Đầu xuân nghe nhịp chiêng Êđê Bih

Đầu xuân Ất Mùi 2015, chúng tôi về buôn Trấp, huyện Krông Ana (Đắk Lắk) nghe đội chiêng nữ của đồng bào dân tộc Êđê Bih diễn tấu cồng chiêng. Đây là vùng đất duy nhất ở Tây Nguyên có các đội chiêng nữ diễn tấu cồng chiêng và là điểm nhấn sinh động trong dàn hợp xướng cồng chiêng Tây Nguyên, một di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại.

Những tiết mục biểu diễn cồng chiêng không thể thiếu trong những ngày Tết, lễ hội. Ảnh: Mộc Thanh


Theo các nhà nghiên cứu, với các dân tộc thiểu số ở Bắc Tây Nguyên và Trường Sơn, diễn tấu cồng chiêng trong các lễ hội là công việc của đàn ông, còn phụ nữ thì múa; nhưng với đồng bào dân tộc Êđê Bih ở buôn Trấp (Đắk Lắk) thì phụ nữ lại đánh cồng chiêng, nam giới thì múa khiên, múa kiếm theo nhịp chiêng của đội chiêng nữ.

Người dân tộc Êđê Bih cư trú chủ yếu ở khu vực buôn Trấp, bên dòng sông Krông Ana hiền hòa quanh năm nước xanh biêng biếc. Tên gọi buôn Trấp có nguồn gốc là buôn T’rấp, theo tiếng Êđê thì “T’rấp” có nghĩa là “sình lầy”.

Theo các nhà nghiên cứu, đây là tộc người có mặt ở Tây Nguyên sớm nhất, họ sống chủ yếu dựa vào nông nghiệp làm lúa nước, ven những cánh đồng phù sa màu mỡ của dòng sông Krông Ana. Nét khác biệt của người dân tộc Êđê Bih trước hết là trang phục của người phụ nữ. Chiếc váy của phụ nữ dân tộc Êđê Bih thường ngắn hơn, cao ngang đầu gối, với nhiều hoa văn sặc sỡ, với màu đỏ là chủ đạo. Đặc biệt, dàn chiêng của đồng bào dân tộc Êđê Bih khá độc đáo, mang đặc thù riêng biệt.

Tiếng cồng chiêng hòa cùng điệu múa tạo nên nét văn hóa của đồng bào Tây Nguyên. Ảnh: Mộc Thanh


Khi diễn tấu cồng chiêng, các nghệ nhân đội chiêng nữ Êđê Bih thường di chuyển theo vòng tròn từ phải qua trái theo hướng ngược chiều với thời gian có nghĩa ngược về nguồn cội. Đây cũng là một trong những nét đặc thù mà người dân tộc Êđê Bih còn giữ được nguyên gốc. Dàn chiêng nữ của đồng bào dân tộc Êđê Bih thường có 6 chiếc và một chiếc trống. Trống có vai trò giữ nhịp cho toàn bộ dàn chiêng theo bài bản. Chỉ những bàn tay mềm mại nắm lại rồi gõ lên những chiếc chiêng núm mà tạo ra những âm thanh trầm, bổng xao xuyến lòng người. Nghe nhịp chiêng nữ của đồng bào dân tộc Êđê Bih vang lên như thấy được cả núi rừng Tây Nguyên, như tiếng vọng linh thiêng của tổ tiên, ông cha từ ngàn xưa truyền về hay như không gian lễ hội của đồng bào mừng năm mới...

Đội chiêng nữ của đồng bào dân tộc Êđê Bih không những diễn tấu, biểu diễn trong các mùa lễ, hội ở trong nước mà còn được mời tham gia biểu diễn ở nhiều nước trên thế giới, được khách quốc tế đánh giá cao.

Hiện nay, ở Krông Ana có 47 buôn đồng bào dân tộc Êđê còn lưu giữ 300 bộ cồng chiêng, trong đó có nhiều bộ chiêng quý hiếm. Ngoài 20 đội chiêng của các nghệ nhân cao tuổi, huyện cũng đã có 20 đội chiêng trẻ trong đó có các đội chiêng nữ là thiếu niên. Hàng năm, các đội cồng chiêng trẻ cũng đã tham gia hội thi, hội diễn về diễn tấu cồng chiêng trong, ngoài huyện được người xem đánh giá cao, góp phần bảo tồn, phát triển văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên - Di sản văn hóa nhân loại...


Quang Huy
Văn hóa cồng chiêng
Văn hóa cồng chiêng

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên trải rộng suốt 5 tỉnh Đắk Lắk, Gia Lai, Kon Tum, Đắk Nông và Lâm Đồng, Chủ nhân của loại hình văn hóa đặc sắc này là cư dân các dân tộc Tây Nguyên như Êđê, Ba na, Xơ đăng, Gia rai, M’nông, Cơ ho…

Chia sẻ:

doanh nghiệp - Sản phẩm - Dịch vụ Thông cáo báo chí Rao vặt

Các đơn vị thông tin của TTXVN