Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: “ASEAN cần dành nguồn lực cao nhất cho xây dựng Cộng đồng”

Chiều 8/5, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 18 đã bế mạc tại thủ đô Giacácta, Inđônêxia sau hai ngày làm việc khẩn trương và tích cực.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo ASEAN đã tập trung thảo luận về các vấn đề đối nội và đối ngoại của khối, trong đó nhấn mạnh việc tăng cường thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN dân chủ và vì nhân dân vào năm 2015; củng cố, tăng cường vị thế của ASEAN trên trường quốc tế thông qua việc mở rộng và thúc đẩy quan hệ đối ngoại, nâng cao vai trò quốc tế của ASEAN. Các nhà lãnh đạo cũng đã thảo luận nhiều vấn đề khu vực và quốc tế, cũng như các cơ chế hợp tác song phương và đa phương cùng quan tâm.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng tại phiên họp toàn thể. Ảnh: Đức Tám – TTXVN

Phát biểu trong các cuộc họp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị ASEAN cần tiếp tục tăng cường đoàn kết, phát huy nội lực và dành ưu tiên, nguồn lực cao nhất cho mục tiêu xây dựng Cộng đồng, cũng như cho các vấn đề ưu tiên của khu vực, mở rộng quan hệ đối tác và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, vì hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực. Đây chính là cơ sở và nội lực để ASEAN có thể phát huy vai trò của mình trên trường quốc tế. Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đề nghị ASEAN cần tích cực tham khảo, chia sẻ thông tin và phối hợp lập trường trong những vấn đề mà các nước thành viên cùng quan tâm; đồng thời chia sẻ kinh nghiệm của khu vực với thế giới trên cơ sở đồng thuận. ASEAN cần lựa chọn những vấn đề phù hợp để có thể đóng góp thiết thực vào các khuôn khổ hợp tác toàn cầu, đồng thời tăng cường hơn nữa hiệu quả của các cơ chế phối hợp hiện có, nhất là hoạt động của các Ủy ban ASEAN tại trụ sở Liên hợp quốc, các tổ chức quốc tế và các nước thứ ba nhằm phát huy mạnh mẽ tiếng nói và phản ánh lập trường chung của ASEAN tại các diễn đàn này.

Phát biểu bế mạc hội nghị, Tổng thống nước chủ nhà Inđônêxia Susilo Bambang Yudhoyono - trên cương vị là Chủ tịch ASEAN năm 2011 - khẳng định thành công của Hội nghị lần này giúp cho các nước thành viên xích lại gần nhau hơn trong các vấn đề cùng quan tâm, đồng thời thắt chặt hơn nữa tình hữu nghị, hợp tác mang tính xây dựng giữa các nước thành viên trong nỗ lực giải quyết các vấn đề của khối nói riêng, của châu Á và toàn cầu nói chung. Tổng thống Yudhoyono nhấn mạnh vị thế và vai trò đang gia tăng của ASEAN, đặc biệt trong nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN đoàn kết, vững mạnh vào năm 2015 với sự tham gia ngày càng tích cực và hiệu quả của người dân vào việc thực hiện các mục tiêu chung nhằm biến Đông Nam Á trở thành khu vực ngày càng an ninh, hòa bình, hòa hợp và thịnh vượng.

Sau hai ngày họp, hội nghị đã nhất trí với ba tuyên bố chung về Cộng đồng ASEAN trong cộng đồng các quốc gia toàn cầu, thiết lập Viện ASEAN vì hòa bình và hòa giải và tăng cường hợp tác chống nạn buôn người ở Đông Nam Á.

Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN đã có phiên họp hẹp thảo luận về Cấp cao Đông Á mở rộng, các biện pháp tăng cường quan hệ đối ngoại của ASEAN, nâng cao vai trò quốc tế của ASEAN và những vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm.

Về Cấp cao Đông Á (EAS), Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo tái khẳng định mục tiêu, nguyên tắc, thể thức cũng như những ưu tiên của EAS đã được ghi trong hai văn kiện nền tảng là Tuyên bố Cuala Lămpơ về EAS năm 2005 và Tuyên bố Hà Nội kỷ niệm 5 năm thành lập EAS năm 2010. Các nhà lãnh đạo tán thành khuyến nghị của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN về việc mời Nga và Mỹ tham gia ngay từ đầu vào quá trình chuẩn bị để lãnh đạo hai nước này có thể dự EAS lần thứ 6 vào cuối năm nay.

Về quan hệ đối ngoại của ASEAN, các nhà lãnh đạo hoan nghênh những tiến triển tích cực trong quan hệ giữa ASEAN với các đối tác, đặc biệt là những kết quả cụ thể trong năm Việt Nam làm Chủ tịch ASEAN 2010...

Về chủ đề "Cộng đồng ASEAN trong Cộng đồng các quốc gia toàn cầu" nhằm nâng cao vai trò quốc tế của ASEAN, các nhà lãnh đạo nhất trí cho rằng trong khi Hiệp hội dành ưu tiên và nguồn lực cao nhất cho mục tiêu xây dựng Cộng đồng, mở rộng quan hệ đối tác và duy trì vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực đang định hình, ASEAN cũng cần tích cực tham khảo, chia sẻ thông tin và phối hợp lập trường, nhất là trong những vấn đề có chung lợi ích để phát huy hơn nữa vai trò, tiếng nói của mình trên trường quốc tế.

