Trong 2 ngày 3 - 4/5, tại trụ sở Chính phủ, dưới sự chủ trì của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng, Chính phủ đã họp Phiên thường kỳ tháng 4/2012 nhằm thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2012, bàn các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, đẩy mạnh sản xuất kinh doanh.
Kinh tế - xã hội đạt được những kết quả tích cực
Thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội tháng 4 và 4 tháng đầu năm 2012, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng và các thành viên Chính phủ thống nhất nhận định, tình hình kinh tế - xã hội tiếp tục có những chuyển biến, đạt được những kết quả tích cực bước đầu, đúng hướng, đặc biệt là các giải pháp kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô tiếp tục phát huy hiệu quả. Chỉ số giá tiêu dùng (CPI) từ tháng 7/2011 đã bắt đầu giảm dần cho đến nay có tốc độ tăng thấp nhất so với cùng kỳ các năm trước, cụ thể CPI tháng 1 tăng 1%, tháng 2 tăng 1,37%, tháng 3 tăng 0,16% và tháng 4 chỉ tăng 0,05% so với tháng trước. So với tháng 12/2011, CPI tháng 4/2012 tăng 2,6% (thấp nhất trong 3 năm qua, cùng kỳ năm 2011 tăng 9,64%; năm 2010 tăng 4,27%).
|
Chính phủ họp phiên thường kỳ tháng 4/2012 dưới sự chủ trì của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Ảnh: Đức Tám - TTXVN |
Về tiền tệ, tín dụng, Ngân hàng Nhà nước đã thực hiện nhiều biện pháp để giảm mặt bằng lãi suất, nhờ đó, trần lãi suất tiền gửi từ 14%/năm giảm xuống còn 12%/năm; lãi suất tín dụng đã giảm khoảng 1 – 1,5% so với đầu năm. Thực hiện các chính sách tín dụng hỗ trợ nông nghiệp, nông thôn, doanh nghiệp nhỏ và vừa, sản xuất hàng xuất khẩu, công nghiệp chế biến, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động…Trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, tổng kim ngạch xuất khẩu những tháng đầu năm 2012 tiếp tục đạt tốc độ tăng trưởng cao, ước 4 tháng đầu năm 2012 đạt trên 33,4 tỷ USD, tăng 22,1% so với cùng kỳ năm trước. Tổng kim ngạch nhập khẩu 4 tháng đầu năm 2012 ước khoảng 33,6 tỷ USD, tăng 4,4%. Nhập siêu 4 tháng đầu năm khoảng 176 triệu USD, bằng 0,53% tổng kim ngạch xuất khẩu, thấp hơn rất nhiều so với cùng kỳ nhiều năm qua (cùng kỳ năm 2011, nhập siêu hơn 4,5 tỷ USD), có tác động tích cực trong cân đối và tăng dự trữ ngoại tệ của Nhà nước.
Sản xuất công nghiệp những tháng đầu năm 2012 mặc dù vẫn gặp nhiều khó khăn, song nhờ thực hiện mạnh mẽ các biện pháp tháo gỡ khó khăn như giãn thuế thu nhập doanh nghiệp, hỗ trợ sản xuất kinh doanh, tìm kiếm thị trường tiêu thụ;… sản xuất công nghiệp tháng 3 và tháng 4 đã có chuyển biến và có chiều hướng cải thiện khá rõ nét so với hai tháng đầu năm. Sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy sản tiếp tục phát triển ổn định. Trong những tháng đầu năm 2012, ngành nông nghiệp và các địa phương đã có nhiều cố gắng khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, đưa hoạt động sản xuất nông nghiệp phát triển ổn định, bảo đảm an ninh lương thực, cải thiện đời sống và thu nhập của người nông dân. Khu vực dịch vụ tiếp tục phát triển khá, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng 4 tháng đầu năm 2012 tăng khoảng 21,6% so với cùng kỳ năm trước. Hoạt động du lịch trong những tháng đầu năm diễn ra sôi động, lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam trong 4 tháng đầu năm 2012 ước đạt khoảng 2,5 triệu lượt khách, tăng 22,9% so với cùng kỳ năm trước.
