Nhân dịp năm mới, NSND Xuân Huyền sẽ có một “liveshow” kịch chào xuân. Đây là lần đầu tiên mà cả loạt tác phẩm sân khấu lần lượt đến với khán giả Hà Nội. Và điều đáng nói là, không chờ kinh phí từ nhà nước, cũng không nhằm quảng bá “thương hiệu” (đúng hơn là “kịch hiệu”) nhưng những gì mà người đạo diễn gạo cội, tài ba này mang đến sẽ rất nhiều, nhiều hơn những gì có thể nói…

Như liên hoan sân khấu

Nhắc đến lịch sử phát triển của nghệ thuật sân khấu phía Bắc không thể không nhắc đến đạo diễn - NSND Ngô Xuân Huyền. Ông có vị trí vững vàng được xác lập bởi các vở kịch còn mãi trong lòng công chúng. Phong cách đạo diễn của NSND Xuân Huyền có sức ảnh hưởng mạnh mẽ tới thế hệ đạo diễn trẻ sau này. Ông không chỉ là một đạo diễn tài danh, mà còn là người thầy đáng kính của thế hệ làm sân khấu hôm nay.

Vở kịch được trình diễn nhân dịp đầu năm mới 2012

Lần này, liveshow kịch chào xuân có 5 vở diễn được 4 nhà hát cùng tham gia biểu diễn tại sân khấu Nhà hát ca múa nhạc Âu Cơ. Trong đó, Nhà hát Tuổi trẻ tham gia diễn 2 vở: “Nhà có 3 chị em” và “Tiếng chuông chùa”. Nhà hát Kịch Hà Nội diễn vở “Cát bụi”. Nhà hát kịch Việt Nam diễn vở “Một cây làm chẳng nên non”. Và Nhà hát Kịch Quân đội sẽ diễn vở “Cái chết chẳng dễ dàng gì”. Đạo diễn - NSND Xuân Huyền sẽ là đạo diễn chỉ đạo trực tiếp 5 vở kịch nói nổi tiếng này với tâm huyết sẽ cùng những nghệ sỹ sân khấu thắp sáng lại sân khấu phía Bắc vốn đang yên ắng.

Chỉ 5 vở diễn thì chưa thể nói hết được về cả một cuộc đời cống hiến của NSND Xuân Huyền. Tuy nhiên, đó cũng là sự tri ân với nghệ sĩ và góp phần khơi gợi tình yêu nghệ thuật cho các thế hệ nghệ sĩ đang theo học tại các trường nghệ thuật và người xem. Phương thức xã hội hóa này có thể coi là bước đi tiên phong để tôn vinh các nghệ sĩ thành danh của sân khấu, bởi lẽ chúng ta còn nhiều nghệ sĩ khác cũng cần có những chương trình tôn vinh riêng như thế này, giống như chương trình "Con đường âm nhạc” tôn vinh các nhạc sĩ...

Liveshow này được biểu diễn nhân dịp kỷ niệm 70 năm ngày sinh của NSND Xuân Huyền, do gia đình NSND Xuân Huyền phối hợp với Hội Nghệ sỹ Sân khấu VN (Hội Nghệ sĩ Sân khấu VN) tổ chức nhằm tôn vinh người nghệ sỹ tài danh của sân khấu phía Bắc. 5 vở kịch nói nổi tiếng với sự dàn dựng của đạo diễn - NSND Xuân Huyền sẽ được diễn liên tục từ ngày 6/1- 10/1/2012. Anh Ngô Đức Việt -con trai NSND Ngô Xuân Huyền cho biết: “Chương trình cũng là dịp để cha tôi được cám ơn các tác giả, nghệ sĩ, nhạc sĩ, biên đạo, diễn viên, các đơn vị nghệ thuật và nhất là đông đảo khán giả đã cộng tác và đồng hành cùng ông để tạo nên các vở diễn có chất lượng, mặt khác đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của khán giả”.

