Tới cuộc đối thoại lần thứ ba này thì người ta càng thấy rõ giá trị của diễn đàn Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung trong mục tiêu tăng cường lợi ích song phương mà hai bên đề ra. Không phải đấu tranh để đi đến cùng trong những vấn đề còn tồn tại, diễn đàn là nơi để Oasinhtơn và Bắc Kinh giải tỏa một số bức xúc ở mức thể hiện quan điểm, để từ đó tự điều chỉnh chính sách sao cho có lợi nhất cho sự đi lên của chính mình.
Càng hợp logic khi ngay từ đầu cuộc đối thoại, hai bên đã phát đi thông điệp nên tiếp tục tinh thần chung đã được Tổng thống Mỹ Barack Obama và Chủ tịch Trung Quốc Hồ Cẩm Đào thống nhất trong cuộc gặp hồi đầu năm. Tinh thần đó là tôn trọng hướng phát triển riêng của mỗi bên. Tinh thần đó cũng có nghĩa là không có sự cạnh tranh đối đầu, không có “được” và “mất” trong cuộc đối thoại diễn ra ngày 9 và 10/5 tại Oasinhtơn này.
Thực tế, các cuộc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung chưa bao giờ đạt được kết quả đột phá, có chăng chỉ là sự thống nhất về những vấn đề nhỏ. Dễ hiểu khi những vấn đề gai góc, như tiền tệ, thương mại… lại trở thành những vấn đề không thể giải quyết một sớm một chiều. Thứ nhất, vì kinh tế Mỹ đang trong quá trình tái cấu trúc. Thứ hai, vì tinh thần nêu trên.
Đó cũng là lý do những cuộc đối thoại kiểu này thường bổ sung thêm các vấn đề cần bàn chứ ít khi loại hẳn một bất đồng còn tồn tại. Trong bối cảnh hậu quả của cuộc khủng hoảng kinh tế thế giới vẫn đang hiện hữu, Mỹ và Trung Quốc quan tâm nhiều hơn tới vấn đề nợ, khi mức nợ của Mỹ ngày một tăng khiến Trung Quốc, chủ nợ lớn nhất của Mỹ, lo ngại. Rồi hai bên muốn thống nhất mở cửa thị trường cho nhau, tạo điều kiện cho các công ty của nhau làm ăn, phản đối bảo hộ… Có một động lực cho cuộc đối thoại lần này, đó là vấn đề tiền tệ. Dù chưa hài lòng với mức độ tăng giá của đồng nhân dân tệ (tăng 5% so với đồng USD trong thời gian gần đây), song thực tế đó phần nào cũng đã khiến Mỹ kiềm chế ít nhiều trong bất đồng này với Trung Quốc.
Có thể thấy cuộc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ - Trung đang tạo ra một diễn đàn song phương giúp hai bên tìm ra lối đi tiến bộ, ngay cả khi bất đồng vẫn còn tồn tại. Và đó là cách nói khác của việc tự điều chỉnh, vì lợi ích của chính mình.
Đỗ Vân