Sau khi ông Joko "Jokowi" Widodo giành chiến thắng trước đối thủ Prabowo trong cuộc đua tổng thống Indonesia vừa qua, “hiệu ứng Jokowi” đã trở thành chủ đề bàn luận thường xuyên của học giả, báo giới sở tại.

Nhiều người cho rằng hiệu ứng Jokowi đã không thể hiện được nhiều trong cuộc bầu cử lập pháp hồi tháng 4, mặc dù Đảng Dân chủ Indonesia đấu tranh (PDI-P) của ông đã về đầu trong cuộc đua vào cơ quan hoạch định chính sách. Ngược lại, những người khác lập luận rằng PDI-P có thể đã không giành được số phiếu cao nhất trong cuộc bầu cử lập pháp nếu không lựa chọn Jokowi tham gia cuộc đua tổng thống. Hiệu ứng thực sự mà Jokowi đem đến cho nền chính trị Indonesia rất đáng trân trọng, thể hiện ở các khía cạnh sau:

Ông Joko Widodo trả lời phỏng vấn báo giới tại thủ đô Jakarta ngày 23/7. Ảnh: AFP/TTXVN

Hiệu ứng đầu tiên là sự ảnh hưởng tới các đảng chính trị. Hơn 10 năm qua, các đảng phái chính trị đã trở thành bộ máy của tầng lớp tinh hoa trong hoặc ngoài chính phủ. Hiệu ứng Jokowi đã thay đổi cách các đảng lựa chọn các nhà lãnh đạo - từ một đảng - dựa trên nguyên tắc trọng dụng nhân tài bất chấp nguồn gốc xã hội, chính trị và cá nhân của các ứng viên. Các đảng chính trị không tuân thủ xu hướng này sẽ bị thất bại, điều đã xảy ra với Đảng Golkar và Đảng Dân chủ (DP) trong cuộc bầu cử vừa qua.

Hiệu ứng tiếp theo là sự thay đổi trong cánh đánh giá, nhìn nhận bản chất một nhà lãnh đạo chính trị. Trong quá khứ, người Indonesia có xu hướng ủng hộ các nhà lãnh đạo có ngoại hình hấp dẫn, tính cách bạo dạn, quyết liệt với giọng nói sang sảng với khuôn mặt giận dữ khi có bài phát biểu. Tuy nhiên, Jokowi đã đem đến một diện mạo khác với những gì người ta thường miêu tả một nhà lãnh đạo tốt. Hình ảnh của ông cho thấy các nhà lãnh đạo có thẩm quyền, táo bạo cũng giống như những người luôn mong muốn giải quyết vấn đề một cách nhanh chóng, chu đáo và dân chủ.

Hiệu ứng thứ ba là bản chất của quyền lực. Nền dân chủ Indonesia đã được vận hành dựa trên học thuyết rằng quyền lực là khả năng kiểm soát người khác. Jokowi đã đưa ra một cung cách mới khi nắm quyền lực. Sức mạnh mà ông cố gắng giới thiệu cho công chúng là khả năng giải quyết vấn đề thông qua giao tiếp vì lợi ích tốt nhất của người dân và đối với Jokowi, quyền lực không phải là mục đích tự thân mà nó là mối liên kết mọi người để giải quyết vấn đề vì lợi ích chung.

Những thách thức đến từ bên trong và bên ngoài chính phủ đòi hỏi chính quyền mới sẽ phải có nhiều giải pháp giải quyết. Hi vọng chính phủ Jokowi sẽ được hỗ trợ bởi nội các mới gồm các bộ trưởng chuyên nghiệp, những người có khả năng làm chính trị theo cách mà Jokowi đã giới thiệu cho công chúng.

Trần Hiệp (P/v TTXVN tại Indonesia)