Liên quan vấn đề Biển Đông và Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), các nhà lãnh đạo khẳng định hòa bình, an ninh và ổn định ở Biển Đông, trong đó có vấn đề an ninh và an toàn hàng hải, là lợi ích chung của tất cả các nước. Mọi tranh chấp về chủ quyền ở Biển Đông cần được giải quyết giữa các bên liên quan thông qua các biện pháp hòa bình trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước về Luật Biển năm 1982 của Liên hợp quốc. Việc thực hiện tốt DOC sẽ góp phần quyết định việc duy trì hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông. ASEAN ủng hộ việc sớm hoàn thành các quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC và tiến hành xây dựng Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC) vào năm 2012 nhân dịp kỷ niệm 10 năm DOC. Các nhà lãnh đạo ASEAN cũng nhấn mạnh rằng tăng cường đoàn kết, phối hợp tiếng nói chung đi đôi với thúc đẩy hơn nữa đối thoại và hợp tác với Trung Quốc nhằm thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC.

Về tình hình Thái Lan - Campuchia, các nhà lãnh đạo bày tỏ mong muốn hai nước sẽ giải quyết hòa bình các tranh chấp phù hợp với tinh thần đoàn kết ASEAN được thể hiện trong Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác Đông Nam Á (TAC), Hiến chương ASEAN.

Tại hội nghị, các nhà lãnh đạo đã đồng ý trên nguyên tắc đề nghị của Mianma đảm nhận chức Chủ tịch ASEAN vào 2014.

Về việc Timo Létxtê xin trở thành thành viên của ASEAN, các nhà lãnh đạo nhất trí cho rằng cần có thêm thời gian để cả ASEAN và Timo Létxtê chuẩn bị cho việc này, đồng thời giao các Bộ trưởng Ngoại giao xem xét kỹ các mặt trước khi trình lãnh đạo ASEAN.

Về ứng phó với các thách thức, ASEAN cam kết đẩy mạnh hơn nữa hợp tác khu vực, đặc biệt  trong cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, quản lý thiên tai, an ninh lương thực và an ninh năng lượng.

Về tăng cường đối ngoại của ASEAN, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị ASEAN tiếp tục tăng cường đoàn kết, phát huy nội lực, dành ưu tiên và nguồn lực cao nhất cho mục tiêu xây dựng Cộng đồng cũng như các vấn đề ưu tiên của khu vực. ASEAN cần mở rộng quan hệ đối tác và duy trì vai trò trung tâm trong cấu trúc khu vực đang định hình, vì hòa bình, ổn định và hợp tác ở khu vực. Đây chính là cơ sở và nội lực để ASEAN có thể phát huy vai trò trên trường quốc tế. Ngoài ra, ASEAN cũng cần tích cực tham khảo, chia sẻ thông tin và phối hợp lập trường trong những vấn đề mà các nước thành viên cùng quan tâm; đồng thời chia sẻ kinh nghiệm của khu vực với thế giới trên cơ sở đồng thuận. ASEAN cần lựa chọn những vấn đề phù hợp để có thể đóng góp thiết thực vào các khuôn khổ hợp tác toàn cầu, đồng thời tăng cường hơn nữa hiệu quả của các cơ chế phối hợp hiện có, nhất là hoạt động của các Ủy ban ASEAN tại trụ sở Liên hợp quốc, các tổ chức quốc tế và các nước thứ ba nhằm phát huy mạnh mẽ tiếng nói và phản ánh lập trường chung của ASEAN tại các diễn đàn này.

Về phát triển bền vững tại Tiểu vùng Mê Công, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị tăng cường hơn nữa hợp tác ứng phó với biến đổi khí hậu và thúc đẩy phát triển bền vững, đặc biệt trong việc khai thác và sử dụng hợp lý, bền vững tài nguyên nước. Thủ tướng cho rằng việc khai thác, sử dụng nguồn nước sông Mê Công, nhất là việc xây dựng các công trình trên dòng sông chính Mê Công, trước hết cần phải hướng tới bảo đảm lợi ích của cư dân cũng như sự phát triển bền vững của tất cả các nước ven sông, nhất là các nước hạ nguồn. Điều này không chỉ đòi hỏi phải có sự hợp tác chặt chẽ của cả 5 nước ASEAN và Trung Quốc, mà còn phải có sự phối hợp nghiên cứu khoa học một cách kỹ lưỡng về tác động đối với môi trường.

Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng đã có cuộc gặp riêng với Tổng thống nước chủ nhà Inđônêxia, Chủ tịch Cấp cao ASEAN 18, ông Susilo Bambang Yudhoyono; Tổng thống Philíppin Benigno Aquino và Tổng thống Mianma Thein Sein để thúc đẩy quan hệ song phương và trao đổi các vấn đề quốc tế, khu vực cùng quan tâm.

Trước đó, ngày 7/5, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các nhà lãnh đạo ASEAN đã họp phiên toàn thể, nhằm kiểm điểm việc thực hiện Lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN và triển khai sáng kiến Kết nối ASEAN. Các nhà lãnh đạo nhất trí cần tiếp tục đẩy nhanh tiến độ để thực hiện mục tiêu hình thành Cộng đồng ASEAN vào 2015...

Tại phiên họp toàn thể, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã phát biểu về nhiều chủ đề quan trọng của phiên họp. Chiều cùng ngày, Thủ tướng ta đã tham dự cuộc gặp giữa các nhà lãnh đạo ASEAN với đại diện Đại Hội đồng Liên minh nghị viện các nước ASEAN (AIPA), gặp đại diện thanh niên và đại diện các tổ chức quần chúng.

Cùng ngày, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã có các cuộc tiếp xúc song phương với Thủ tướng Lào và Thủ tướng Thái Lan để thúc đẩy quan hệ song phương và trao đổi các vấn đề quốc tế và khu vực cùng quan tâm. 

Việt Tú – Thiện Thuật