Tăng trưởng 4% trong quý I là mức tăng hợp lý
Đề cập tới việc thực hiện mục tiêu tăng trưởng kinh tế, các thành viên Chính phủ cho rằng, tốc độ tăng trưởng GDP quý I/2012 ước đạt 4%, thấp hơn nhiều so với cùng kỳ 2 năm trước, nhưng là mức tăng hợp lý trong điều kiện phải tập trung mục tiêu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô; đồng thời khẳng định, những kết quả bước đầu kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tăng trưởng xuất khẩu, phát triển sản xuất nông nghiệp… trong những tháng đầu năm 2012 đã tạo các điều kiện thuận lợi thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh và đưa tốc độ tăng trưởng của các quý sau đạt mức cao hơn.
Tuy nhiên, theo ý kiến của nhiều thành viên Chính phủ, lãi suất tín dụng còn ở mức cao, các áp lực tăng giá đầu vào nhất là giá điện, xăng dầu, sức mua giảm, cùng với đó là nền kinh tếHạ lãi suất, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp
thế giới vẫn diễn biến phức tạp và chứa đựng nhiều khó khăn, thách thức… Vì vậy, để duy trì được mục tiêu tăng trưởng ở mức hợp lý (khoảng 6%) trong năm 2012, sức ép về tăng trưởng trong những quý còn lại của năm nay là rất lớn, cần sự nỗ lực cao độ của các bộ, ngành, địa phương nhằm thực hiện thắng lợi mục tiêu tăng trưởng đã đề ra trong năm 2012. Trên tinh thần này, các thành viên Chính phủ kiến nghị tập trung mạnh vào các giải pháp thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, đồng thời thực hành triệt để tiết kiệm, giảm chi phí sản xuất, tăng khả năng cạnh tranh của sản phẩm… trong hoạt động sản xuất, kinh doanh. Tăng cường hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường xuất khẩu; kiểm soát nhập khẩu, hạn chế nhập siêu; có các giải pháp hỗ trợ sản xuất công nghiệp; tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp tiếp cận được nguồn vốn của ngân hàng; đổi mới kênh thu mua, phân phối, phát triển các hình thức liên kết chặt chẽ giữa sản xuất với tiêu thụ sản phẩm, giảm bớt khâu trung gian từ nhà sản xuất cho tới người tiêu thụ cuối cùng.
Tiếp tục thực hiện lộ trình hạ lãi suất
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu, trong chính sách tiền tệ, tiếp tục thực hiện lộ trình hạ lãi suất theo xu hướng giảm dần của lạm phát, đồng thời tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được với vốn vay để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh. Điều hành tín dụng ở mức hợp lý đối với tín dụng cho vay doanh nghiệp nhỏ và vừa; cho vay nông nghiệp, nông thôn; cho vay sản xuất hàng xuất khẩu…Bên cạnh đó, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng yêu cầu Ngân hàng Nhà nước khẩn trương tái cơ cấu hệ thống ngân hàng, đảm bảo thanh khoản của hệ thống ngân hàng, thực hiện các biện pháp xử lý nợ xấu; khoanh nợ…
Về chính sách tài khóa, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đề nghị Bộ Tài chính bảo đảm cân đối ngân sách, giữ bội chi ngân sách nhà nước năm 2012 ở mức 4,8% GDP như Nghị quyết Quốc hội đã đề ra. Đẩy mạnh giải ngân đầu tư công và khuyến khích đầu tư xã hội, thúc đẩy đầu tư FDI qua đó góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế. Tập trung vốn tín dụng của nhà nước vào phát triển cơ sở hạ tầng, nhất là hạ tầng về điện, giao thông… Đồng thời, tập trung tháo gỡ khó khăn thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, nhất là những lĩnh vực có lợi thế về thị trường như nông nghiệp; tiếp tục mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước. Có chính sách giảm, giãn thuế đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo các bộ, ngành chức năng quản lý, kiểm soát tốt giá cả thị trường, đặc biệt là đối với những sản phẩm hàng hóa thiết yếu đối với cuộc sống. Triển khai đồng bộ các giải pháp bảo đảm an sinh xã hội theo các chỉ tiêu, nhiệm vụ đã đề ra từ đầu năm, trong đó hết sức lưu ý nắm bắt, xử lý kịp thời các bức xúc xã hội nổi lên như việc hỗ trợ, giải quyết việc làm cho người lao động bị mất việc từ các doanh nghiệp phải giải thể, hoặc ngừng hoạt động; giảm nghèo ở vùng sâu, vùng xa; cứu đói cho đồng bào…
Tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp phát triển sản xuất, kinh doanh
Sau khi phân tích thực trạng, nguyên nhân khó khăn của doanh nghiệp, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, các bộ, ngành chức năng cần hết sức lưu ý tới việc tập trung tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh; tiếp tục mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm trong và ngoài nước. Có chính sách thuế phù hợp đối với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động. Trong chính sách tiền tệ, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo, tiếp tục thực hiện lộ trình hạ lãi suất theo xu hướng giảm dần của lạm phát; tạo điều kiện cho các doanh nghiệp tiếp cận được với vốn vay để thúc đẩy phát triển sản xuất, kinh doanh. Bộ, ngành, địa phương phải chủ động tăng cường tiếp xúc, đối thoại, lắng nghe các phản ứng chính sách từ các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp dân doanh, doanh nghiệp đầu tư nước ngoài để có các biện pháp tháo gỡ khó khăn, điều chỉnh chính sách phù hợp.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng cũng cho biết, Chính phủ sẽ sớm ban hành Nghị quyết riêng, trong đó tập trung vào các gói giải pháp tháo gỡ khó khăn thúc đẩy sản xuất, kinh doanh và doanh nghiệp phát triển. Theo đó sẽ áp dụng linh hoạt các chính sách, biện pháp thuế để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp như giãn thời gian nộp thuế thu nhập cá nhân, thuế nhập khẩu, thuế giá trị gia tăng... Hỗ trợ các doanh nghiệp khơi thông tiêu thụ hàng tồn kho, gắn với đầu tư chiều sâu tái cơ cấu doanh nghiệp; hỗ trợ các doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm, giảm hàng tồn kho thông qua các chương trình như khuyến khích tiêu dùng, đưa hàng về nông thôn, giải ngân nhanh vốn phát triển cơ sở hạ tầng, chương trình nhà ở xã hội...
Tái cơ cấu để doanh nghiệp nhà nước hoạt động hiệu quả hơn
Về nội dung tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, vừa thực hiện tái cơ cấu hệ thống doanh nghiệp nhà nước trên 5 phương diện chủ yếu là: ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh, chiến lược - kế hoạch kinh doanh và sản phẩm; tổ chức, lao động; tài chính; quản trị doanh nghiệp; quản lý nhà nước về hệ thống pháp luật; vừa thực hiện tái cơ cấu theo thực thể (tại mỗi doanh nghiệp, tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước); triệt để sắp xếp, tổ chức lại doanh nghiệp nhà nước theo ngành, lĩnh vực kinh doanh, không phân biệt cấp, cơ quan quản lý gắn với quy hoạch lại doanh nghiệp nhà nước theo ngành, lĩnh vực kinh doanh;…
Phát biểu thảo luận, các thành viên Chính phủ đều cơ bản bày tỏ sự đồng tình với các nội dung mà dự thảo Đề án Tái cơ cấu doanh nghiệp nhà nước, trọng tâm là Tập đoàn kinh tế, Tổng công ty nhà nước; khẳng định vai trò quan trọng của doanh nghiệp nhà nước trong nền kinh tế quốc dân.
Theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, trong các loại hình doanh nghiệp nhà nước được lập ra, có loại hình doanh nghiệp để nhà nước sử dụng làm công cụ can thiệp thị trường, ổn định kinh tế vĩ mô; đồng thời có loại doanh nghiệp nhà nước lập ra vì sự phát triển của đất nước và các doanh nghiệp khác không thể làm thay được; có loại doanh nghiệp nhà nước lập ra đảm bảo công ích, vì quốc phòng, an ninh;...
Nhấn mạnh, tinh thần chung cơ cấu lại doanh nghiệp nhà nước để doanh nghiệp làm tốt hơn vai trò của mình, hoạt động hiệu quả hơn so với nhiệm vụ được giao, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nêu rõ, Đề án phải tách biệt rõ ràng nhiệm vụ của doanh nghiệp nhà nước, nhiệm vụ nào kinh doanh theo thị trường, nhiệm vụ nào là nhiệm vụ chính trị, nhiệm vụ công ích, không để nhập nhằng giữa các nhiệm vụ của doanh nghiệp nhà nước, dẫn tới dễ bị đánh giá sai lệch về vai trò của doanh nghiệp nhà nước. Đồng thời, Đề án cần xây dựng cơ chế, thể chế riêng theo từng loại doanh nghiệp nhà nước trên tinh thần tách bạch giữa kinh doanh và công ích, tập trung vào những ngành nghề chính của doanh nghiệp nhà nước.
Thiện Thuật