Đã từ lâu nay những buổi sinh hoạt của các cơ sở Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh huyện Văn Yên (tỉnh Yên Bái) không chỉ sôi nổi bởi những ý kiến, các cuộc trao đổi kinh nghiệm về cách thức phát triển kinh tế, học tập các Chỉ thị, Nghị quyết của Đảng, Đoàn các cấp, mà còn sâu lắng, dập dìu bởi những làn điệu dân ca, điệu múa của các dân tộc Tày, Dao, Mông...
Quang cảnh buổi giao lưu tiếng Việt cấp tiểu học của học sinh các trường vùng đặc biệt khó khăn huyện Văn Yên. |
Thực hiện Nghị quyết Trung ương Đảng lần thứ 5 Khóa 8 về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, trong hoạt động của mình, đoàn thanh niên huyện Văn Yên đã đề cao nhiệm vụ giáo dục ý thức giữ gìn bản sắc dân tộc cho đoàn viên thanh niên. Huyện đoàn Văn Yên đã phối hợp với Phòng văn hóa thông tin huyện triển khai dạy hát dân ca và dạy các điệu múa của các dân tộc, lồng ghép trong các buổi sinh hoạt Đoàn.
Đến nay, huyện Văn Yên đã có 27 cơ sở Đoàn có lồng ghép dạy hát dân ca trong các buổi sinh hoạt Đoàn. Điều đáng mừng là ý thức giữ gìn bản sắc dân tộc của tầng lớp thanh niên mang tính tự giác cao. Mặc dù chịu ảnh hưởng của cuộc sống hiện đại, nhưng thanh niên các dân tộc Dao, Tày, Mông trên địa bàn huyện Văn Yên vẫn thường xuyên mặc quần áo dân tộc, sử dụng ngôn ngữ của dân tộc mình trong đời sống hàng ngày.
Trong cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư” đang được triển khai rộng khắp ở các thôn bản, khu phố hiện nay, thanh niên cũng luôn là lực lượng nòng cốt trong việc xây dựng đời sống văn hóa mới.
Nhiều nghi thức cưới xin, phong tục tập quán tốt đẹp vẫn được nam nữ thanh niên dân tộc thiểu số huyện Văn Yên tự nguyện tuân thủ theo nghi thức truyền thống. Bên cạnh đó, các lễ hội truyền thống được tổ chức vào các dịp đầu xuân cũng luôn thu hút đông đảo thanh niên tham gia. Trong các buổi sinh hoạt đoàn, nam nữ thanh niên luôn say mê học các làn điệu hát then, khắp then, hát sang hải, múa rước cây hoa lễ hội, xòe quạt, xòe dâng hương lễ hội Đình, hát giao duyên, đàn tính, múa gậy tiền, khèn môi, kèn lá, kèn pí lè...
Anh Phương Quốc Khải, Phó Bí thư huyện Đoàn Văn Yên, cho biết: “Chúng tôi đã lồng ghép việc truyền dạy các điệu múa, hát truyền thống của các dân tộc vào các buổi sinh hoạt đoàn đã hơn một năm nay. Kết quả bước đầu thu được cũng khá tốt. Đoàn viên thanh niên ở các cơ sở đoàn đã hiểu rõ hơn và biết nhiều hơn các điệu múa, hát của dân tộc mình, các bạn đều tỏ ra rất say mê và hứng thú trong các buổi sinh hoạt. Nội dung các buổi sinh hoạt đoàn giờ đây sinh động và phong phú hơn rất nhiều, thu hút nhiều đoàn viên tham gia”.
Phong trào học hát dân ca trong các buổi sinh hoạt của đoàn thanh niên như một ngọn gió mát lan tỏa tới nhiều cơ sở đoàn như Đoàn thanh niên xã Đại Sơn, Nà Hốu, Ngòi A... Đặc biệt, trong những buổi sinh hoạt đoàn luôn có sự góp mặt của nghệ nhân. Hơn ai hết các nghệ nhân hiểu được truyền thống văn hóa độc đáo mang bản sắc của dân tộc mình là một món ăn tinh thần không thể thiếu, những làn điệu dân ca của dân tộc chứa đựng tình mẫu tử, tình yêu quê hương đất nước, mô tả cuộc sống lao động của con người đã được truyền từ đời này sang đời khác, trở thành hành trang không thể thiếu được trong đời sống và tâm hồn của người dân.
Nhận thấy vai trò quan trọng của tuổi trẻ trong việc lưu giữ bản sắc dân tộc của địa phương, nên ngay từ khi được Huyện đoàn Văn Yên và Đoàn thanh niên xã đề nghị, các nghệ nhân đã tham gia dạy hát, múa dân ca cho thanh thiếu niên trong các buổi sinh hoạt Đoàn. Nghệ nhân Hoàng Thị Quán - Thôn Làng Chiềng xã Ngòi A, huyện Văn Yên - Tỉnh Yên Bái cho biết: “Trong các buổi sinh hoạt, tôi thường dạy các em những điệu múa hát truyền thống mang bản sắc của dân tộc mình. Các em rất say mê học tập. Tôi cũng mong muốn sẽ là lớp kế cận của người già chúng tôi giữ gìn bản sắc của dân tộc Tày”.
Phong trào học hát dân ca trong các buổi sinh hoạt đoàn không chỉ thu hút đoàn viên thanh niên mà còn thu hút cả lứa tuổi thiếu niên nhi đồng. Tại các buổi sinh hoạt này, các em được các bà, các chị dạy cho những bài hát, điệu múa truyền thống. Em Hoàng Thị Diệp, ở thôn Làng Chiềng, xã Ngòi A - huyện Văn Yên - Tỉnh Yên Bái, mới 13 tuổi, nhưng đã tỏ ra rất am hiểu và hát đúng làn điệu dân ca Tày như điệu hát then, khắp then.
Em tâm sự: “Trong các buổi sinh hoạt Đoàn ở thôn mình, em đã được các nghệ nhân dạy cho rất nhiều điệu múa đẹp và những bài hát hay. Em đã thuộc hầu hết các điệu hát, múa của dân tộc mình và cũng tham gia biểu diễn các điệu hát múa truyền thống ở nhiều hội diễn, hội thi cả cấp tỉnh và huyện. Được tham gia vào các buổi sinh hoạt đoàn như thế em thấy rất vui và bổ ích.”
Việc lưu giữ, bảo tồn và phát huy bản sắc dân tộc thông qua việc lồng ghép nội dung dạy múa hát dân ca trong các buổi sinh hoạt của đoàn thanh niên trên địa bàn huyện Văn Yên bước đầu đã đạt được kết quả khả quan. Đây thực sự là một cách làm hay, nên được nghiên cứu và nhân rộng.
Mỹ Vân – Khánh Chi