Kỳ 1: “Thở phào” nhưng không chủ quan

Sau thời điểm cao trào, luôn trong tình trạng căng thẳng, báo động, dịch sởi ở Hà Nội đã bắt đầu hạ nhiệt với những số liệu đáng mừng. Đến ngày 19/5, 20 quận, huyện trên địa bàn đã qua 21 ngày không có bệnh nhân mắc sởi mới. Số bệnh nhân vào viện giảm hẳn. Từ đầu tháng 5 đến nay không có bệnh nhân sởi tử vong.

Dốc toàn lực phòng chống dịch

Phó Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Hoàng Đức Hạnh cho biết: Được sự chỉ đạo quyết liệt của các cấp chính quyền từ thành phố xuống cơ sở, hoạt động phòng, chống dịch được triển khai đồng bộ ở tất cả các cấp. Đến nay, tình hình dịch sởi tại Hà Nội đã có xu hướng giảm rõ rệt. Từ đầu năm đến ngày 20/5/2014, thành phố ghi nhận 1.642 bệnh nhân sởi, phân bố rải rác ở 390/584 xã, phường của 30 quận, huyện. Trong đó 63 trường hợp tử vong liên quan đến sởi (14 người tử vong trực tiếp do sởi). Điều đáng mừng là đến ngày 19/5, có 290/540 xã, phường đã qua 21 ngày không có bệnh nhân sốt phát ban nghi sởi mới, số bệnh nhân vào viện giảm hẳn. Từ ngày 1/5 đến nay không có bệnh nhân tử vong do sởi. Tuy nhiên, điều này cũng chưa thể khẳng định Hà Nội đã dập tắt dịch sởi vào thời điểm này. Do đó, Hà Nội không thể chủ quan, lơi lỏng trong công tác phòng chống dịch, ông Hạnh nói.

Bí thư Thành ủy Phạm Quang Nghị kiểm tra công tác tiếp đón bệnh nhân sởi và nghi sởi tại Bệnh viện Đa khoa Đống Đa.

Nhấn mạnh thêm tinh thần không được chủ quan, lơi lỏng trong công tác phòng chống dịch sởi, Giám đốc Sở Y tế Hà Nội Nguyễn Khắc Hiền đề nghị các Trung tâm Y tế đặc biệt lưu ý đối với những trẻ mắc sởi được xuất viện về nhà. Cần phải theo dõi, giám sát, tư vấn cho gia đình tránh để trẻ tiếp xúc với trẻ bị sởi và đảm bảo chế độ dinh dưỡng cho trẻ. Vì trên thực tế có trẻ bị sởi sau khi được xuất viện lại phải nhập viện với bệnh viêm phổi nặng dẫn đến tử vong.

Ông Lê Hưng, Giám đốc Bệnh viện Đa khoa Đống Đa - một trong số các đơn vị tiếp nhận bệnh nhân sởi nhiều nhất, cho biết: Từ đầu tháng 4 đến nay, số lượng bệnh nhân sởi nằm điều trị tại khoa Truyền nhiễm của bệnh viện thường xuyên trên 50 ca. Cao nhất có ngày lên đến 103 ca, nhưng những ngày này số bệnh nhân giảm xuống còn 20 bệnh nhân/ngày. Số bệnh nhân từ tuyến dưới chuyển lên mặc dù ít hơn nhưng vẫn còn. Tình hình dịch sởi tại cộng đồng các ca mắc mới giảm đáng kể nhưng bệnh viện là nơi “đuôi dịch”, do đó vẫn phải tập trung cao độ về nhân lực, trang thiết bị, đặc biệt các vấn đề về cách ly và chống lây chéo phải thực hiện hết sức nghiêm túc. Công tác chuyên môn điều trị cho người bệnh được thường xuyên theo dõi sát diễn biến bệnh, không được xem nhẹ và chủ quan, tránh xảy ra những biến chứng đáng tiếc. Dịch sởi tương đối đặc biệt, đối với trẻ nhỏ chỉ cần ít tập trung, chủ quan một chút diễn biến bệnh sởi sẽ phức tạp lên. Tinh thần phục vụ của bệnh viện là dù chỉ còn 1 đến 2 bệnh nhân vẫn phải thực hiện tốt việc cách ly, tránh lây nhiễm chéo.

