Trong bóng tối, lũ trẻ lấy việc phân biệt tiếng bom đạn làm trò chơi qua ngày trong khi người lớn nhức nhối với kí ức chết chóc của người thân và bè bạn. Dưới nhiệt độ - 22 độ C, tất cả họ sống bên dưới những căn hầm trú ẩn ở Donetsk.

3 tuổi, cô bé Ilona đã nhận biết được âm thanh mà một trái bom tạo ra và rất hào hứng thể hiện cho người khác biết cô bé có thể phân biệt được tiếng súng cối và tiếng cửa hầm đóng sầm phía trên đầu. Sự “từng trải” của bé Ilona không phải là điều gì đáng ngạc nhiên, bởi những đứa trẻ khác sống trong hầm trú ẩn thậm chí còn có kiến thức “uyên thâm” hơn thế. Chúng biết thế nào là một quả tên lửa “Smerch”, và loại này khác thế nào với tên lửa “Uragan” nhỏ hơn hay “Tochka-U” lớn hơn.

Các cậu bé còn có thể giải thích tiếng nổ của súng máy khác với tiếng súng cối ra sao, và chúng khác với những bệ phóng tên lửa như thế nào. Bên dưới một ngôi nhà nằm trên con phố Kosareva ở quận Petrovsky, tây Donetsk, 40 người lớn và 12 trẻ em, cùng nhau chung sống trong ẩm thấp và tối tăm trong 5 tháng có lẻ. Trong số những đứa trẻ ở đây, có 3 em giờ đây chắc chắn muốn trở thành phóng viên chiến trường, 2 đứa muốn trở thành binh sĩ, và 1 đứa muốn trở thành nhân viên hỗ trợ nhân đạo.


Ngôi nhà phía trên những căn hầm trú ẩn này tại quận Petrovsky là ngôi nhà có người ở cuối cùng nằm trước vùng đệm giữa Donetsk do lực lượng đòi ly khai kiểm soát và vùng ngoại ô Marinka, nơi lực lượng quân đội chiếm giữ. Với việc quận Petrovsky đã trở thành một trong những khu vực nguy hiểm nhất tại Ukraine, việc xuất hiện lâu trên mặt đất trở thành chuyện vô cùng mạo hiểm. Gần như một nửa khu dân cư sinh sống nơi đây đã bị phá hủy.

Và đa số người lớn trong hầm trú ẩn đều có những câu chuyện về một người bạn hay người thân đã chết hoặc bị thương. Bà Natalya Leonidovna, 59 tuổi, kể về việc vợ chồng em gái bà đã qua đời trong cuộc chiến đấu nảy lửa hồi tháng 8: “Cuộc sống dưới này chẳng phải dễ dàng gì, nhưng đây là cơ hội tốt để chúng tôi sinh tồn. Em gái tôi và chồng nó đã chết, tất cả những gì mà họ đã làm là đi ra ngoài sân, không đúng chỗ, không đúng lúc”.

Dù sự mệt mỏi đã hằn khắc lên gương mặt, nhưng một số người vẫn tiếp tục làm việc tại mỏ than địa phương, công việc không mang lại cho họ một đồng lương nào trong nhiều tháng qua. Còn những người về hưu thì không biết lương là gì kể từ hồi tháng 7. Dù nhu cầu thuốc men thì vẫn có, nhưng thuốc thì hoặc không thể kiếm được hoặc quá đắt đỏ. Những người lớn sống trong những căn hầm này biết rằng, nếu trúng bom trực tiếp, nơi trú ẩn tạm thời này không thể bảo vệ được mạng sống của mọi người.

Việc thiếu vắng một chính phủ hợp pháp đã thúc đẩy sự hình thành của các nhóm tình nguyện địa phương, trong đó có nhóm “Những công dân có trách nhiệm của Donbass”, một liên minh của các phóng viên tự do, chính trị gia và doanh nhân địa phương. Mỗi ngày, bất chấp tên lửa và những con đường giá lạnh, họ đi phân phát chăn, quần áo, thuốc thang, thực phẩm và kể cả đồ chơi trẻ em, tạo ra cầu nối sinh mệnh của hàng ngàn người trên khắp Donetsk. Với những người dân ở đây, quyết định ngừng trả tiền lương hưu là một thảm họa. Ông Shibalov nói: “Kiev dường như chỉ đấu tranh vì mỗi lãnh thổ này thì phải, họ quên mất những người dân ở đây”.

Trước khi đạt được lệnh ngừng bắn hôm 9/12, những cư dân sống dưới mặt đất trên con phố Kosareva cho biết việc bắn pháo diễn ra ác liệt. Và ngay cả khi những trận pháo chiến chấm dứt, chặng đường để trở về cuộc sống bình thường vẫn còn xa vời vợi. “Chiến tranh gặm nhấm sự tự tin và sau đó nỗi sợ bắt đầu lan tỏa”, Ivan Moskovoi, bác sĩ trưởng tại một bệnh viện tâm thần địa phương nói. Đầu tháng 12, bệnh viện tâm thần này trúng tên lửa khiến bộ phận cấp nhiệt hỏng hóc, khiến các bệnh nhân phải túm tụm quanh lò sưởi để giữ ấm. “Những người khỏe mạnh có thể tìm cách để giải quyết tình thế, nhưng những người mắc bệnh lí về tâm thần có xu hướng trở nên hoảng loạn”, bác sĩ Moskovoi nói.


Anh Tiếu (Theo Independent)