Cuộc tấn công Liên bang miền Bắc bế tắc là một sai lầm chiến lược của tướng Robert Edward Lee, nhưng ông vẫn không nhận ra điều đó. Ông vẫn tiếp tục hành động mạo hiểm khi trận chiến Gettysburg đang diễn ra ác liệt. Hành động này dẫn đến thất bại hoàn toàn của quân Liên minh miền Nam.
Ngày 3/7/1863, chiến dịch bước vào ngày thứ ba, khó khăn chồng chất. Tướng Lee quyết định phát động tấn công trận địa trung tâm kiên cố của quân Liên bang miền Bắc. Vào lúc 13 giờ, hai phát pháo sáng đã phá vỡ sự im ắng trên chiến trường Gettysburg. Đáp lại, quân Liên minh miền Nam bắn 138 phát pháo, áp đảo hoàn toàn. Pháo binh của quân Liên bang miền Bắc bắt đầu phản kích, triển khai cuộc đấu pháo. Ban đầu, pháo của quân Liên minh miền Nam bắn chuẩn xác, làm cho quân Liên bang miền Bắc thiệt hại rất lớn. Tuy nhiên, do quân Liên bang miền Bắc tiến lên, nên bắt đầu hứng pháo của đối phương.
Mộ binh lính và sĩ quan chết trong cuộc nội chiến Mỹ. |
Do khói bụi mù mịt, lực lượng pháo binh quân Liên minh miền Nam không quan sát hiệu quả. Một giờ sau, quân Liên bang miền Bắc đột nhiên ngừng bắn phá để bảo toàn đạn pháo, đồng thời muốn lừa quân Liên minh miền Nam tưởng rằng pháo của quân Liên bang miền Bắc đã mất khả năng chiến đấu. Quả nhiên, quân Liên bang miền Nam trúng kế khi họ cho rằng mình đã phá hủy được pháo lớn Yakees của quân Liên bang miền Bắc. Đến 14 giờ 40 phút, pháo binh của quân Liên minh miền Nam ngừng tấn công. Chiến trường im ắng một lúc.
Quân Liên minh miền Nam đã đưa lực lượng bộ binh tiến lên dưới sự dẫn đầu của sư đoàn tinh nhuệ 15.000 quân do ông Picate chỉ huy. Mục tiêu là phải tiến thêm chừng 1,6 km thì mới có thể tấn công lực lượng bộ binh của quân Liên bang miền Bắc được rất nhiều pháo lớn bảo vệ và đang cố thủ trong chiến hào. Ngay cả tướng Longstreet của quân Liên minh miền Nam cũng chỉ trích quyết định lần này của tướng Robert Edward Lee nhưng ông vẫn không thay đổi quyết định vì quá tự tin.
Vào lúc 15 giờ, thời điểm tấn công đã đến. Sư đoàn trưởng Picate chạy đến trước mặt Quân đoàn trưởng hỏi: “Chúng ta có tiến lên hay không? Quân đoàn trưởng Longstreet không chịu trả lời. Sư đoàn trưởng nói: “Ngài cứ ngồi đây, tôi sẽ dẫn đầu sư đoàn tiến lên”, nói xong thì quay đầu lại, dẫn quân tấn công ác liệt quân Liên bang miền Bắc. Gần như toàn bộ sư đoàn của ông Picate đã tiến thêm gần 1,6 km, tấn công quân địch ở Cemetery và họ đã vào “cửa ngõ địa ngục”.
Tranh vẽ cảnh tướng Robert Edward Lee thất trận nhưng vẫn được lãnh đạo Liên bang miền Bắc tôn trọng. |
Khi quân miền Nam tiến vào tầm bắn, pháo của quân Liên bang miền Bắc bắn phá quyết liệt. Quân Liên bang miền Bắc sử dụng pháo tấn công tầm xa, khi quân địch tiến gần, họ bắn liên tục. Khi quân địch đến gần 200 m, đạn từ súng và pháo của quân Liên bang miền Bắc cùng bắn phá. Đạn từ súng nòng trơn có mức độ sát thương rất lớn, khả năng tiêu diệt kẻ địch trong phạm vi gần lớn nhất. Đạn bắn ra như mưa làm binh lính của quân Liên minh miền Nam chết như ngả rạ. Tuy nhiên, qua làn khói bom đạn, vẫn có thể nhìn thấy sư đoàn của ông Picate tiếp tục tiến lên.
