Edvard Grieg là nhà soạn nhạc vĩ đại của đất nước Na Uy. Ông đã để lại nhiều tác phẩm nổi tiếng được yêu thích trên toàn thế giới như: bản concerto cho piano giọng La thứ, tổ khúc giao hưởng Peer Gynt, Sonata cho violin và piano, tổ khúc Holberg, tiểu phẩm cho dàn nhạc mang tên Mùa xuân cuối cùng.... Ông từng được gọi là “Chopin của Bắc Âu”.

“Những nhạc sỹ như Bach hay Beethoven đã tạo dựng nên những đền đài vĩ đại của nghệ thuật. Còn tôi,

Edvard Grieg sinh ngày 15/6/1843 ở Bergen, Na Uy trong một gia đình có truyền thống về âm nhạc.

Thật vậy, đặc trưng âm nhạc của Grieg là hơi thở trong lành của thiên nhiên Nauy mà dù được trình diễn ở đâu - trong thính phòng hay tại tư gia của ông - người nghe đều có thể cảm nhận được. Đó là những đỉnh núi cao tuyết phủ vào tháng sáu, hay những vịnh nước sâu xanh thẳm với nhiều cây ăn quả mọc đầy trên các triền núi, cỏ chân ngỗng trắng và hoa chuông ở trong rừng, những dòng suối sủi bọt hoang dã trên những cao nguyên.

Sự nghiệp của Grieg bắt đầu từ mùa thu năm 1858, khi mới 15 tuổi, cậu đến học âm nhạc ở nhạc viện Leipzic ở nước Đức. Thầy giáo của cậu, E.F. Wenzel là một trong những nhà sư phạm âm nhạc danh tiếng nhất châu Âu.

Sau khi tốt nghiệp, năm 1862, Grieg trở về nước, chính thức trở thành nhạc công và nhà soạn nhạc.

Thời gian đầu sáng tác, Grieg còn chịu ảnh hưởng của âm nhạc lãng mạn Đức, Những tác phẩm như bản Sonata cho piano và Sonata cho violin và piano Op.8 viết năm 1865 của Grieg đã được giới chuyên môn đánh giá rất cao và chúng cũng được xếp vào danh sách các tác phẩm nổi bật của Grieg.

Nhưng cùng với thời gian, ý thức dân tộc đã lớn dần trong Grieg, và ông nhận ra rằng, cần phải phát triển một phong cách âm nhạc điển hình của Na Uy.

Mùa thu năm 1868, Grieg hoàn thành tác phẩm trứ danh đầu tiên của ông, bản Concerto cho Piano giọng La thứ. Tác phẩm này nổi tiếng đến mức, có những lúc nó còn đại diện cho cả đất nước Na Uy. Mặc dù vẫn mang khuôn mẫu và hình thức chung của âm nhạc châu Âu, nhưng Grieg đã rất thành công khi đưa vào bản Concerto những yếu tố của âm nhạc dân gian Na Uy cùng với những hình ảnh đặc trưng về thiên nhiên và con người Na Uy qua cái nhìn trìu mến của nhà soạn nhạc. Phong cách của ông đã trở nên đồng nhất với tâm hồn âm nhạc Na Uy.

Tài năng và cảm hứng sáng tác của Grieg được lớn lên qua những hình ảnh, âm thanh của phong cảnh thiên nhiên và cuộc sống con người xung quanh ông. Khi nghe nhạc của Grieg, ta có thể cảm nhận thấy những ánh nắng ấm áp, những hơi thở tươi mát của làn nước trong xanh, sự ẩn hiện của những dòng sông băng lấp lánh, vẻ hùng vĩ của những dãy núi đá dựng đứng và cuộc sống thanh bình, êm ả bên bờ vịnh của mảnh đất miền Tây Na Uy, nơi Grieg đã sinh ra và suốt đời yêu mến nó.

Bước ngoặt lớn nhất trong sự nghiệp sáng tác của Grieg là khi ông được mời ông viết nhạc cho vở “Peer Gynt”. Đây không phải là công việc dễ dàng đối với Grieg, nhưng phần âm nhạc mà ông viết nên đã trở thành tác phẩm nổi bật nhất trong những năm 1870.

Trong Tổ khúc Peer Gynt bất hủ, Grieg đã vẽ nên bức tranh tuyệt đẹp về con người, cảnh vật, và cả tâm hồn Na Uy nữa. Các tác phẩm của ông chứa đựng cái mà ngày nay người ta gọi là “những giai điệu”. Những giai điệu này nổi tiếng đến mức khi Grieg và vợ ông - Nina, đi dạo qua những con phố ở Bergen, những đứa trẻ đi theo họ ở đằng sau, chúng huýt sáo những giai điệu này, để tỏ lòng ngưỡng mộ đối với một nhà soạn nhạc vĩ đại.

Đằng sau hình ảnh lãng mạn và thanh thản về một nhà soạn nhạc, là một Grieg luôn phải phấn đấu vượt qua bệnh tật và sự lo toan về kinh tế. Sự lo toan này chỉ chấm dứt khi ông được chính phủ Na Uy trợ cấp suốt đời, giúp ông chuyên tâm sáng tác.

Không còn phải lo toan về kinh tế, Grieg tiếp tục hoàn thiện và nâng cao trình độ sáng tác của mình. Hai tác phẩm đầy tham vọng là Ballad giọng Sol thứ cho piano và Tứ tấu đàn dây được sáng tác vào thời gian này đã phản ánh sự quyết tâm của Grieg, muốn đạt đến sự hoàn hảo cả về hình thức lẫn nội dung.

Trong những năm sau này, Grieg sáng tác chậm dần. Những tác phẩm cuối cùng của ông là những Vũ khúc Na Uy cho piano song tấu và tổ khúc Holberg nổi tiếng viết cho đàn dây.

Mặc dù còn rất nhiều dự định về âm nhạc, nhưng, vào ngày 4/9/1907, nhà soạn nhạc vĩ đại Edvard Grieg đã ra đi tại quê nhà ở tuổi 64. Theo yêu cầu của Grieg, hành khúc tang lễ ông viết cho Rikard Nordraak được sử dụng trong đám tang của ông và tác phẩm này được biểu diễn bởi Johan Halvorsen.

Nói về âm nhạc của Edvard Grieg , nhà soạn nhạc Nga Tchaikovsky đã nhận xét: “Âm nhạc của Grieg giàu chất thương cảm đắm đuối, mang trong mình vẻ đẹp của thiên nhiên Na Uy, khi thì ảm đạm, khiêm nhường, khi thì hùng vĩ, tráng lệ, có một sức quyến rũ không tả xiết, luôn tìm thấy trong mỗi chúng ta một lời đáp đồng tình nồng nhiệt”.

Trung tâm Thông tin Tư liệu/TTXVN