Vừa trải qua cuộc bầu cử Đuma Quốc gia (Hạ viện) khóa VI ngày 4/12/2011 lại sắp bước vào cuộc bầu cử tổng thống mới vào ngày 4/3 tới nên nước Nga nói chung và thủ đô Mátxcơva nói riêng đang rung chuyển bởi hai làn sóng trái ngược nhau - một bên ủng hộ chính quyền và Thủ tướng kiêm ứng cử viên tổng thống Vladimir Putin, còn bên kia là phe đối lập đòi có một "cuộc bầu cử trung thực".

Mít tinh ủng hộ ứng cử viên Putin tại Saint-Petersburg ngày 18/2/2012.

Từ cuối năm ngoái đến nay, hàng trăm nghìn người dân Nga và thủ đô Mátxcơva không có ngày nghỉ cuối tuần nào vì người ta đua nhau xuống đường để ủng hộ và phản đối bầu cử. Mở đầu làn sóng xuống đường là cuộc biểu tình rầm rộ nhằm phản đối kết quả bầu cử Đuma do phe đối lập tổ chức vào ngày 10 và 24/12/2011 trên Quảng trường Bolotno và Đại lộ Sakharov. Vào thời điểm đó, con số 10.000 - 25.000 người biểu tình được coi là "khủng". Nhưng rồi phe ủng hộ chính quyền đã có "hành động đáp trả" bằng cuộc biểu dương lực lượng đông tới 15.000 - 30.000 người ngay sau đó trên Quảng trường Quần ngựa và Đồi Tưởng niệm (hay còn gọi là Công viên Chiến thắng).

Đến nay thì người dân Nga không còn coi là "hiện tượng" khi vào thứ bảy hay chủ nhật người ta thấy cờ và biểu ngữ rực trời cùng đám đông bất chấp giá lạnh, đội tuyết đội gió đổ ra đường phố. Với nhiệt độ xuống tới âm 20, thậm chí âm 30 độ C, người dân Nga vẫn mải miết xuống đường và ban tổ chức mít tinh - biểu tình chỉ đảm bảo cho họ mỗi người một ly trà nóng trong mùa đông băng giá.

Cuộc đua ô tô dọc đường Vành đai I "Sadovoie Kolso" ủng hộ ứng cử viên Putin.

Ngày 4 và 11/2, khi 25.000 - 35.000 người ủng hộ phe đối lập tham gia cuộc biểu dương lực lượng, thì phe ủng hộ chính quyền và ứng cử viên Putin tụ tập tới 138.000 - 150.000 người. Riêng ngày 18/2, phe ủng hộ ông Putin đã tổ chức mít tinh - tuần hành - ca nhạc tại 48 tỉnh, thành, từ Vladivostok ở Viễn Đông tới cố đô Saint-Petersburg ở Tây Bắc, với sự tham gia của gần 200.000 người. Chưa hết, trong hai đêm 18 và 19/2, hơn 5.000 chiếc ô tô các loại đã tham gia cuộc đua ủng hộ ông Putin quanh đường Vành đai số I (Sadovoie Kolso), còn phe "vì cuộc bầu cử trung thực" thì chỉ tụ tập được chưa đến 300 chiếc.

Rạng sáng ngày 20/2, phóng viên TTXVN thường trú tại LB Nga đã chứng kiến cảnh các phe phái ủng hộ và đối lập với chính quyền Nga xông vào nhau để "thượng cẳng chân, hạ cẳng tay" khi đứng chờ trước Tòa thị chính Mátxcơva để nộp đơn đăng ký mít tinh - biểu tình trong hai ngày 4 và 5/3, tức là vào ngày bỏ phiếu và ngày hôm sau cuộc bầu cử tổng thống mới.