Khi đội quân của ông Picate xuống đến nghĩa trang Ridge, số binh sĩ còn lại chỉ còn một nửa so với ban đầu, đã có 2 Lữ đoàn trưởng và 15 Sư đoàn trưởng tử trận. Nhưng cuối cùng, họ cũng phá được tuyến phòng ngự của quân Liên bang miền Bắc. Một sĩ quan chỉ huy nhảy lên bức tường thấp, xông vào chiến hào của quân Liên bang miền Bắc. Những người lính khác bám theo cầm lưỡi lê xông lên. Quân Liên minh miền Nam chiếm được pháo lớn của quân Liên bang miền Bắc, cờ của quân Liên minh miền Nam vừa được treo lên ở Ridge đã bị bộ binh của quân Liên bang miền Bắc cướp lấy, đánh nhau ác liệt với quân Liên minh miền Nam. Thiếu tướng George Mide của quân Liên bang miền Bắc nhìn vào cuộc hỗn chiến, không biết đâu là ta, đâu là địch. Ông vội vàng cưỡi ngựa chạy như bay lên phía trước, lúc đó trận địa vang lên tiếng hoan hô. Khi biết quân Liên minh miền Nam đã bị đẩy lùi, ông thở dài: “Tạ ơn trời đất”.
Khi hoàng hôn buông xuống, sự thất bại của ông Picate đã rõ ràng, toàn bộ sư đoàn rút về trận địa của mình. Thiệt hại của quân Liên minh miền Nam rất lớn. Trong số 23 trung đoàn của sư đoàn do ông Picate chỉ huy, chỉ có hai người không bị thương chạy thoát. Tỉ lệ thương vong của sư đoàn do ông Picate chỉ huy lên tới 67%. Lúc cưỡi ngựa đến chỗ đội quân thất trận, tướng Robert Edward Lee nói: “Tất cả đều là lỗi của tôi, các anh phải giúp tôi, bất kỳ ai không bị thương cũng phải tập hợp”.
Vào sáng sớm 4/7, quân hai bên vẫn đọ sức, họ vẫn giữ được trận địa đã chiếm được ngày đầu tiên. Nhưng tướng Lee ý thức được rằng đã đến lúc phải rút quân: Trong ba ngày quyết chiến, đã có hơn 28.000 quân Liên minh miền Nam đã chết và bị thương, chiếm 1/3 lực lượng toàn quân. Tuy số thương vong của quân Liên bang miền Bắc cũng lên tới hơn 23.000, nhưng ưu thế về số lượng của quân Liên bang miền Bắc rõ ràng hơn. Lực lượng dự bị của quân Liên bang miền Bắc lên tới 20.000 người chưa được sử dụng. Ba ngày qua, họ chẳng phải làm gì.
Đêm hôm đó, sấm chớp đùng đùng, mưa như trút nước. Sau một tháng hy vọng có thể tấn công lên phía bắc, ông Robert Edward đã thất bại. Nhưng ông vẫn tỏ ra là vị tướng tài. Mặc dù thất bại nhưng quân Liên minh miền Nam vẫn rút một cách trật tự, không ồn ào, hỗn loạn. Tất cả xe ngựa, pháo lớn, rất nhiều bò đem theo đều được chuyển đi một cách an toàn. Điều ông lo ngại nhất là quân Liên bang miền Bắc truy kích đã không xảy ra. Việc làm này khiến Tổng thống Lincoln rất buồn: “Chúng ta đã giành thắng lợi, chỉ cần tiến lên một bước, tất cả đã là của chúng ta. Nhưng tôi nói thế nào hoặc làm thế nào thì cũng không thể thúc đẩy quân đội tiến lên”.
Chiến dịch Gettysburg, trận chiến lớn nhất trong cuộc nội chiến ở Mỹ, đã kết thúc. Quân Liên bang miền Bắc lần đầu tiên chiến thắng quân Liên minh miền Nam. Ngày này cũng là ngày quốc khánh của quân Liên bang miền Bắc. Vừa đúng ngày đó, tướng Grant cũng chiếm được Vicksburg, chia cắt quân Liên minh miền Nam thành hai phần ở phía đông và phía tây. Mặc dù thời điểm kết thúc cuộc nội chiến còn rất xa, nhưng quân Liên minh miền Nam không còn khả năng tiến quân lên phía bắc. Huyền thoại của một vị tướng không bao giờ thất bại, tướng Robert Edward Lee, đã biến mất tại Gettysburg.