Đất Tổ Phú Thọ có nhiều tiềm năng, lợi thế về tài nguyên du lịch tự nhiên và nhân văn. Đây còn là nơi nổi tiếng về du lịch tâm linh với cội nguồn của dân tộc Việt. Nhưng, đến nay, du lịch Phú Thọ vẫn chưa thật sự là "điểm dừng chân" của khách du lịch trong nước và quốc tế. Phú Thọ vẫn đang "loay hoay" tìm hướng để du lịch phát triển tương xứng với tiềm năng.
Tiềm năng còn bỏ ngỏ
Phú Thọ là vùng đất cổ với nhiều di sản văn hóa. Trong đó, Khu di tích lịch sử quốc gia Đền Hùng là một không gian văn hóa có một không hai, vô cùng thiêng liêng của dân tộc Việt Nam. Hát Xoan Phú Thọ vừa được UNESCO vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại; Vườn quốc gia Xuân Sơn là một trong mười ba vườn quốc gia của Việt Nam có đa dạng sinh thái phong phú, đa dạng sinh học cao; mỏ nước khoáng nóng Thanh Thủy có trữ lượng lớn hàm lượng nguyên tố vi lượng hữu ích…
Khu di tích lịch sử Đền Hùng. Ảnh: Lê Phú |
Nhiều người từng nói, Phú Thọ là đất "vàng" để phát triển du lịch. Ngoài di tích lịch sử Đền Hùng, tỉnh Phú Thọ còn có nhiều di tích lịch sử và các danh thắng đẹp: Đền Mẫu Âu Cơ, chùa Tam Giang, Ao Giời - Suối Tiên, đầm Ao Châu và rất nhiều loại hình văn hóa phi vật thể độc đáo như hát Xoan, hát ghẹo, cùng các lễ hội: Hội Phết - Hiền Quan, hội bơi chải - Bạch Hạc, hội rước voi - Đào Xá… Tất cả đã tạo cho Phú Thọ một tiềm năng vô cùng to lớn về du lịch, có thể phát triển khá đa dạng các loại hình du lịch sinh thái, văn hóa, lịch sử, tham quan, nghỉ dưỡng.
Ngoài ra, Phú Thọ còn có những di sản nổi bật với trên 1.372 di tích văn hóa, lịch sử và các địa điểm liên quan đến di tích; trong đó, có một di tích được xếp hạng cấp quốc gia đặc biệt, 72 di tích cấp quốc gia; 209 di tích cấp tỉnh, 260 lễ hội mang nét văn hóa đặc trưng vùng đất Tổ. Với 21 dân tộc anh em cùng sinh sống trên vùng đất cổ Phú Thọ, từ hàng ngàn năm nay, di sản văn hóa phi vật thể của Phú Thọ khó có thể kể hết. Đây là kho tàng di sản văn hóa vô giá, là niềm tự hào của vùng đất mạch nguồn trong dòng chảy lịch sử mấy ngàn năm của dân tộc, từ thời đại Hùng Vương dựng nước đến thời đại Hồ Chí Minh giữ nước.
Song điều đáng nói là lâu nay Phú Thọ vẫn chưa thật sự là "điểm đến" của khách du lịch trong nước và quốc tế. Theo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Phú Thọ, du lịch đã góp phần tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế và giải quyết việc làm, cải thiện đời sống cho cộng đồng dân cư nhưng chưa tương xứng với tiềm năng và lợi thế.
Nếu tính mức tham quan trong ngày thì du khách đến Phú Thọ tương đối cao, nhưng lưu trú lại đạt rất thấp so với các tỉnh khác trong khu vực trung du miền núi. Chỉ tính năm 2011, tỉnh Phú Thọ đón 6 triệu lượt khách, trong đó tới 5,5 triệu là khách trong ngày. Mức chi tiêu cũng chỉ đạt khoảng 250.000 đồng đối với khách lưu trú, khoảng 100.000 đồng đối với khách trong ngày, thấp hơn mặt bằng chung cả nước từ 400.000 -600.000 đồng.
Nguyên nhân cơ bản của tình trạng trên là do quy hoạch còn bất cập, hợp tác chưa chặt chẽ trong phát triển du lịch, chất lượng nhân lực còn thấp, dịch vụ nghèo nàn. Bên cạnh đó, đầu tư phát triển du lịch ít, cơ sở hạ tầng kém, xuất phát điểm thấp nên chưa tập trung khai thác đồng bộ các tiềm năng du lịch; chưa tạo được cơ chế đồng bộ giữa ngành Thương mại - Du lịch với các ngành hữu quan để thu hút đầu tư phát triển du lịch; các doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực du lịch còn chưa nhiều và khả năng cạnh tranh hạn chế nên chưa khai thác hết tiềm năng du lịch của tỉnh. Nhiều dự án chậm triển khai, các hạng mục đưa vào khai thác chiếm tỷ lệ thấp.
