Ngày 14/12, trao đổi với phóng viên TTXVN, ông Nguyễn Đăng Tiến, Phó Giám đốc Bảo hiểm xã hội (BHXH) TP Hồ Chí Minh cho biết: Thực trạng nợ đọng BHXH diễn biến ngày càng phổ biến và đang là bài toán nan giải ở nhiều địa phương, nhất là ở những thành phố có nhiều khu công nghiệp. Chế tài xử phạt hành vi chiếm dụng BHXH chưa hiệu quả do mức xử phạt hành chính cao nhất là 30 triệu đồng. Các giải pháp vận động, tuyên truyền chỉ mang tính hình thức. Khởi kiện là vũ khí cuối cùng mà BHXH thành phố áp dụng và đang là nghiệp vụ thường xuyên của cán bộ kiểm tra. Sắp tới, nghiệp vụ này cũng sẽ được triển khai phổ biến đến cán bộ làm công tác đốc thu.

Theo phương án này, người lao động chỉ cần một vài thao tác là sẽ biết được tình hình đóng BHXH. Nguồn Internet

Hiện nay, hành vi chiếm dụng BHXH theo quy định của pháp luật là một vụ dân sự. Trong khi đó, số nợ BHXH mà doanh nghiệp chiếm dụng chính là tài sản người lao động, người bị thiệt hại cuối cùng vẫn là người lao động. Một điểm vướng nữa là ở thi hành án (THA). Khởi kiện vốn gian nan, việc thắng kiện cũng chưa thể nói là đã đòi được nợ. Khi THA, tài sản thế chấp của doanh nghiệp nếu còn thì cũng ưu tiên để giải quyết nợ cho ngân hàng, sau đó mới đến “phần” người lao động. Trong hầu hết các vụ THA, người lao động không đòi được gì vì tài sản thế chấp không còn giá trị hoặc còn nhưng thấp, chỉ đủ trả nợ cho ngân hàng mà thôi.

Ông Nguyễn Đăng Tiến cho biết thêm: Năm nay do khủng hoảng kinh tế, nợ BHXH tăng cao, kể cả các doanh nghiệp Nhà nước. Trước mắt, BHXH sẽ theo dõi và phân loại những đơn vị nợ đọng BHXH để xác định xem đơn vị đó khó khăn thực sự hay là cố tính chiếm dụng. Công việc này không khó, chỉ cần cập nhật và kiểm tra dữ liệu là biết. Sau đó, chúng tôi sẽ tiến hành khởi kiện ra tòa những đơn vị cố tình, ngay khi mức độ chiếm dụng BHXH còn ít. Việc giao sổ BHXH cho người lao động để họ nắm bắt, theo dõi là cần thiết, tuy nhiên cần phải lựa chọn hình thức phù hợp và hiệu quả. Nếu thực hiện được việc này thì tình trạng nợ đọng, chiếm dụng BHXH sẽ giảm đi rất nhiều. Hàng tháng, người lao động chỉ biết rằng tiền lương của họ bị trừ đi một khoản để đóng BHXH; đến khi doanh nghiệp phá sản, chủ doanh nghiệp bỏ trốn thì họ mới “té ngửa”, chủ doanh nghiệp chưa hề đóng BHXH.

TP Hồ Chí Minh hiện có hơn 1,7 triệu lao động, việc in ấn và đóng dấu xác nhận kết quả đóng BHXH hàng tháng đến người lao động của từng doanh nghiệp là không thể. Ông Nguyễn Đăng Tiến đưa ra kế hoạch là thông qua các văn phòng công đoàn tại KCX, KCN, BHXH thành phố sẽ niêm yết danh sách đóng BHXH hàng tháng, hoặc theo quý của từng doanh nghiệp. Qua đó, người lao động theo dõi và biết được doanh nghiệp có đóng BHXH cho mình hay không. Ngoài ra, ông Tiến còn đề xuất phương án xây dựng hệ thống kiểm tra việc đóng BHXH bằng thẻ từ. Người lao động dùng thẻ và chỉ cần một vài thao tác như việc dùng thẻ rút tiền ATM, họ sẽ biết được tình hình đóng BHXH. Tuy nhiên, phương án này cần chi phí lớn và cả thời gian.

Đến ngày 31/10, tổng số tiền nợ BHXH - BHYT - BHTN trên địa bàn thành phố là 1.299,73 tỷ đồng, trong đó nợ từ 12 tháng trở lên (diện khó đòi) là 166,93 tỷ đồng, chiếm 12,84%. Từ đầu năm đến cuối tháng 10, toàn thành phố đã khởi kiện 131 đơn vị với số nợ BHXH 44,9 tỷ đồng, đã thu hồi được 17,84 tỷ đồng (đạt 39,73%).


Trần Xuân Tình