Từ nhiều năm nay, lao động ngành dệt may ở Nam Định thường xuyên biến động, gây ảnh hưởng không nhỏ đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp. Bước sang những tháng đầu năm 2012, tình trạng công nhân bỏ việc vẫn diễn ra, trong khi việc tuyển dụng mới lại gặp rất nhiều khó khăn khiến các doanh nghiệp dệt may loay hoay với bài toán lao động.

Sản xuất hàng may mặc xuất khẩu. Ảnh: Danh Lam - TTXVN

Theo báo cáo của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội Nam Định, tại 208 doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động trên địa bàn tỉnh Nam Định, số doanh nghiệp có lao động giảm tập trung chủ yếu ở khối ngành dệt may. Đơn cử như Công ty TNHH May YoungOne Nam Định tuyển thêm được 1.249 lao động, nhưng lại có 2.222 lao động nghỉ hoặc bỏ việc. Công ty TNHH D.F. Zin tuyển được 350 người nhưng lại có 382 người "rũ áo ra đi". Tương tự, con số lao động tuyển mới/bỏ việc tại Công ty cổ phần May 9 là 101/130. Tình trạng này cũng diễn ra ở cả những doanh nghiệp vốn ổn định về lao động trong nhiều năm qua, như Công ty cổ phần may Nam Hà cũng có 116 lao động bỏ việc trong khi chỉ tuyển bù được 37 người.

Ban Quản lý các khu công nghiệp (KCN) tỉnh Nam Định cho biết, nhiều doanh nghiệp dệt may trên địa bàn đang loay hoay với bài toán tìm lao động. Một số doanh nghiệp phải cử cán bộ vào tận các tỉnh miền Trung như Quảng Bình, Quảng Trị, Nghệ An, Hà Tĩnh hay lên các tỉnh miền núi phía Bắc để tuyển bổ sung lao động. Nhiều doanh nghiệp phải thuê cơ sở khác gia công, thậm chí phải từ chối đơn đặt hàng vì không đủ lao động.

Theo điều tra của Ban Quản lý các KCN tỉnh, nguyên nhân bỏ việc của lao động dệt may là do thu nhập quá thấp, trong khi cường độ làm việc cao và kéo dài. Một lao động vừa bỏ việc tại Công ty cổ phần Thủy Bình cho biết: "Làm quần quật từ sáng đến tối mịt mà chỉ thu nhập trên 2 triệu đồng/tháng. Tiền lương sau khi trả tiền ăn, tiền thuê nhà, chi phí đi lại thì hết nhẵn nên đành phải bỏ việc". Tuy nhiên, ở một số doanh nghiệp có thu nhập "cao" so với mặt bằng chung thì vẫn có không ít lao động bỏ việc. Ví dụ, Công ty may YoungOne trả cho lao động bình quân 3,4 triệu đồng/người/tháng. Mức lương này cao hơn 1,1 triệu đồng so với mức thu nhập bình quân tại các KCN của tỉnh, nhưng từ đầu năm đến nay vẫn có trên 90 lao động bỏ việc. Theo phản ánh, công ty này thực hiện khoán sản phẩm, để có thu nhập cao thì phải làm việc cật lực, bám đuổi ca kíp, do vậy nhiều lao động có gia đình và con nhỏ không có cách lựa chọn nào khác ngoài bỏ việc.

Bà Đoàn Thị Thu Nga, Phó giám đốc Công ty cổ phần D&J (xã Mỹ Hưng, huyện Mỹ Lộc) cho biết, mặc dù có mức thu nhập và các cơ chế đãi ngộ tương đối hấp dẫn so với các doanh nghiệp dệt may khác trong tỉnh, nhưng ngay đầu năm, số công nhân bỏ việc đã tới vài chục người. Trong khi đó, theo bà Nga, chưa tính số lao động vừa bỏ việc, D&J vẫn đang thiếu khoảng 300 - 400 công nhân.

Theo thống kê của Sở Lao động - Thương binh và Xã hội, 6 tháng đầu năm 2012, nhu cầu tuyển dụng của 208 doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động trong tỉnh lên tới 14.489 người, trong đó các doanh nghiệp dệt may có nhu cầu tuyển trên 10.000 lao động. Việc các doanh nghiệp dệt may "khát" lao động đã dẫn đến sự cạnh tranh không lành mạnh. Một số doanh nghiệp sử dụng các chiêu thức để "câu kéo" lao động lành nghề từ nơi khác về đầu quân cho mình... Cá biệt có doanh nghiệp còn tung tin đồn, tạo dư luận xấu về đối thủ để người lao động bỏ việc.

Để ngăn chặn những hành vi cạnh tranh không lành mạnh trên, Ban Quản lý các KCN tỉnh sẽ tổ chức hội nghị với các doanh nghiệp và các ngành hữu quan nhằm đạt được sự đồng thuận và tìm ra giải pháp phù hợp trong vấn đề tuyển dụng lao động. Tuy nhiên, "chìa khoá" giúp ổn định lực lượng lao động không có gì khác ngoài việc các doanh nghiệp phải thực sự có ý thức và chiến lược phát triển bền vững. Chỉ khi nào người công nhân có thu nhập tương xứng, được đãi ngộ tốt và có môi trường lao động lành mạnh thì mới có thể yên tâm gắn bó và đồng hành với doanh nghiệp.

Hữu Chiến