Phóng viên Josepth Morton-người liều mạng trong chiến tranh - Kỳ 2

Trước khi rời Bari với chiếc máy đánh chữ, Morton gửi một bức thư tới văn phòng Rome thông báo ông đã đi. Không có thêm chi tiết nào ngoài dòng chữ: “Tôi đang chuẩn bị cho câu chuyện lớn nhất cuộc đời mình”.

TÁO BẠO VÀ THIẾU THẬN TRỌNG
 
Ưa thích những chiến dịch mật, Morton được phép đưa tin các sứ mệnh của Cục tình báo chiến lược (OSS) và Không lực số 15 ở Balkan nhằm giải cứu các phi công Mỹ bị bắn hạ và hỗ trợ những người chống Phát xít. OSS kết hợp với Bộ chỉ huy chiến dịch đặc biệt của Anh để cử các mật vụ đến hỗ trợ cuộc nổi dậy ở Slovakia, một phong trào kháng chiến nhằm vào Phát xít bắt đầu vào tháng 8/1944. Không lực số 15, đặt căn cứ tại sân bay Bari, Italy, đảm nhận việc chuyển các mật vụ vào Slovakia. Ngày 17/9/1944, một đội gồm 6 thành viên rời Bari trên hai chiếc B-17G lần đầu tiên đáp xuống đằng sau lưng địch. Trong chiến dịch đó, họ đã giải cứu thành công 14 phi công Mỹ và 2 phi công Australia.
 

Morton đưa tin từ Bari.

Tại căn cứ OSS ở Bari, Morton biết được một sứ mệnh tương tự nhưng phức tạp hơn nhiều đang được tiến hành ở Slovakia. Đứng đầu nhiệm vụ này là Đại úy Hải quân James Holt Green, người sẽ chỉ đạo các sĩ quan tình báo, chuyên gia phá hủy và kỹ sư radio. Sáu chiếc B-17, được 32 máy bay chiến đấu P-51 hộ tống, làm nhiệm vụ vận chuyển các mật vụ OSS cùng trang bị cũng như khí tài cho quân kháng chiến.

Trong khi đó, khoảng 20.000 lính Đức đã tiến vào Slovakia để dập tắt cuộc nổi dậy. Trong tháng 9, các chiến binh Slovakia rõ ràng sắp thất bại và cuộc kháng chiến gần như đang sụp đổ. Đóng tại thủ đô kháng chiến Banska Bystrica, Green báo cáo về bộ chỉ huy OSS rằng quân Đức sắp sửa tấn công đến nơi và “gần như chắc chắn sẽ thành công. Tình hình vô vọng”. Ông đề nghị không gửi thêm mật vụ đến nữa. Bất chấp lời khuyên, cấp trên của Green tại Bari vẫn quyết tiến hành sứ mệnh lớn thứ hai.

Trong tuần cuối cùng của tháng 9, Morton gọi điện về văn phòng của AP ở Rome để xin phép theo chân một sứ mệnh mà ông nói sẽ kéo dài hai đến ba tuần. Morton không kể chi tiết về chiến dịch đó, nhưng biên tập viên của văn phòng đoán nó sẽ lại giống các chuyến đi trước mà Morton đã đưa tin - không viện, vũ khí và đạn dược cho quân khởi nghĩa Slovakia và đưa các phi công Đồng minh trở về. Morton được cho phép, nhưng với điều kiện ông phải quay lại trên chuyến bay tiếp theo.

Đại úy Hải quân Mỹ James Gaul, người đã ở lại Banska Bystrica 2 ngày cùng Morton.

Trước khi rời Bari với chiếc máy đánh chữ, Morton gửi một bức thư tới văn phòng Rome thông báo ông đã đi. Không có thêm chi tiết nào ngoài dòng chữ: “Tôi đang chuẩn bị cho câu chuyện lớn nhất cuộc đời mình”.

Máy bay cất cánh từ Bari vào sáng ngày 7/10 và bay qua căn cứ không quân Đồng minh ở Foggia trên bờ biển Adriatic. Để tránh bị nghi ngờ, đội bay tiếp tục hướng lên phía bắc, gia nhập sứ mệnh ném bom đã được lên kế hoạch từ trước. Khi đội hình đi qua dãy Alps vào không phận Áo, những chiếc B-17 chở Morton và các nhóm của OSS tách ra và hướng về đông bắc sang Slovakia.

Hàng trăm quân kháng chiến Slovakia vẫy mừng khi những chiếc máy bay này đáp xuống sân bay Tri Duby. Chúng ở lại sân bay khoảng 30 phút, còn các máy bay chiến đấu vẫn bay trên không để bảo vệ 28 phi công Đồng minh lên chuyến bay trở về Italy. Tướng Ross của OSS khi đó đang đi bộ tới một trong những chiếc máy bay đang đỗ khi ông thấy Morton rảo tay trên chiếc máy đánh chữ dưới cánh máy bay. Ông hỏi Morton: “Anh còn đi cùng chúng tôi nữa không?”.

Là nhà báo phương Tây duy nhất ở khu vực này, Morton nói ông đã quyết định ở lại Banska Bystrica với đội của OSS để đưa tin về cuộc kháng chiến Slovakia. Ông đề nghị Ross đưa bài viết vội vã của mình về các phi công được giải cứu tới Bari. Rossi đã làm theo, nhưng kiểm duyệt quân đội cho rằng bài viết đó quá công khai và không bao giờ chuyển lại nó cho văn phòng AP ở Rome. Sau đó không còn ai còn nghe tin trực tiếp từ Morton nữa.

Morton chỉ ở lại Banska Bystrica một thời gian ngắn, nhưng ông tận dụng mọi thời gian có thể. Tìm cách hiểu rõ một cách cân bằng cuộc nổi dậy Slovakia, ông phỏng vấn những người ủng hộ cộng sản cũng như những người dân tộc chủ nghĩa. Cecilia Wojewoda, một nhà báo Ba Lan từng trốn chạy Hungary và làm việc cho một hãng tin Slovakia ủng hộ cuộc nổi dậy, mô tả Morton là một người có tính khí táo bạo, thậm chí thiếu thận trọng.

Xem Kỳ cuối: Án tử hình
Trần Anh
Phóng viên Josepth Morton - người liều mạng trong chiến tranh - Kỳ cuối
Phóng viên Josepth Morton - người liều mạng trong chiến tranh - Kỳ cuối

Morton đã không gửi được bài viết nào về từ Slovakia, và cũng chưa bao giờ được biết tên con gái mình.

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ Thông cáo báo chí Rao vặt

Các đơn vị thông tin của TTXVN