Tin nhau bằng lòng tin chiến lược

Trong chuyến thăm chính thức theo lời mời của lãnh đạo Việt Nam, ông Obama sẽ có các cuộc gặp với các nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam để thảo luận hướng đi cho quan hệ đối tác toàn diện Việt Nam - Hoa Kỳ nhằm đẩy mạnh hơn nữa hợp tác song phương trong nhiều lĩnh vực, từ chính trị, an ninh, quốc phòng đến kinh tế, văn hóa, giáo dục, giao lưu nhân dân…, đồng thời trao đổi các vấn đề khu vực và toàn cầu mà hai bên cùng quan tâm.

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama diễn ra khi cả hai bên đều mong muốn đưa mối quan hệ Việt - Mỹ lên một tầm cao mới và vào lúc Hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP), mà hai nước cùng là thành viên, đang chờ được phê chuẩn để thực hiện.

Giữa hai bên vẫn còn tồn tại những khác biệt trong cách nhìn nhận và xem xét một số vấn đề như “nhân quyền”, “dân chủ” … hoặc còn những tồn tại như Hoa Kỳ tiếp tục duy trì lệnh cấm vận vũ khí sát thương đối với Việt Nam trong hơn 30 năm qua (dù đã được nới lỏng một phần năm 2014), chưa công nhận kinh tế Việt Nam là nền kinh tế thị trường v.v... Tuy nhiên, những khác biệt và tồn tại ấy, về tổng thể, không cản trở quan hệ hai nước mà từ tháng 7/2013 đã được xác lập là quan hệ đối tác toàn diện.

Điều quan trọng là hai bên, trong khi tôn trọng sự khác biệt về thể chế chính trị của nhau, vẫn có chung hướng thúc đẩy quan hệ song phương, xuất phát từ nhu cầu của cả hai bên và vì lợi ích của cả hai nước, cũng như vì hòa bình, an ninh, hợp tác và thịnh vượng ở khu vực châu Á - Thái Bình Dương và trên thế giới.

Cũng với tinh thần đó, hai bên đều chủ trương “gác lại quá khứ” để hướng tới tương lai, tiếp tục trao đổi ý kiến để tăng thêm sự hiểu biết lẫn nhau, tin nhau hơn nữa trên cơ sở của lòng tin chiến lược - nền tảng bền chắc cho mối quan hệ đối tác toàn diện giữa hai quốc gia từng là đối thủ trực tiếp của nhau trong cuộc chiến tranh kéo dài hơn 20 năm.

Quan hệ Việt - Mỹ đã có những bước phát triển vượt bậc trên nhiều lĩnh vực kể từ khi được bình thường hóa năm 1995 mà nổi bật hơn cả là kinh tế với giá trị trao đổi thương mại hai chiều tăng ngoài sức tưởng tượng. Chỉ tính riêng 15 năm đầu của thế kỷ XXI, giá trị trao đổi thương mại giữa hai nước đã tăng hơn bốn chục lần, từ 1 tỉ USD năm 2000 lên hơn 40 tỉ USD năm 2015. Lần đầu tiên, vào năm 2013, Việt Nam có một thị trường xuất khẩu vượt qua mốc 20 tỉ USD (con số tuyệt đối là 23,8 tỉ USD). Đó là thị trường Mỹ. Năm 2015 lại là năm đầu tiên Việt Nam có một thị trường xuất khẩu vượt mốc 30 tỉ USD, vẫn là thị trường Mỹ, với con số tuyệt đối là 33,5 tỉ USD, trong đó Việt Nam xuất siêu sang thị trường Mỹ gần 25,7 tỉ USD. Một cách so sánh khác: Năm 2015, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang Hoa Kỳ chiếm 20,7% tổng kim ngạch xuất khẩu của cả nuớc, tăng gần 353 lần so với năm 1994, khi hai nước chưa bình thường hóa quan hệ.

Chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama không chỉ có ý nghĩa đối với quan hệ song phương giữa Việt Nam và Hoa Kỳ mà còn rộng hơn, khi đang nổi lên những diễn biến phức tạp, khó lường đe dọa an ninh, ổn định và hòa bình ở Đông Nam Á, châu Á-Thái Bình Dương và thế giới.

Việt Nam và Mỹ đang cùng nhau viết thêm những trang mới cho lịch sử quan hệ hai nước, với tinh thần hai bên cùng thắng, đồng thời góp phần tích cực vào việc bảo đảm môi trường hòa bình và ổn định trong khu vực và trên thế giới.

Lẽ tất nhiên, sự tiến triển của quan hệ Việt - Mỹ không gây tổn hại đến bất kỳ mối quan hệ song phương nào khác của Việt Nam cũng như của Hoa Kỳ. Việt Nam luôn chủ trương làm bạn, làm đối tác tin cậy với tất cả các nước và kiên trì theo đuổi nguyên tắc “ba không” (không có căn cứ quân sự nước ngoài, không tham gia các khối quân sự và không liên minh với nước nào nhằm chống lại bên thứ ba).

Có thể có những phản ứng khác nhau, thậm chí trái chiều nhau, từ dư luận quốc tế đối với chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama, tùy góc nhìn và tâm thế của mỗi người, nhưng chắc chắn phản ứng tích cực sẽ chiếm đa số.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry đã có lý khi tổng kết lại mối quan hệ Việt - Mỹ để chuẩn bị cho chuyến thăm Việt Nam của Tổng thống Obama khi nói rằng “Mỹ và Việt Nam một lần nữa đã chứng tỏ rằng những quốc gia từng thù hận có thể trở thành đối tác, thậm chí trong thế giới phức tạp mà chúng ta đang chứng kiến hôm nay... Đây cũng là một bài học đầy ý nghĩa và đúng lúc cho cả thế giới''.

Đúng như vậy.

Dẫu trải qua nhiều thăng trầm và tuy vẫn còn những khác biệt, quan hệ Việt - Mỹ chắc chắn sẽ phát triển lên một tầm cao mới, trước hết do hai bên tin nhau - tin nhau bằng lòng tin chiến lược.

Kết quả các cuộc trao đổi ý kiến giữa các nhà lãnh đạo cao nhất của Việt Nam với Tổng thống Barack Obama cũng như những gì mà ngài Tổng thống thấy tận mắt trong chuyến thăm Việt Nam chắc chắn sẽ góp phần tôn dầy thêm lòng tin chiến lược đó.