Các tổ chức thanh nhiên ủng hộ chính quyền và ứng cử viên Putin gồm "Nước Nga Trẻ", "Địa phương", "Lớp người Mới", "Cận vệ Trẻ" và "Những người của chúng ta" (Nasi) đã lập ra Ban tổ chức chung để đăng ký míttinh trong 2 ngày 4 và 5/3 tới trên các quảng trường trung tâm thủ đô gồm Quảng trường Quần ngựa, Quảng trường Nhà hát, Quảng trường Bolotno và Quảng trường Lubyanka. Trong khi đó, các tổ chức và phong trào đối lập gồm "Vì cuộc bầu cử trung thực", "Mặt trận cánh tả", "Đoàn kết", "Chiến tranh" và "Liên đoàn cử tri" cũng muốn tổ chức biểu tình phản đối trên các quảng trường này vào hai ngày 4 và 5/3. Do biết trước về “ý đồ” của nhau nên cả hai phe đều phân công các đại diện thay nhau túc trực từ đêm 19 đến sáng 20/2 trước cổng Tòa Thị chính Mátxcơva. Do nhận thức rõ lợi thế của việc nộp đơn trước và do tranh chỗ nhau nên người của hai bên đã xông vào ẩu đả, nhưng rất may cảnh sát trực đã kịp thời ngăn chặn xung đột bùng nổ.

Đi qua các đường phố Mátxcơva hay xem các chương trình truyền hình Nga vào những ngày này, chúng tôi đều thấy nhan nhản hình ảnh và các khẩu hiệu tranh cử của cả 5 ứng cử viên. Ứng cử viên Putin chọn khẩu hiệu: "Một nước Nga hùng mạnh cần có một thủ lĩnh xứng đáng". Chủ tịch Ủy ban Trung ương Đảng Cộng sản LB Nga Ghennady Ziuganov chọn khẩu hiệu: "Vì cuộc cải cách hệ thống chính trị, vì cải cách nước Nga". Chủ tịch Đảng Tự do - Dân chủ Vladimir Girinovsky chọn: "Tổng thống Girinovsky hay mọi cái sẽ xấu hơn", còn tỷ phú Prokhorov lấy câu: "Prokhorov - Tổng thống mới, Nước Nga mới". Riêng thủ lĩnh "Nước Nga Công bằng" Sergey Mironov thì không nêu khẩu hiệu nào, chỉ kêu gọi hãy vì cuộc bầu cử trung thực và bỏ phiếu cho ông.

Hàng ngày, các kênh truyền hình, phát thanh và những tờ báo lớn cũng như các trang web thay nhau quảng cáo "cân xứng" cho 5 ứng cử viên này. Sau khi ứng cử viên Putin từ chối tranh luận trực tiếp trên truyền hình và chọn các đại diện của mình thay thế, 4 ứng cử viên còn lại cũng đã chọn cách này khiến cho cuộc vận động tranh cử tổng thống mới có vẻ kém quyết liệt đi, ít nhất qua "màn ảnh nhỏ". Tuy nhiên, năm ứng cử viên vẫn tản đi các ngả đường đất nước để tranh thủ lá phiếu cử tri khi chỉ còn chưa đầy 2 tuần lễ nữa là đến ngày quyết định trọng đại.

Dư luận Nga hiện có ý kiến khác nhau về khả năng đắc cử của 5 ứng cử viên, nhưng đều có chung nhận xét 4 đại diện đối lập đều không thuộc diện "đối trọng xứng đáng" với ông Putin. Người ta không nghi ngờ về khả năng đương kim Thủ tướng Nga quay lại Điện Kremli, mà chỉ còn băn khoăn về tỷ lệ phiếu ông giành được trong vòng một. Thậm chí, ứng cử viên Girinovsky còn quả quyết vào cuối tháng này, hai ứng cử viên Prokhorov và Mironov sẽ rút lui để "góp phần cho ông Putin giành thắng lợi lớn ngay trong vòng một".

Ngày 20/2, Trung tâm nghiên cứu dư luận xã hội toàn liên bang (VSIOM) đã thông báo kết quả cuộc trưng cầu mới nhất cho thấy, ông Putin sẽ đắc cử ngay trong vòng một với 58,6% số phiếu ủng hộ, tiếp theo là các ông Ziuganov (14,8%), Girinovsky (9,4%), Prokhorov (8,7%) và Mironov (7,7%).

Bài và ảnh: Đình Lanh (P/v TTXVN tại LB Nga)