Sau khi tỉnh "mạnh tay", nạn khai thác trái phép vàng sa khoáng trên một số con sông ở Tuyên Quang đã giảm đáng kể. Tuy nhiên, thời gian gần đây, vàng tặc lại xuất hiện với thủ đoạn khai thác tinh vi hơn để qua mặt các cơ quan chức năng.
Những chiếc thuyền nhỏ được trang bị máy hút, "núp bóng" khai thác cát sỏi để khai thác vàng sa khoáng trên sông. Khi bị các cơ quan chức năng kiểm tra, chúng nhanh chóng bỏ chạy.
Theo nguồn tin từ nhân dân, chúng tôi tìm đến xã Hoà An, huyện Chiêm Hoá để tận mắt chứng kiến "công nghệ mới" của vàng tặc. Con đường cấp phối gồ ghề những viên đá từ thị trấn Vĩnh Lộc vào xã Hoà An chỉ có hơn 10km nhưng phải mất gần 30 phút mới đến nơi.
Hỏi thăm mãi, chúng tôi mới xác định được vị trí của những tàu hút đang khai thác vàng tại địa bàn thôn Tông Soong, xã Hoà An. Nằm cách UBND xã Hoà An chừng 6km, lại xa trục đường chính, thôn Tông Soong có một khúc sông Gâm chảy qua.
Theo những người dân địa phương, đây là khúc sông có nhiều vàng, lại giáp với nhiều xã. Do vị trí "đắc địa" như vậy, vàng tặc đã chọn nơi đây làm địa điểm khai thác. Ngay từ xa, chúng tôi đã nghe thấy tiếng của những máy nổ đang hoạt động, mặc dù lúc này đã gần giữa trưa và khu vực mà bọn vàng tặc đang khai thác nằm ngay bến Rèn (một bến đò ngang), nơi có nhiều người qua lại.
Ngay sát bờ sông, 4 chiếc thuyền đang đua nhau hút, sàng, đãi vàng sa khoáng. Vì nước sông chảy xiết nên 4 tàu hút này neo đậu sát với nhau, trên thuyền có khoảng 10 phu vàng đang làm việc hối hả, mặc cho bao nhiêu người qua lại. "Công nghệ mới" để khai thác vàng sa khoáng đã được hé lộ, những chiếc thuyền nhỏ được trang bị những một máy nổ công suất lớn, trên thuyền có máng đãi.
Đối với thuyền lớn hơn thì có 2 máy nổ công suất lớn; ngoài ra trên thuyền có thêm một hệ thống rung lắc tự động. Bùn dưới lòng sông, sau khi được máy nổ hút lên sẽ được đưa vào một máng rung lắc, sau đó đưa ra bàn đãi. Vàng nặng sẽ được giữ lại ở bàn đãi, còn bùn và sỏi xả thẳng xuống sông.
Để việc hút bùn diễn ra chính xác thì dưới sông có một thợ lặn được trang bị đầy đủ dụng cụ từ áo lặn đến bình ôxi. Thợ lặn này có nhiệm vụ đưa ống hút đến vị trí thích hợp dưới lòng sông. Nhìn từ xa, những chiếc thuyền này đều giống với những thuyền dùng để khai thác cát. Sau một lúc quan sát tỉ mỉ, chúng tôi quyết định sử dụng máy ảnh quay, chụp ảnh.
Phát hiện có người ghi hình những kẻ vàng tặc nhanh chống tắt máy, nhổ neo bỏ chạy. Rời bến Rèn, chúng tôi tìm đến nhà một người dân ngay cạnh đó. Rất bức xúc với hiện tượng khai thác vàng sa khoáng trái phép anh Đ.X.T, thôn Tông Soong, cho biết: Những tàu hút vàng này làm được 4 - 5 ngày rồi, có hôm thì làm ầm ầm cả đêm anh không ngủ được. Người làm vàng chủ yếu là dân thuộc xã Vinh Quang (Chiêm Hoá). Những hôm trước có tới gần chục chiếc khai thác khu vực sông này. Việc khai thác vàng đã làm lở khu vực bờ sông.
Được biết, trước đây, việc khai thác vàng sa khoáng trên sông trước đây được các vàng tặc dùng những chiếc tàu cuốc "núp bóng" khác thác cát sỏi. Nhưng từ khi tỉnh Tuyên Quang có thông báo số 33/TB-UBND yêu cầu dừng ngay và không sử dụng các phương tiện khai thác bằng tàu cuốc trên địa bàn tỉnh từ ngày 1/7/2011, việc này đã chấm dứt.
Trao đổi với phóng viên, ông Đoàn Xuân Đoan, Trưởng thôn Tông Soong cho biết: trên khu vực của thôn có 4 tàu hút đang hoạt động, nhưng khi có đoàn kiểm tra xuống thì các tàu này nhổ neo chạy. Mỗi ngày, các tàu hút này làm không ổn định một nơi mà thường xuyên thay đổi vị trí có khi chỉ làm khoảng 30 phút thì lại rút đi chỗ khác. Hồi tháng 5, đoàn kiểm tra của xã cũng phát hiện 6 tàu hút đang hoạt động nhưng khi đến gần thì họ nhổ neo bỏ chạy.
Ông Hà Công Trinh, Chủ tịch UBND xã Hoà An cho biết, trên địa bàn xã không có người làm vàng hay tàu vàng, chỉ có người từ nơi khác đến làm. Do đây là vị trí giáp ranh với nhiều xã khác nên việc quản lý gặp khó khăn. Xã đã thành lập tổ công tác kiểm tra định kỳ, khi nhận được thông tin thì lập tức tổ chức lực lượng truy quét.
Tuy nhiên, do điều kiện địa phương không có xuồng, ghe, nên sau khi đoàn công tác phát hiện thì các tàu nhổ neo bỏ chạy. Thời gian tới, chính quyền xã sẽ triển khai thực hiện yêu cầu tăng cường công tác quản lý hoạt động khoáng sản trên địa bàn huyện của UBND huyện. Xã sẽ thường xuyên kiểm tra, phát hiện xử lý và ngăn chặn các hiện tượng khai thác khoáng sản trên địa bàn quản lý.
Sau đây là một vài hình ảnh về nạn khai khác vàng trái phép
tại bến đò thôn Tông Soong, xã Hoà An, huyện Chiêm Hóa mà phóng viên ghi lại được:
Ngang nhiên khai thác vàng trái phép giữa ban ngày.
Thợ lặn được trang bị đầy đủ thiết bị để đưa ống hút đến nơi có nhiều bùn.
|
|
Nhìn như những chiếc tàu hút cát.
|
Thuyền lớn trang bị 2 máy hút và bộ rung lắc.
|
Thuyền nhỏ trang bị 1 máy hút và có máng đãi vàng.
|
Bài, ảnh: Văn Tý