Để ngành công nghiệp không khói phát triển
Để du lịch Phú Thọ phát triển tương xứng với tiềm năng, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ XVII, nhiệm kỳ 2010 - 2015 đã khẳng định: Tạo bước phát triển vượt bậc về du lịch, dịch vụ trên cơ sở phát huy lợi thế trung tâm vùng, lợi thế vùng đất Tổ; tập trung cao cho đầu tư hạ tầng và sản phẩm du lịch; phát triển các tour, tuyến gắn với nâng cao chất lượng phục vụ các điểm du lịch; phấn đấu xây dựng Phú Thọ thành trung tâm du lịch về cội nguồn, du lịch văn hóa truyền thống, du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng với hạt nhân là Đền Hùng, thành phố lễ hội Việt Trì, hệ thống các di tích gắn với giá trị văn hóa thời kỳ Hùng Vương, khu du lịch nước khoáng nóng Thanh Thủy, vườn quốc gia Xuân Sơn. Tỉnh cũng tiếp tục mở rộng và nâng cao chất lượng các ngành dịch vụ truyền thống, có lợi thế đi đôi với ưu tiên phát triển các ngành dịch vụ của trung tâm vùng; sớm hình thành trung tâm thương mại chất lượng cao tại Việt Trì.
Tỉnh đã có kế hoạch từ nay đến năm 2015 sẽ đẩy mạnh xây dựng kết cấu hạ tầng và các công trình du lịch - thương mại - dịch vụ phù hợp với đặc điểm tài nguyên du lịch, gắn với các địa bàn trọng điểm du lịch, tạo thành cụm liên kết phục vụ phát triển du lịch; tập trung xây dựng các tour, tuyến; liên kết các khu, điểm du lịch, trung tâm thương mại, khu vui chơi giải trí, làng nghề truyền thống. Xây dựng các sản phẩm du lịch đặc trưng của tỉnh tạo sức hút cho du khách; đào tạo và hình thành đội ngũ cán bộ quản lý, doanh nhân du lịch đáp ứng được nhu cầu...
Khu du lịch nước khoáng nóng Thanh Thủy. |
Phú Thọ phấn đấu đến năm 2015 xây dựng kết cấu hạ tầng du lịch thiết yếu, từng bước đưa vào khai thác các dự án thành phần của bốn khu du lịch: Thành phố Việt Trì và khu di tích lịch sử Đền Hùng, vườn quốc gia Xuân Sơn, khu đô thị sinh thái du lịch nghỉ dưỡng thể thao Tam Nông, khu du lịch nước khoáng nóng Thanh Thủy; mỗi năm thu hút từ 6-6,5 triệu lượt du khách; doanh thu năm 2015 đạt 1.000 tỷ đồng; tốc độ tăng trưởng là 10%/năm, tạo việc làm cho 20.600 lao động.
Để sớm đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn vào năm 2015, Phú Thọ cũng đưa ra nhiều cơ chế chính sách ưu đãi đầu tư như hỗ trợ về đất, hỗ trợ đầu tư hạ tầng, phí hạ tầng, chi phí san lấp mặt bằng, các dịch vụ và xúc tiến đầu tư, xúc tiến thương mại...; tăng cường xúc tiến quảng bá, xã hội hóa ngành du lịch. Bên cạnh đó, tỉnh đẩy mạnh đào tạo nguồn nhân lực đảm bảo số lượng, chất lượng, cơ cấu đáp ứng cho nhu cầu phát triển của ngành; đổi mới phương thức, nội dung hoạt động xúc tiến đầu tư; tăng cường công tác thông tin tuyên truyền; tổ chức các chương trình xúc tiến đầu tư, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận với các thông tin về cơ chế, chính sách, thủ tục hành chính.
Tỉnh khuyến khích phát triển các hoạt động dịch vụ, thương mại, du lịch; tiếp tục và làm giàu các tài nguyên du lịch; tăng cường công tác quản lý nhà nước về du lịch; xây dựng, ban hành các chính sách khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi, tạo môi trường thông thoáng thu hút và tháo gỡ những vướng mắc cho các doanh nghiệp đầu tư phát triển du lịch.
Mặc dù kinh tế còn nhiều khó khăn, những năm qua, Phú Thọ luôn coi du lịch là một trong những ngành kinh tế mũi nhọn, tỉnh đã chú trọng đầu tư mọi nguồn lực cho phát triển du lịch. Chỉ trong 6 năm gần đây tỉnh đã dành 798 tỷ đồng cho phát triển du lịch, trong đó nhiều khu du lịch Văn Lang (Việt Trì), Ao Châu (Hạ Hòa), khu du lịch sinh thái vườn quốc gia Xuân Sơn, khu dịch vụ Nam Đền Hùng, khu nước khoáng nóng Thanh Thủy... đã được đầu tư tương đối khang trang. Đến nay, tỉnh đã có ba khu du lịch gồm Đền Hùng, nước khoáng Thanh Thủy, vườn quốc gia Xuân Sơn, đã đưa vào khai thác một số hạng mục phục vụ khách du lịch; một số khu du lịch dịch vụ đang triển khai xây dựng, sớm đưa vào sử dụng.
Với tiềm năng, lợi thế sẵn có, sự vào cuộc tích cực của cấp ủy, chính quyền và ngành chức năng, tin rằng mục tiêu đưa du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh sẽ đạt được vào năm 2015 và Phú Thọ sẽ trở thành "điểm đến" hấp dẫn của du khách trong nước và quốc tế.
Lâm Đào An