5. Endeavour: “Câu chuyện về những bộ đồ lót”
Được chế tạo năm 1991 với mục đích thay thế con tàu xấu số Challenger, Endeavour là con tàu trẻ nhất trong đội tàu con thoi của Mỹ. Trước đó, năm 1987, Quốc hội Mỹ đã thông qua việc cho phép chế tạo mới một tàu con thoi để thay thế Challenger, sau khi thấy rằng lựa chọn này gây tốn kém ít hơn so với dự định ban đầu là nâng cấp tàu thử nghiệm Enterprise thành phiên bản hoàn chỉnh. Việc chế tạo Endeavour, vốn dựa nhiều vào các phụ tùng còn dư của tàu Discovery và Atlantis, đã khiến “chú em út” này có trọng lượng nhẹ nhất và giá thành rẻ nhất trong 5 tàu con thoi từng bay vào vũ trụ của Mỹ.
|
Bốn phi hành gia góp mặt trên chuyến bay cuối cùng của tàu Atlantis và cũng là chuyến cuối cùng của chương trình tàu con thoi của Mỹ. |
Lần đầu tiên Endeavour được phóng vào vũ trụ là ngày 7/5/1992 với nhiệm vụ thu hồi vệ tinh viễn thông INTELSAT 6, lúc đó mặc dù không còn hoạt động nhưng lại bị “lạc” trong quĩ đạo. Kể từ đó tới khi kết thúc sứ mệnh của mình, Endeavour đã thực hiện thêm 24 chuyến bay khác. Cũng chính vì là một “lính trẻ”, có nhiều đặc tính hiện đại hơn nên Endeavour luôn được tín nhiệm giao thực hiện các nhiệm vụ có độ khó cao trong vũ trụ. Ngoài ra, con tàu này còn thực hiện vài nhiệm vụ khá kỳ lạ như chăm sóc những con ếch mang thai và chở theo một chiếc máy bán Coca Cola lên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS).
Một chi tiết khá thú vị trong suốt quá trình gần 20 năm hoạt động của Endeavour đó là phi vụ giữa năm 2009. Do liên tục gặp trục trặc và nhiều lần phải hoãn thời gian xuất phát, con tàu này đã không kịp đưa đồ tiếp tế đúng thời gian cho các phi hành gia người Mỹ đang làm việc trên ISS. Chính vì sự chậm trễ này mà nhóm nhà du hành vũ trụ Mỹ buộc phải mượn đồ lót của các đồng nghiệp người Nga trên ISS để mặc tạm. Khi chi tiết này được tiết lộ, nhiều chuyên gia của cả hai bên đã nói đùa với nhau rằng đó là một “sự kết hợp hoàn hảo”.
|
Hàng nghìn người theo dõi chuyến bay cuối cùng của Atlantis tại Trung tâm Vũ trụ Kennedy. |
Trong sứ mệnh cuối cùng hồi giữa tháng 5/2011, các phi hành gia tàu Endeavour đã mang lên trạm ISS một thiết bị phát hiện tia vũ trụ trị giá 2 tỉ USD, hay còn được biết đến dưới tên gọi Quang phổ kế từ trường Alpha (Alpha Magnetic Spectrometer-AMS), nhằm khám phá nguồn gốc của vũ trụ. Ngoài ra, các phi hành gia cũng thực hiện 4 cuộc đi bộ ngoài không gian để nâng cấp phòng thí nghiệm của ISS.
Sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử đối với chương trình chinh phục không gian của Mỹ, tàu con thoi Endeavour sẽ được trưng bày tại Trung tâm Khoa học ở thành phố Los Angeles, bang California.
6. Atlantis: The end
Với chuyến bay cuối cùng lên vũ trụ hôm 8/7/2011, Atlantis chính là con tàu có nhiệm vụ chấm dứt chương trình tàu con thoi của Mỹ kéo dài trong suốt 30 năm. Atlantis hạ cánh an toàn xuống Trung tâm Vũ trụ Kennedy 13 ngày sau khi phóng là một đoạn kết có hậu không chỉ đối với NASA mà cả nước Mỹ trong một chương trình đã tiêu tốn hàng trăm tỷ USD của họ. Đó là sứ mệnh thứ 33 của riêng Atlantis và đồng hồ côngtơmét của nó đã dừng lại ở con số gần 200 triệu km, gần gấp 500 lần khoảng cách từ Trái Đất tới Mặt Trăng.
Trong 5 tàu con thoi của Mỹ đã bay vào quỹ đạo, Atlantis là tàu duy nhất đã thực hiện hai sứ mệnh liên tiếp gần nhau nhất với thời gian giữa hai chuyến bay chỉ là 50 ngày vào năm 1985. Đây cũng là tàu con thoi bay theo quỹ đạo duy nhất không có khả năng lấy năng lượng từ ISS khi kết nối với trạm này, mà tự cung cấp năng lượng từ các pin nhiên liệu.
|
Tàu Endeavour trên bệ phóng trước khi bay chuyến cuối cùng hồi tháng 5/2011.
|
Nổi bật trong các nhiệm vụ mà Atlantis đã thực hiện chính là việc phóng các vệ tinh thăm dò Magallanes để nghiên cứu Sao Kim và Galileo để nghiên cứu Sao Mộc. Atlantis cũng chính là tàu con thoi đầu tiên của Mỹ lắp ghép với Trạm Vũ trụ Hòa bình (MIR) của Nga năm 1995 và là con tàu đưa về Trái Đất 3 phi hành gia của Nga làm việc lâu nhất trên vũ trụ với hơn 100 ngày.
Trong sứ mệnh cuối cùng hôm 8/7 vừa qua, Atlantis đã chuyển tới ISS hơn 4 tấn hàng hóa, bao gồm phụ tùng thay thế, trang thiết bị, lương thực và những đồ tiếp liệu khác để giúp ISS có thể hoạt động đến năm 2012. Tới đây Atlantis sẽ được trưng bày phục vụ khách tham quan tại Tổ hợp du lịch thuộc Trung tâm Vũ trụ Kennedy.
lViệc chấm dứt kỷ nguyên tàu con thoi chắc chắn sẽ chỉ là một điểm dừng tạm thời trong tham vọng khám phá vũ trụ của Mỹ. NASA đang trong quá trình nghiên cứu những mô hình tàu vũ trụ mới cho tương lai và có khả năng họ sẽ cho trình làng một thế hệ “hoành tráng” hơn vào năm 2025. Người ta đã nói nhiều tới một loại tàu mới có khả năng chở cả người và hàng hóa lên vũ trụ với trọng tải lên tới 50 tấn và cả những con tàu du lịch lên không gian. Những ý tưởng đầy tham vọng đã sẽ có câu trả lời trong tương lai nhưng trước mắt, các phi hành gia Mỹ sẽ phải “đi ké” các tàu Soyuz (Liên hợp) của Nga để lên vũ trụ.
Hoài Nam (Theo Juventud Rebelde)