Hà Nội đã dốc toàn lực cho công tác phòng chống dịch sởi. Bên cạnh sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, thành phố đã đầu tư 75 tỷ đồng để tập trung dập dịch đúng thời điểm dịch cao trào, ngăn chặn không cho dịch bùng phát trên diện rộng.

Hạn chế thấp nhất tử vong

Ngành Y tế và các quận, huyện Hà Nội đã chỉ ra những nguyên nhân khiến dịch bệnh bùng phát trên diện rộng, bao gồm cả nguyên nhân khách quan và chủ quan như vẫn còn từ 2 - 5% số trẻ trong diện tiêm chủng không được tiêm chủng; hiệu lực bảo vệ của vắcxin tiêm chủng cũng mới đạt được 90 - 95%. Bên cạnh đó dân số lớn, mật độ dân cư đông đúc, khối cảm thụ còn nhiều; tỷ lệ tiêm chủng đầy đủ, đúng lịch cho trẻ em dưới 2 tuổi thấp, trẻ đi tiêm muộn do không được gia đình đưa đi tiêm chủng vì e ngại tai biến sau tiêm chủng; tỷ lệ hoãn tiêm nhiều do cán bộ y tế lo ngại về an toàn tiêm chủng nên quá thận trọng trong chỉ định tiêm chủng. 

PGS.TS Trần Minh Điển - Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương trao đổi với các bà mẹ có con mắc sởi đang điều trị tại Bệnh viện Đa khoa Hà Đông.

Mặt khác, có sự khác biệt giữa lịch tiêm chủng dịch vụ và miễn phí (9 tháng đối với tiêm chủng mở rộng và 12 tháng với tiêm chủng dịch vụ, người dân chờ đến lịch tiêm chủng dịch vụ); tiêm chủng dịch vụ chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân; quản lý đối tượng tiêm chủng khó khăn do biến động dân cư, người dân không đăng ký, một số địa phương chưa quan tâm chỉ đạo đúng mức, cán bộ y tế không muốn làm tiêm chủng mở rộng do áp lực nhiều…

Để hạn chế thấp nhất những trường hợp tử vong do sởi, với sự hỗ trợ của các bác sĩ bệnh viện đầu ngành, tập thể cán bộ, nhân viên y tế, đặc biệt là khoa truyền nhiễm của 5 bệnh viện thành phố được phân công tiếp nhận bệnh nhân sởi đã không quản gian nan, vất vả. Toàn ngành đã xem đây là một “cuộc chiến” thực sự để ngăn chặn dịch bệnh bùng phát, giành lấy sự sống cho người bệnh.

Phó Chủ tịch UBND thành phố Hà Nội Nguyễn Thị Bích Ngọc đánh giá cao sự vào cuộc của các quận, huyện và sự sát sao trong công tác phòng chống dịch của ngành Y tế. Tập trung thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Thành ủy, UBND thành phố với tinh thần không tiếc sức người, sức của chiến đấu với dịch bệnh đến cùng. Phó Chủ tịch lưu ý, dịch sởi đã giảm mạnh nhưng hiện vẫn còn bệnh nhân nặng, người chưa được tiêm vắcxin phòng bệnh. Do đó cần phải tiếp tục thực hiện các biện pháp khống chế dịch. Đặc biệt rút kinh nghiệm từ dịch sởi, các bệnh viện phải đề xuất các phương án phân tuyến, phân luồng để tránh lây chéo đối với các dịch bệnh khác.

Kỳ 2: Những "người lính" trong cuộc chiến chống bệnh sởi