“Tổng thống bình dị nhất thế giới”, “Tổng thống nghèo nhất thế giới”, “Tổng thống cấp tiến nhất thế giới” - đó là những cụm từ được dùng để nói về Tổng thống Uruguay - ông José Mujica. Vị lãnh đạo 79 tuổi, người sẽ rời khỏi nhiệm sở vào cuối tháng 2, thoạt nhìn chẳng hề giống một người đứng đầu quốc gia. Ông ăn vận giản dị, từ chối sống trong Phủ Tổng thống và chuyển ra sống trong “dinh thự” là một khu nông trại trồng hoa thuộc quyền sở hữu của người vợ. Xe hơi ông dùng vẫn chỉ là thứ đồ cổ, chiếc Volkswagen Beetle đời 1987! Thế nhưng, người dân Uruguay lại rất tự hào về ông: Chính ông trên cương vị Chủ tịch đảng Liên minh Mặt trận mở rộng (BRP) đã góp phần làm thay da đổi thịt ở quốc gia Nam Mỹ.
Ông José Mujica - Tổng thống được lòng dân. Ảnh: AP |
Điều làm Mujica trở thành “Tổng thống nghèo nhất thế giới” chính là việc ông đã quyết định dành đến 90% khoản lương 12.000 USD/tháng của mình đóng góp cho các quỹ từ thiện, nhất là các tổ chức chuyên giúp đỡ các bà mẹ đơn thân. Ông đã chịu “mất đi” 550.000 USD trong 5 năm qua, chấp nhận chỉ lấy mức lượng 775 USD/tháng - thấp hơn cả thu nhập trung bình của người dân nước này.
Chia sẻ về “tình cảnh” của mình, nhà lãnh đạo này nói: “Người ta gọi tôi là Tổng thống nghèo nhất thế giới. Nhưng tôi đâu có thấy mình nghèo. Người nghèo là những kẻ luôn cố gắng bằng mọi cách để đạt tới cuộc sống xa hoa, muốn nhiều và nhiều hơn nữa… Đây là vấn đề về thuộc về tự do. Nếu anh không có quá nhiều tài sản thì có nghĩa là không phải làm việc suốt đời như một nô lệ và vì thế sẽ có nhiều thời gian dành cho bản thân”.
Ông Mujica đã trải qua 13 năm cuộc đời mòn mỏi sau song sắt nhà tù dưới chế độ độc tài Uruguay trong những năm 1970 -1980. Trong suốt thời gian này, ông đã phải nếm trải những trận đòn tra tấn và bị giam trong phòng biệt giam - thông thường được thiết kế như một hố sâu dưới mặt đất. Những trải nghiệm trong quãng thời gian tù đày đủ để Mujica chiêm nghiệm và thấy rằng giàu có lẫn bạo lực đều là vô nghĩa.
"Tổng thống nghèo nhất thế giới" với chiếc Volkswagen Beetle đời 1987. Ảnh: AP |
Dưới sự lãnh đạo của ông và trước đó là người tiền nhiệm Tabaré Vásquez - một thành viên của BRP đồng thời cũng sẽ là người tiếp tục đảm nhận cương vị Tổng thống từ ngày 1/3 tới, Uruguay làm nên nhiều kì tích trong suốt hơn 10 năm qua: Kinh tế bùng nổ dựa trên nền tảng nông nghiệp vững chắc, tỉ lệ đói nghèo giảm từ 40% xuống còn 12%. Lương trung bình tăng 50% và hố ngăn cách giàu – nghèo trong xã hội đã được thu hẹp. Quan trọng hơn, quy mô kinh tế tăng 75% đã cho phép chính quyền đẩy mạnh chi tiêu xã hội, hướng đến bảo đảm an sinh xã hội cho người dân. Đơn cử như về giáo dục, mỗi học sinh ở Uruguay đều được cấp một máy tính xách tay riêng.
Tuy nhiên, không phải chính sách nào do BRP và cá nhân Mujica đưa ra đều được đón nhận ngay lập tức, vì điều này mà có người còn gán cho ông biệt danh “Tổng thống cấp tiến”. Chính ông là người ký thông qua các điều luật, cho phép kết hôn đồng tính và nạo phá thai dưới 12 tuần tuổi, với một lời biện minh rất cách đơn giản: Không ai ủng hộ phá thai, nhưng thực tế là phụ nữ cần đến nó.
Đặc biệt, dưới sự lãnh đạo của Mujica, Uruguay là nước đầu tiên trên thế giới hợp thức hóa việc sản xuất và mua bán cần sa. Nhà lãnh đạo theo thiên hướng cánh tả này nhìn nhận: Cách tiếp cận cuộc chiến chống ma túy ở Mỹ Latinh trong 80 năm qua đã hoàn toàn thất bại; buôn bán ma túy bất hợp pháp đã làm mục ruỗng chính quyền ở nhiều nước như Mexico, Honduras, Guatemala. Ông nhìn nhận Uruguay cần hành động theo cách khác: Luật hóa việc mua bán cần sa mà ở đó chỉ nhà nước mới được kinh doanh mặt hàng đặc biệt này.
Do hiến pháp Uruguay không cho phép Tổng thống tại vị hai nhiệm kỳ liên tiếp, nên ông Mujica không thể tiếp tục đảm nhận cương vị lãnh đạo đất nước thêm 5 năm nữa. Nhưng điều đó không hề làm ông phiền lòng. Nhà lãnh đạo được người dân gọi với cái tên thân mật “El Pepe” này đã có kế hoạch cho riêng mình: Dành nhiều thời gian hơn với người vợ Lucía Topolansky và chú chó 3 chân Manuela, trong khi vẫn tiếp tục công việc của một thượng nghị sĩ.
Hoài Thanh (Theo Digtruth)