Đến Tà Năng và Đạ Quynh huyện Đức Trọng, Lâm Đồng bầy giờ, con đường đất tuy vẫn có đoạn lầy lội song cảnh những đoàn xe máy của các phu vàng rú ga phóng bạt mạng không còn nữa. Những thung lũng bị cày xới, những dòng suối bị biến dạng dòng chảy... vẫn còn nhưng đó chỉ là những vết tích của chuỗi ngày miền đất heo hút giữa rừng sâu này nóng lên vì vàng. Trên bãi cỏ lớn dưới thung lũng, hàng trăm con bò của một doanh nghiệp chăn nuôi ung dung gặm cỏ...

* Khổ vì “ lỡ có vàng ”

Nghe thật lạ nhưng đó là lời trên khuôn mặt “cười như mếu" của không ít cán bộ ở Tà Năng (một xã vùng sâu của huyện Đức Trọng – Lâm Đồng ) cũng như cán bộ huyện Đức Trọng trong những ngày ăn không ngon, ngủ không yên vì nạn khai thác vàng trái phép diễn ra "nóng" đến mức địa phương phải huy động cả lực lượng vũ trang vào giải tỏa.

Tà Năng từng khổ vì có vàng. Nguồn Internet.

Hơn hai thập niên trước, vùng rừng núi của xã Tà Năng được phát hiện có vàng. Một doanh nghiệp đã được cấp phép thăm dò và khai thác. Quy mô khai thác nhỏ và hiệu quả không như mong muốn do trữ lượng thấp, địa hình phức tạp... Ngược lại nạn khai thác vàng trái phép diễn ra rầm rộ... Không chỉ những người dân trong vùng đào đất từ thung lũng đến các sườn đồi để đãi vàng mà cả những “ cai đầu dài ” vào khoét núi tìm vàng. Lúc cao điểm, cả vùng rừng Ma Bó – Tà Năng “ nóng ” như một công trường. Những chiếc máy đào, múc xúc, giàn rung... ngang nhiên hoạt động gây náo động cả vùng. Mỗi ngày có hàng trăm người ngâm mình trong nước dưới cái nắng rát trong cơn say vật vã với vàng.

Đất bị móc ruột, suối không còn trong xanh và không ít trâu bò đã chết do uống nước có chất độc dùng để đãi vàng. Thiên nhiên bị tàn phá và trật tự xã hội bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Buôn làng bình yên bỗng phút chốc trở nên phức tạp vì “dân tứ xứ ”. Người dân trong vùng Ma Bó – Tà Năng kêu khổ, chính quyền địa phương cũng ăn không ngon, ngủ không yên. Đ ể dẹp được điểm nóng này, Lâm Đồng đã chỉ đạo quyết liệt và chính quyền địa phương đã mở các đợt ra quân truy quét các đối tượng khai thác trái phép, tăng cường quản lý trật tự xã hội, giao cho lực lượng bộ đội, công an huyện trực tiếp quản lý các điểm nóng này. Trong các đợt truy quét, nạn khai thác trái phép giảm hẳn nhưng chỉ một thời gian sau thì lại tái diễn theo kiểu “ nhảy cóc ”.
Không chỉ Tà Năng, một số vùng ở xã Đạ Quynh ( bên cạnh xã Tà Năng ) vài năm gần đây cũng nóng lên vì vàng. Khi ở Tà Năng bị truy quét mạnh thì nhiều đối tượng lại chuyển địa bàn sang Đạ Quynh “ moi đất đãi vàng ”. Vì vậy, Đạ Quynh cũng nhanh chóng trở thành điểm nóng không yên ả.

* Nỗ lực cho sự bình yên

“Bây giờ những khu vực nóng đào đãi vàng trái phép ở đây đang nguội” – Lãnh đạo huyện Đức Trọng vui vẻ cho biết. Để tìm hiểu vấn đề, khi đến tận nơi “ mục sở thị ”, chúng tôi cũng bất ngờ trước sự bình yên của những nơi bao nhiêu năm qua là “điểm nóng”.

Trên con đường từ vùng Ma Bó, xã Tà Năng vào đến khu vực đầu nguồn ở xã Đạ Quynh, thỉnh thoảng mới gặp một xe máy của người dân trong vùng, của lực lượng bảo vệ rừng, lực lượng tuần tra của các doanh nghiệp có dự án ở đây đi lại. Thung lũng chạy dọc theo đường – dòng chảy của con suối lớn từng bị đào bới tung lên để đãi vàng giờ đã yên ả. Các miệng hầm lớn của những đường hầm đào sâu vào các đỉnh núi để khai thác vàng trước đây giờ đã trở nên hoang phế.

Đưa chúng tôi đi thực tế tại những nơi từng là điểm nóng khai thác vàng trái phép, lãnh đạo Công ty TNHH Mai Tiến – một doanh nghiệp được giao đất trồng rừng kết hợp nuôi bò chất lượng cao ở đây cho biết: Từ khi được giao quản lý vùng đất này cùng với một số đơn vị khác, Công ty đã phối hợp với những đơn vị này để ngăn chặn việc đào đãi vàng trái phép; trong đó, Công ty TNHH một thành viên 7/5 ( thuộc Quân khu 7 ) giữ một vai trò then chốt trong việc mang lại bình yên cho vùng đất này. Công ty đã huy động một lực lượng đủ mạnh chốt thường trực tại khu vực này để phát hiện và truy quét kịp thời những đối tượng khai thác trái phép. “Đặc biệt chúng tôi phối hợp chặt với chính quyền thôn, xã và nhất là với các già làng trong vùng để vận động người dân không đi làm phu vàng cho các đầu nậu khai thác trái phép, phát hiện và báo kịp thời cho công ty khi thấy có dấu hiệu những đối tượng khai thác trái phép xuất hiện trong vùng hoặc chuẩn bị cho việc khai thác trái phép… Từ đó Công ty đã huy động lực lượng ngăn chặn kịp thời. Đây là giải pháp căn cơ, bền vững và hiệu quả nhất. Nhờ đó mà hiện nay việc đào đãi vàng trái phép đã chấm dứt ” – Đại tá Huỳnh Văn Tài, Giám đốc Công ty TNHH một thành viên 7/5 hồ hởi nói.

Nhờ xóa bỏ được nạn đào đãi vàng trái phép mà môi trường ở vùng đất này “ nóng vì vàng” này giờ không còn bị ô nhiễm như trước. Tại đây, gần 100 ha rừng trồng cũng đang lên xanh hòa cùng những bãi cỏ dưới các thung lũng trải rộng... Nhìn hàng trăm con bò ( trong đó có hơn 50 con bò nhập về từ Úc) của Công ty TNHH Mai Tiến ung dung gặm cỏ trên các thung lũng, sườn đồi… mới cảm nhận hết sự bình yên đang trở về nơi đây và với nhiều người thì sự bình yên này chắc chắn không phải là " khoảng lặng " trước cơn bão mới như những lần trước./.



Phan Văn Đông