Đạo diễn của 300 vở kịch

NSND Ngô Xuân Huyền được đào tạo nghề nghiệp một cách bài bản tại Liên Xô (cũ). Trở về nước, ngoài công tác giảng dạy tại trường Đại học Sân khấu và Điện ảnh Hà Nội, đào tạo ra nhiều nghệ sĩ tên tuổi, những nhà quản lý của nhiều đoàn nghệ thuật, ông còn đạo diễn khoảng 300 vở diễn lớn nhỏ. Đây là một con số kỷ lục đáng nể. NSƯT Lê Chức, (Phó Chủ tịch Thường trực Hội Nghệ sỹ Sân khấu Việt Nam, nhận định: "Rất nhiều vở diễn do NSND Ngô Xuân Huyền đạo diễn đã để lại ấn tượng mạnh mẽ đối với người xem. Để tạo ra một phong cách nghệ thuật – "Huyền kều” – biệt danh mà đồng nghiệp đặt cho ông, do dáng người cao của ông - là cả một quá trình lao động nghệ thuật hăng say bền bỉ nhiều năm tháng. Trong cuộc sống ông tranh luận hăng say và ồn ào nhưng trong nghệ thuật lại rất tinh tế...”.

NSND Xuân Huyền đã tâm sự: “Điều quan trọng nhất trong công việc của một người làm nghệ thuật nói chung và làm sân khấu nói riêng là bạn phải để lại được trong tác phẩm của mình một phong cách riêng”. NSND Xuân Huyền đã để lại một phong cách rất riêng trong mỗi tác phẩm của mình. Nói như đạo diễn - NSƯT Lê Chức: “Phong cách của Xuân Huyền là phong cách của một đạo diễn sân khấu chính luận. Một phong cách chính luận đầy sáng tạo. Sự sáng tạo đã để lại trong tác phẩm sân khấu của ông sự sâu sắc, thâm thúy, giàu nghệ thuật - thứ nghệ thuật sang trọng, nơi đã từng được tôn vinh là thánh đường”. NSND Xuân Huyền cũng cho biết, dù ông có làm hài kịch, vở hài kịch ấy cuối cùng vẫn quay về với… chính luận. Sắc sảo với sân khấu chính luận, NSND Xuân Huyền đã có những tác phẩm xuất sắc ở những năm sân khấu còn hưng thịnh.

Rất cần tôn vinh

Theo ông Nguyễn Đăng Chương-Cục phó Cục Nghệ thuật biểu diễn, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch: "Rất nên khuyến khích những chương trình như của NSND Xuân Huyền lần này. Thứ nhất, đó là dịp khán giả được xem những vở diễn có chất lượng cao. Thứ hai, đây là dịp giao lưu của các đoàn, các nghệ sĩ. Đặc biệt, cả 5 đêm đều phục vụ miễn phí nên công chúng có cơ hội đến với sân khấu”. Cũng theo ông Chương, nếu ai đó không hiểu biết lại cho rằng đây là dịp người nghệ sĩ đánh bóng tên tuổi là sai lầm nghiêm trọng. Vì tên tuổi NSND Xuân Huyền đã bóng đến mức không cần đánh bóng gì nữa. Cách đây mấy năm ông đã bị đột quỵ, giờ tổ chức các đêm diễn đâu phải là để củng cố tên tuổi nhằm tiếp tục dàn dựng gì thêm. Tất cả chỉ là con cháu, học trò và khán giả cùng nhau tôn vinh, tri ân NSND Xuân Huyền, chứ không hề có ý đồ quảng bá gì cho cá nhân một đạo diễn tài danh như ông.

Còn theo tác giả kịch bản Chu Thơm: "Trong "thảm họa" kịch bản chất lượng thấp thì đạo diễn có tay nghề cao lại thẳng thắn như bác Xuân Huyền rất quý. Bác kén kịch bản mặc dù bác không giàu. Tính thẳng thắn nên bác không ngại nói với tác giả: 'Vở ông kém lắm tôi không làm!' Nhưng một khi đã làm thì ông không sửa kịch bản một cách thô bạo…". Ông Chu Thơn nhấn mạnh: "Có thể nói dựng kịch tâm lý, khó ai vượt qua được đạo diễn Xuân Huyền. Đó là một con người để lại dấu ấn rất sâu qua từng vở diễn. Các vở mà khán giả đã xem khó có thể quên là “Bến bờ xa lắc”, “Cát bụi”, “Nhà có ba chị em” cùng nhiều vở diễn khác…”.

Như vậy, cơ hội thưởng thức kịch của một đạo diễn tài danh đang mở ra với khán giả Hà Nội. Tuy nhiên những gì mà ông mang lại cho khán giả còn rất nhiều…

Không thể nói hết qua 5 đêm diễn nhưng cũng cần bắt đầu và lan tỏa từ 5 đêm nghệ thuật này. Người vì nghệ thuật và công chúng như NSND Xuân Huyền rất cần được tôn vinh!

Thiên Anh