm hầu hết các vụ, việc thuộc thẩm quyền tòa án.

Báo cáo về việc thực hiện chủ trương thành lập VKSND khu vực của Ban Cán sự Đảng VKSNDTC đã nêu những khó khăn, vướng mắc khi thực hiện chủ trương thành lập VKSND khu vực và đưa ra những đề xuất cụ thể. Theo đó đề nghị Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương phối hợp với Ban Cán sự Đảng TANDTC, Ban Cán sự Đảng VKSNDTC hướng dẫn về tiêu chí thành lập theo phương châm ưu tiên giảm thiểu khó khăn, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận công lý và coi đây là tiêu chí quan trọng nhất; đồng thời số lượng và địa hạt của TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực được xác định một cách linh hoạt đối với vùng, miền.

Phát biểu kết luận hội nghị, Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh việc thực hiện chủ trương tổ chức TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực bên cạnh thuận lợi cũng còn những khó khăn, nhưng xét về tổng thể, thuận lợi vẫn là cơ bản, các khó khăn, vướng mắc đều có thể khắc phục. Phó Thủ tướng lưu ý cần nhận diện và phân biệt rõ những khó khăn phát sinh khi triển khai thực hiện tổ chức TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực (như việc bảo đảm sự lãnh đạo của Đảng, giám sát của Hội đồng nhân dân, việc người dân đi lại, liên hệ với tòa án…), với những khó khăn nội tại đã có từ trước khi có chủ trương này nhưng chưa được giải quyết (như số lượng, chất lượng cán bộ, chế độ chính sách đối với cán bộ, cơ sở vật chất, phương tiện làm việc…) để từ đó có giải pháp khắc phục phù hợp.

Phó Thủ tướng nêu rõ cần nhận thức việc tổ chức TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực tuy có khó khăn bước đầu, nhưng có thể khắc phục được và sẽ góp phần rất quan trọng trong việc khắc phục những khó khăn đã tồn tại nhiều năm nay của hai ngành tòa án và kiểm sát, bảo đảm nâng cao hơn nữa tính độc lập, khách quan cho hoạt động tư pháp.

Từ những ý kiến của các địa phương, bộ, ngành và trên cơ sở thống nhất các giải pháp đã đề ra trong dự thảo Báo cáo Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng nhấn mạnh một số nội dung cụ thể về sự lãnh đạo của Đảng đối với TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực; việc giám sát đối với TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực. Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cũng nêu lên các nội dung liên quan đến việc phối hợp giữa VKSND với các cơ quan tư pháp ở địa phương; tiêu chí thành lập TAND sơ thẩm khu vực và VKSND khu vực; lộ trình tổ chức TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực…

Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cho biết, Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương sẽ kiến nghị Bộ Chính trị, Đảng đoàn Quốc hội, Ban Cán sự đảng Chính phủ và các cấp có thẩm quyền quan tâm, giải quyết những hạn chế, vướng mắc để thực hiện thành công chủ trương tổ chức TAND sơ thẩm khu vực, VKSND khu vực theo đúng Nghị quyết của Bộ Chính trị.

Quỳnh Hoa