Thấm thoát đã tròn 30 năm kể từ khi Tuần Tin Tức, nay là Tin tức, ra số báo đầu tiên. “Tiếng sét” Tuần Tin Tức nổ giữa bầu trời đơn điệu, ảm đạm và nặng mùi bao cấp của báo chí những năm 1980 có tầm ảnh hưởng hết sức lớn lao. Trong thời điểm chuẩn bị kỷ niệm 30 năm ngày ra số báo đầu tiên này, những người làm báo Tin tức, mà tiền thân là Tuần Tin Tức, xúc động tưởng nhớ cố Tổng Giám đốc TTXVN, Tổng Biên tập đầu tiên của Tuần Tin Tức, nhà báo Đào Tùng, người đứng mũi chịu sào, chịu trận để tạo ra “tiếng sét” dữ dội này.
Nguyên Tổng Giám đốc TTXVN Đỗ Phượng đã hoàn toàn có lý khi nói rằng báo Tuần Tin Tức với vai trò xông xáo hàng đầu của báo chí Việt Nam trên mặt trận chống tiêu cực đã gây ra “cơn địa chấn". Và quả thực, nhiều mảng tối trong xã hội đã được các phóng viên Tuần Tin Tức bóc ra và phơi bày trước ánh sáng.
Nhà báo Đỗ Phượng là người có công cùng cố Tổng Giám đốc Đào Tùng trong việc hoạch định kế hoạch, gây dựng và chỉ đạo báo Tuần Tin Tức ngay từ số báo đầu tiên. Đây là một ấn phẩm đặc biệt của TTXVN mà hầu như các vị lãnh đạo chủ chốt đều hơn một lần trực tiếp phụ trách. Hãy tưởng tượng có bài báo phải qua các Phó Tổng Giám đốc lúc đó l Nguyễn Đức Giáp, Hồ Tiến Nghị, Đỗ Phượng và Tổng Giám đốc Đào Tùng trực tiếp duyệt bài. Tất nhiên đây là những bài chống tiêu cực.
Chúng tôi nhớ rằng cố Tổng Giám đốc Đào Tùng, nguyên Phó Tổng Giám đốc Đỗ Phượng thời điểm đó, bằng quan hệ của mình đã phải gặp bằng được Tổng Bí thư Lê Duẩn để xin ý kiến về mở rộng thông tin, tức là ra báo. Lý do vì có một ý kiến không muốn cho TTXVN làm việc này. Nhà báo Đỗ Phượng kể, chưa chờ hai ông trình bày, Tổng Bí thư Lê Duẩn đã nghiêm giọng: “Các anh làm thông tin hay Bộ Chính trị làm. Đây là việc của các anh, vì thế các anh phải là người quyết định chứ”.
Nhờ có lệnh miệng này mà các đồng chí lãnh đạo TTXVN khi đó Đào Tùng, Đỗ Phượng mạnh tay hơn để có ngày 14/5/1983, Tuần Tin Tức ra số đầu tiên do Tổng Giám đốc Đào Tùng trực tiếp làm Tổng Biên tập.
Tuần Tin Tức ra đời được lịch sử giao cho “cây súng” hiệu để phát lệnh tấn công và trở thành đội quân xung kích trong sứ mệnh đi đầu trong cuộc chiến đấu chống tiêu cực, đã tác động sâu sắc tới công chúng do dám xông vào những vấn đề “nóng” của đời sống chính trị, kinh tế, xã hội đất nước.
Vì thế, chỉ vài năm sau khi xuất bản số đầu tiên, Tuần Tin Tức trở thành một tờ báo có sức hút lớn với đông đảo bạn đọc. Nhiều thế hệ phóng viên các phân xã vẫn còn nhớ cảm giác sung sướng khi thấy báo của cơ quan mình không có mà bán. Ai đời mua báo lẻ hàng ngày mà phải đăng ký trả tiền trước. Hồi ấy mà có máy photocopy thì ít nhất các phân xã của TTXVN cũng lãi đủ tiền cơm hàng ngày cho anh em.
Còn nhớ, tiếng sét đầu tiên gây chấn động công chúng là bài báo “Vùng than trước ngưỡng cửa báo động”. Ngay khi đọc xong bài báo, Thủ tướng Phạm Văn Đồng đã yêu cầu Bộ trưởng Bộ Điện Than (khi đó) hoãn đi nước ngoài để cùng Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ninh kiểm điểm và giải trình liên quan đến bài báo của Tuần Tin Tức. Lần đầu tiên trong lịch sử báo chí Việt Nam có một bài báo mà sức lan tỏa và hiệu ứng thông tin lại nhanh chóng và mạnh mẽ đến thế.
Tiếp đà này, Tuần Tin Tức liên tục đưa lên mặt báo rất nhiều vụ việc, nhiều nhân vật, nhiều ngành, nhiều địa phương. Báo Tuần Tin Tức không ít lần phải tiếp Bộ trưởng, Bí thư, Chủ tịch đến “trình bày hoàn cảnh”, tiếp thu phê bình.
Vụ việc kéo dài và phức tạp nhất trong số các vụ mà báo Tuần Tin Tức nêu lên là vụ ông Hà Trọng Hòa, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Anh Vũ Tâm (sau trở thành Tổng Biên tập báo) với bút danh Thơ Linh Cơ (tên vợ và con anh Vũ Tâm) đã hoàn thành xuất sắc loạt bài “chơi với lửa" này.
Nhà báo Đỗ Phượng kể rằng, ngay sau khi báo đăng bài "Lan “lừa” là ai", ông đã gặp và đưa tờ báo cho Tổng Bí thư Nguyễn Văn Linh đọc. Ông nói: "Chúng tôi đã đăng bài báo này và chúng tôi biết chắc chắn ngày mai sẽ có chuyện. Hoặc TTXVN sẽ bị kỷ luật hoặc ông Hà Trọng Hòa sẽ bị kỷ luật". Tổng Bí thư nghe báo cáo xong đã đồng ý để Tuần Tin Tức tiếp tục thực hiện kế hoạch của mình. Hóa ra nguồn tài liệu mà nhà báo Vũ Tâm và Tuần Tin Tức thu thập được đã phục vụ cho Bộ Chính trị rất đầy đủ và chính xác. Kết quả, sau loạt bài điều tra của báo Tuần Tin Tức, ông Hà Trọng Hòa bị khai trừ khỏi Ban Chấp hành Trung ương, cách chức Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa.
Có thể nói, đó là thời kỳ “nóng nhất” của Tuần Tin Tức. Nóng bởi sự hăng say, xông xáo của anh em phóng viên với hàng loạt các bài điều tra. Vị thế của Tuần Tin Tức nhanh chóng được khẳng định bởi sức mua của người đọc ngày một tăng cao...
Trần Đình Thảo