Ông Htin Kyaw (giữa) - cố vấn thân cận của bà Aung San Suu Kyi - trở thành tân Tổng thống Myanmar. |
Đúng như dự đoán, ứng cử viên Htin Kyaw thuộc đảng Liên đoàn Quốc gia vì Dân chủ (NLD) cầm quyền, do Hạ viện đề cử, đã được bầu làm Tổng thống mới của Myanmar trong cuộc bầu cử Quốc hội Liên bang Myanmar sáng 15/3. Ông Htin Kyaw (69 tuổi) được biết đến là người trợ lý thân cận của nhà lãnh đạo NLD, bà Aung San Suu Kyi.
Với uy tín lớn trong dân chúng, đảng NLD dưới sự lãnh đạo của bà Suu Kyi đã giành chiến thắng áp đảo, có được 80% số ghế quốc hội trong cuộc bầu cử tháng 11 năm ngoái. Về mặt lí thuyết, bà Suu Kyi sẽ trở thành tân Tổng thống Myanamar nhưng những tướng lĩnh quân đội đã lường trước được kết quả đó. Trong hiến pháp 2008, họ đã thêm một điều luật nhằm vào bà Suu Kyi, quy định những người Myanmar có họ hàng, thân thích là người nước ngoài thì sẽ không được phép đảm nhiệm vai trò lãnh đạo đất nước, trong khi bà Suu Kyi cưới chồng và có 2 con trai mang quốc tịch Anh.
Chính điều này đã khiến đảng NLD phải tìm người thay thế. Trong cuộc bầu chọn diễn ra vào sáng 15/3, ông Htin Kyaw đã giành 360 phiếu ủng hộ, chiếm hơn 1/2 trong tổng số 652 ghế tại quốc hội. Ông giành thắng lợi trước ứng viên quân đội kì cựu – người sẽ trở thành Phó Tổng thống cùng một ứng viên khác thuộc đảng NLD. Vào ngày 1/4 tới, sau khi chính thức tuyên thệ nhậm chức, ông Htin Kyaw sẽ trở thành Tổng thống dân sự đầu tiên của Myanmar sau 54 năm.
Cho đến tuần trước, ít ai biết đến danh tiếng của ông Htin Kyaw. Ông không phải là một trong những ứng cử viên của đảng NLD trong chiến dịch tranh cử, và cũng chưa từng lần nào phát biểu về các vấn đề chính trị trước công chúng. Nhưng với kết quả bầu chọn hôm qua, rất nhiều người Myanmar đã chấp nhận và nhanh chóng gọi ông là “Tổng thống của chúng ta”. Nhà sử học Thant Myint-U ca ngợi sự lựa chọn Tổng thống lần này là sáng suốt khi cho rằng Htin Kyaw là “một người đáng được coi trọng vì lòng trung thành tuyệt đối và là một người tốt”. Phản ứng trước việc giới truyền thông phương Tây gọi ông là “người tài xế” và là “con rối” của bà Suu Kyi, cư dân mạng Myanmar thực sự tức giận và kịch liệt lên án phản đối biệt danh đó. Họ cho rằng những năm tháng ông phục vụ để giành lại nền dân chủ cho Myanmar và với gia thế là con của một nhà thơ nổi tiếng cũng đủ để ông có tiếng nói của riêng mình.
Hiện sơ yếu lí lịch đầy đủ của vị Tổng thống mới này vẫn chưa được tiết lộ song theo nhiều báo cho hay ông Htin Kyaw trước đây là bạn học với bà Suu Kyi tại trường trung học giáo hội Yangon. Ông đã có một bằng kinh tế, và sau đó theo học ngành công nghệ máy tính tại trường Đại học London. Htin Kyaw làm việc cho bộ máy chính quyền Myanmar từ giữa những năm 1970 trong cơ quan thuộc Bộ Công thương và Ngoại giao, sau đó xin từ chức từ năm 1992. Ông được biết đến là một viên cố vấn tận tụy với bà Suu Kyi và hiện đang điều hành Quỹ Daw Khin Kyi, một tổ chức từ thiện do bà sáng lập.
Trong những năm bà Suu Kyi bị quản thúc tại gia, ông Htin Kyaw giữ vai trò là đường dây kết nối bà Suu Kyi và thế giới bên ngoài. Trong năm 2000, ông đã tháp tùng bà Suu Kyi tới thành phố Mandalay thách thức các lệnh hạn chế đi lại. Theo nhiều nguồn tin, ông bị bắt ngay sau khi chạm trán với quan chức quân đội tại một nhà ga và bị giam giữ trong nhà tù Insein mất 4 tháng. Một trong số những người bạn tù của ông nhận xét: “Ông Htin Kyaw không kỳ thị, phân biệt khoảng cách giàu nghèo. Ông cũng không xu nịnh những người có quyền lực, và đối xử với mọi người công bằng, tôn trọng người khác”.