Các chuyên gia Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA) đã triển khai công nghệ hạt nhân để xác định sự lây lan của loại virút cúm A/H5N1 có độc tính cao và nguy cơ lây nhiễm nhanh (HPAIV-H5N1) thông qua các công cụ chẩn đoán sớm và đo tỷ lệ đồng vị phóng xạ ổn định ở lông các loài chim di cư.

Virút cúm A/H5N1. Ảnh: Internet

Virút HPAIV-H5N1 có khả năng lây nhiễm cực nhanh và đặc biệt hoạt động rất mạnh ở người, làm 60-70% người bị lây nhiễm tử vong. Virút này xuất phát chủ yếu từ gia cầm và người bị lây nhiễm thông qua tiếp xúc với gia cầm hoặc các vật phẩm nhiễm virút, ăn thịt, trứng hoặc máu gia cầm bị nhiễm mà chưa được nấu chín. Các công nghệ chẩn đoán hạt nhân có thể giúp kiểm chế sự lây lan của virút chỉ trong một số ít khu vực trên thế giới và ngăn chặn bệnh bùng lên thành dịch bệnh lớn gây hậu quả bi thảm. Các tiếp cận đa ngành để chẩn đoán sớm và nhanh sự lây lan của HPAIV-H5N1, sử dụng công nghệ phân tử và phân tích chất đồng vị phóng xạ ổn định để xác định các đường đi của chim di cư sẽ góp phần phát hiện nhanh sự lây lan của virút trước khi virút lây nhiễm đến các loài gia cầm khác hoặc tới con người.

Gerrit Viljoen, Giám đốc Chương trình chung của IAEA và Tổ chức Lương Nông LHQ (FAO) về công nghệ hạt nhân trong nông nghiệp và lương thực, cho rằng sức mạnh của các công nghệ hạt nhân là có thể phát hiện được sự hiện diện của virút ngay cả khi mới chỉ có một lượng rất ít phân tử RNA của chúng trong mẫu xét nghiệm mà không cần chờ đến khi một số lượng lớn chim hoặc người bị lây nhiễm. Nhờ đó, các cơ quan y tế có thể phản ứng rất sớm và nhanh chóng để ngăn chặn virút lây lan trước khi quá muộn.

Các chuyên gia IAEA cũng phát triển các công nghệ hạt nhân mới để tăng cường theo dõi và phân tích hành động di cư của chim . Phân tích tỷ lệ chất đồng vị phóng xạ ở các mẫu nước và lương thực ở mỗi khu vực địa lý khác nhau, các chuyên gia IAEA có thể xác định đường di cư của chim. Đây là các thông tin cực kỳ quan trọng vì khi biết sớm một số lượng chim bị nhiễm virút HPAIV-H5N1 và xác định nhanh đường di cư của chúng, các biện pháp ngăn chặn tương xứng và thích hợp được triển khai sớm sẽ có hiệu quả rất cao để tránh lây nhiễm chủng virút này đến con người cũng như các chim hoang dã địa phương và các loài gia cầm.

IAEA nhấn mạnh công nghệ hạt nhân được IAEA phát triển chống vi rút HPAIV-H5N1 cũng có thể áp dụng hiệu quả cao đối với các bệnh khác như bệnh tay chân miệng, bệnh dại, các bệnh có các tác nhân lây nhiễm là côn trùng. Công nghệ hạt nhân là công cụ pháp y nhanh và hiệu quả giúp tăng cường năng lực của các nước trong việc ngăn chặn, kiểm soát và xử lý các bệnh nguy hiểm do các tác nhân gây bệnh là động vật hoang dã.

Anh Tuấn (P/v TTXVN tại New York)