Trong lịch sử đấu tranh chống giặc ngoại xâm của dân tộc ta, nhất là trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, đã có rất nhiều tấm gương anh dũng hy sinh. Những người anh hùng ấy đã không một phút đắn đo khi lấy máu, xương của mình đổi lấy độc lập, tự do cho Tổ quốc, bảo vệ từng tấc đất, giữ vẹn lãnh thổ, biên cương mà ông cha dày công gây dựng, bồi ddắp và gìn giữ qua mấy nghìn năm lịch sử, trong điều kiện chiến tranh tiếp nối chiến tranh. Anh hùng Nguyễn Văn Trỗi là một trong số những tấm gương tiêu biểu như vậy.
Nguyễn Văn Trỗi không chỉ hành động bất chấp hiểm nguy, cài mìn ở cầu Công Lý năm 1964, mà còn thể hiện ý chí và niềm tin sắt đá đến giây phút bị xử tử. Đến phút cuối, anh cũng không chấp nhận rửa tội, mà còn khẳng định chính bọn Mỹ, Ngụy mới là kẻ có tội, là thủ phạm gây ra cảnh xóm làng tan nát, cảnh lầm than chết chóc, cảnh con mất cha, vợ mất chồng.
Anh hùng liệt sỹ Nguyễn Văn Trỗi là tấm gương hy sinh cách mạng sáng ngời cho các thế hệ thanh niên học tập, noi theo. |
Thời gian ở trong tù, đã chịu bao nhiêu cực hình tra tấn của địch, nhưng anh vẫn luôn luôn giữ vững khí tiết của người cộng sản, bảo vệ cơ sở cách mạng và tìm cách vượt ngục để được tiếp tục chiến đấu. Nhiều lần anh đã nói thẳng vào mặt kẻ thù: “Còn giặc Mỹ, không ai có hạnh phúc cả”. Câu nói ấy không chỉ gây xúc động trong tuổi trẻ và nhân dân ta và cả tuổi trẻ và nhân dân tiến bộ trên thế giới. Hạnh phúc đối với anh là chỉ tìm thấy trong chiến đấu, trong đấu tranh cách mạng.
Dù biết không thể tránh khỏi bị tử hình, nhưng anh vẫn lạc quan, yêu đời, xem cái chết nhẹ như lông hồng. Tại pháp trường, Nguyễn Văn Trỗi rất bình thản, tinh thần quyết chiến, quyết thắng. Khi chúng bịt mắt anh, anh giật tấm băng đen rồi nói: “Không, phải để tôi nhìn thấy mảnh đất này, mảnh đất thân yêu của tôi”. Giây phút cuối cùng, anh dõng dạc hô to: “Hãy nhớ lấy lời tôi. Đả đảo đế quốc Mỹ. Đả đảo Nguyễn Khánh, Hồ Chí Minh muôn năm. Hồ Chí Minh muôn năm. Hồ Chí Minh muôn năm!”.
Với những hy sinh, cống hiến cho quê hương, đất nước, năm 1964, Ủy ban Trung ương Mặt trận dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đã truy tặng Nguyễn Văn Trỗi danh hiệu Anh hùng các lực lượng vũ trang nhân dân giải phóng và Huân chương Thành đồng hạng Nhất. Năm 1995, Đảng và Nhà nước ta truy tặng danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân cho Nguyễn Văn Trỗi.
Sự hy sinh anh dũng của Nguyễn Văn Trỗi là một tấm gương sáng cho hàng triệu trái tim của người con yêu nước Việt Nam và bạn bè trên thế giới yêu chuộng hòa bình, bênh vực công lý; góp phần cổ vũ, tăng thêm nghị lực đấu tranh của các anh em bị tù đày; khơi dậy ở lớp thanh niên ngày ấy ý chí chiến đấu gan dạ, sôi sục hơn. Lời hô của anh tại pháp trường như tiếng kèn xung trận, thôi thúc, khích lệ cả nước hăng hái xung phong sẵn sàng đánh giặc. Học tập gương chiến đấu của Nguyễn Văn Trỗi, khắp cả nước đấy lên phong trào thi đua, quyết tâm đánh thắng giặc Mỹ cứu nước. Lớp lớp thanh niên trên mọi miền đất nước đã noi gương anh, đi theo tiếng gọi thiêng liêng của Tổ quốc, xông pha ra mặt trận chiến đấu, góp phần làm nên Đại thắng mùa Xuân năm 1975, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Hình tượng Nguyễn Văn Trỗi đã trở thành cảm hứng, nhân vật chính trong nhiều tác phẩm văn học nghệ thuật, gây xúc động lòng người. Đó là bài thơ “Hãy nhớ lấy lời tôi” của Tố Hữu, bài hát “Lời anh vọng mãi ngàn năm” của Vũ Thanh, phim tài liệu “Anh Nguyễn Văn Trỗi sống mãi” và phim truyện “Nguyễn Văn Trỗi” của đạo diễn Bùi Đình Hạc. Đặc biệt là bút ký “Sống như anh” của nhà báo Thái Duy (Trần Đình Vân) đã trở thành cuốn sách “gối đầu giường” của biết bao người, được bạn đọc bình chọn là một trong ba cuốn sách có nội dung hay nhất năm 2002 và gần đây được xuất bản sang tiếng Tây Ban Nha… Tượng của Nguyễn Văn Trỗi được dựng lên ở một số công viên. Tên anh được đặt cho nhiều con đường, cây cầu và trường học ở Việt Nam và nước ngoài. Thành đoàn TP Hồ Chí Minh đạt giải thưởng mang tên anh và một sân vận động ở Cuba cũng rất tự hào được mang tên anh.
Anh hùng liệt sỹ Nguyễn Văn Trỗi luôn là tấm gương hy sinh cách mạng sáng ngời cho các thế hệ thanh niên học tập, noi theo, tích cực rèn luyện, phấn đấu đóng góp trí tuệ, sức lực vào công cuộc đổi mới, đẩy mạnh sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế của đất nước Việt Nam.
T.T